Andrzej Domanasiewicz

Andrzej Domanasiewicz

Andrzej Domanasiewicz jako student (1961 r.) i w 1991 r.
Data i miejsce urodzenia	1934 Jarosław
Data i miejsce śmierci	7 lipca 2012 Kraków
Dziedzina sztuki	malarstwo, konserwacja zabytków

Andrzej Domanasiewicz (ur. 1934 w Jarosławiu, zm. 7 lipca 2012 w Krakowie) – polski malarz, konserwator zabytków i historyk sztuki.

Życiorys

Dzieciństwo spędził we Lwowie, gdzie przeżył II wojnę światową i uczęszczał do szkoły powszechnej, kończąc IV klasę.

Ojciec Michał, z zawodu inżynier, w 1920 r. walczył w armii ochotniczej gen. Józefa Hallera, naczelnik Oddziału Drogowego Polskich Kolei Państwowych w Brodach, w 1938 odznaczony srebrnym Krzyżem Zasługi za zasługi w służbie PKP. Matka Sabina z Kleczkowskich uczestniczyła w obronie Lwowa w 1918 r. Obydwoje rodzice oraz starszy brat Zbigniew, student Politechniki Lwowskiej, zmarli podczas okupacji Lwowa w trakcie II wojny światowej.

Wysiedlony ze Lwowa wiosną 1946, wraz z ciotką Anną Janelli i dwiema siostrami, zamieszkał u rodziny w Krakowie.

Naukę szkolną kontynuował w krakowskiej Szkole Ćwiczeń przy Państwowej Wyższej Szkole Pedagogicznej (obecnie Uniwersytet Pedagogiczny) w latach 1946-48, następnie w IV Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym im. Henryka Sienkiewicza oraz III Gimnazjum i Liceum Ogólnokształcącym (obecnie II Liceum Ogólnokształcące) im. Jana III Sobieskiego. W szkole średniej kontynuował też rozpoczęte we Lwowie kształcenie muzyczne (fortepian).

W latach 1951-54 studiował Historię Sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Oprócz tego, studiował również na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, na której ukończył kolejno: Wydział Konserwacji Dzieł Sztuki – dyplom pod kierunkiem prof. Józefa Dutkiewicza w 1958 r. oraz Wydział Malarstwa – dyplom w pracowni prof. Emila Krchy w 1961 r.

Na studiach poznał Marię Dayczak-Domanasiewicz, podobnie jak on lwowiankę, historyka sztuki i konserwatora zabytków, którą poślubił w 1958 r. i z którą związał swój los już do końca życia.

W 1958 r. został członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków, a w 1961 – Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie. W 1964 wszedł w skład Zarządu Sekcji Konserwacji Dzieł Sztuki ZPAP oraz Komisji Artystycznej Zakładów ZPAP Okręgu Kraków. Był ponadto rzeczoznawcą artystycznym d.s. konserwacji w Zakładach Artystycznych ARA.

Od wczesnych lat szkolnych czynny w Związku Harcerstwa Polskiego, w szczepie „Huragan”.

Wraz z przyjaciółmi z harcerstwa i krakowskiej Szkoły Ćwiczeń (m.in. Jerzym Parzyńskim, Wincentym Cieślewiczem, Andrzejem Maneckim i Januszem Orkiszem) uprawiał różnorodne dyscypliny sportu: koszykówkę, kolarstwo oraz szczypiorniak. W sezonie 1951/52 był koszykarzem Wisły Kraków.

Praca zawodowa

W latach studiów Andrzej Domanasiewicz pracował w redakcji Echa Krakowa jako grafik i opiekun świetlicy.

W latach 1956-63 był zatrudniony jako plastyk-dekorator w Klubie Międzynarodowej Prasy i Książki w Nowej Hucie. W ramach tej pracy – przy wsparciu krakowskiego Biura Wystaw Artystycznych i RSW „Prasa” – zorganizował wiele wystaw zbiorowych i indywidualnych artystów krajowych i zagranicznych: grafików krakowskich, Nikifora (1957), Grupy Krakowskiej (1959), malarstwa amerykańskiego XX w. (reprodukcje), fotografii i zbiorów etnograficznych z Afryki Stanisława Mycielskiego (1959), fotografii jugosłowiańskiej, amerykańskiej (1961) i wiele innych.

Podejmował prace w zakresie grafiki książkowej (np. dowcipne ilustracje do pierwszego wydania „Obozu harcerskiego” Jerzego Parzyńskiego) oraz reklamy (projekt neonu wieńczącego siedzibę nowohuckiego Klubu MPiK przy Placu Centralnym).

Działalność konserwatorska

Głównym dziełem Andrzeja Domanasiewicza w dziedzinie konserwacji malarstwa ściennego jest przeprowadzona w kilku fazach konserwacja renesansowych malowideł wnętrza kościoła pod wezwaniem Św. Krzyża w Krakowie, zapoczątkowana pracą dyplomową pod kierunkiem prof. Józefa Dutkiewicza.

Do innych jego realizacji należą prace w krakowskich wnętrzach mieszczańskich (Rynek 10, ul. Grodzka 38), Sukiennicach, kawiarni „Stare Mury”, a także w kościele parafialnym w Olkuszu oraz w kaplicy Matki Boskiej Częstochowskiej na Jasnej Górze.

Twórczość artystyczna

W malowidłach Andrzeja Domanasiewicza można dostrzec fascynację „wiecznie żywym” kubizmem, której owocami są niektóre pejzaże i „wnętrza”. W innych obrazach wyczuwa się ruch w kierunku ekspresjonizmu, czytelny np. w mrocznych, quasi portretowych wizerunkach, oraz w aluzyjnych wyobrażeniach sakralnych (Zdjęcie z Krzyża?). W technice rysunku zauważalne są z kolei echa postimpresjonizmu.

W sztuce tej widać sprawne posługiwanie się językiem form, jaki dominował w późnych latach pięćdziesiątych i wczesnych sześćdziesiątych na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowniach Emila Krchy (u którego robił dyplom), Jerzego Fedkowicza, Wacława Taranczewskiego, Adama Marczyńskiego i niektórych innych współczesnych artystów, należących do tutejszego środowiska. Można też wyczuć analogiczny, poważny sposób podejścia do dzieła sztuki i zadań malarza.

Andrzej Domanasiewicz podejmował głównie klasyczne tematy: pejzaże, wnętrza pracowni z aktem, tworzył swoiste malarskie refleksje na temat architektury, oscylujące między obserwacją rzeczywistości, a fantastyką. Kreacje te cechuje generalnie swoisty klasycyzm czytelny w wystudiowanej kompozycji, harmonijnej kolorystyce, jak i w poważnym traktowaniu twórczości plastycznej.

W dniach 19 stycznia – 12 lutego 2016 w galerii „4 ściany” Wydziału Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie przy ul. Lea 29 odbyła się wystawa malarstwa i rysunku Andrzeja Domanasiewicza.

Pochowany na cmentarzu Batowickim w Krakowie (kw. CXc-płn.-7).

Grób Andrzeja Domanasiewicza na Cmentarzu Prądnik Czerwony

Bibliografia

• Biogram Michała Domanasiewicza, s. 104
• Andrzej Domanasiewicz – koszykarz Wisły Kraków
• Nekrolog Andrzeja Domanasiewicza
• Artykuły w: Nasza Szkoła. Jednodniówka (gazeta upamiętniająca krakowską Szkołę Ćwiczeń), Kraków, 18 lutego 2012, nr 11, red. B. Morawska-Nowak: Z Marią Dayczak-Domanasiewicz rozmawia Wincenty Cieślewicz (s. 3); M. Majka, Andrzej Domanasiewicz w naszej szkole i gdzie indziej… (s. 4-5); W. Cieślewicz, Andrzej Domanasiewicz – „Doman”, „Czarny” (s. 6).
• Huragan 60 lat 1945-2005. Monografia szczepów harcerskich „Huragan” i „Huragan 28” im. Obrońców Westerplatte w Krakowie, Kraków 2008, red. prof. dr hab. phm. A. Manecki.
• Państwowe Pedagogium i Szkoła Ćwiczeń w Krakowie: z tradycji kształcenia nauczycieli, Kraków 2011, koncepcja, wybór tekstów i ilustracje J. Krukowski, B. Morawska-Nowak, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego, ISBN 83-7271-629-3, ISBN 978-83-7271-629-3.
• Katalog wystawy „Andrzej Domanasiewicz (1934-2012) – malarstwo i rysunek”, Kraków 2016, Wydział Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, tekst dr hab. Paweł Pencakowski.