Przejdź do zawartości

Andrzej Górka (1500–1551)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Andrzej I Górka
Herb
Łodzia
Rodzina

Górkowie herbu Łodzia

Data urodzenia

1500

Data i miejsce śmierci

3 grudnia 1551
Poznań

Ojciec

Łukasz II Górka

Żona

Barbara z Kurozwęckich

Dzieci

Łukasz III,
Andrzej II,
Stanisław,
Katarzyna,
Barbara

Andrzej I Górka herbu Łodzia (ur. 1500, zm. 3 grudnia 1551 w Poznaniu) – starosta generalny Wielkopolski i kasztelan poznański od 1536, kasztelan kaliski od 1532, hetman polskich wojsk zaciężnych w kampanii 15341535 roku (dowodził 1300 żołnierzami)[1].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Jako młodzieniec przebywał na dworze królewskim, w 1527 posłował na sejm Rzeszy w Ratyzbonie. Poseł województw poznańskiego i kaliskiego na sejm 1529 roku[2], poseł województwa kaliskiego na sejm koronacyjny 1530 roku[3].

W 1532, podczas swojego pobytu w Królewcu zawarł bliską przyjaźń z Albrechtem Hohenzollernem. Tego samego roku, kiedy wrócił z poselstwa do Jana Zapolyi, został kasztelanem kaliskim. W 1535, podczas wojny z Wielkim Księstwem Moskiewskim powiódł na Litwę zaciężne wojska, biorąc udział w zdobywaniu Homla i Staroduba, zaś po powrocie, w tym samym roku, objął kasztelanię poznańską. W dniu 10 stycznia 1536 objął stanowisko starosty generalnego Wielkopolski. W czasie rokoszu pod Lwowem odpowiadał przed szlachtą w imieniu króla. W 1539 zajął się regulacją Warty. Urażony odmową przyznania biskupstwa krakowskiego swojemu ojcu – Łukaszowi II, wstrzymał na pewien czas egzekucję podatków od szlachty wielkopolskiej. W 1541 mediował pomiędzy Austrią a Węgrami. Jako stronnik Habsburów zabiegał w 1543 na Sejmie o przybliżenie terminu małżeństwa między Zygmuntem II Augustem a Elżbietą Habsburżanką, tego samego roku gościł u siebie Albrechta Hohenzollerna i Fryderyka II, księcia legnickiego z synem. Zjazd miał na celu naradę nad sytuacją protestantów w Niemczech, jednak w 1547 nie udzielił pożyczki związkowi szmalkaldzkiemu. Mimo swojego poparcia dla reformacji nigdy nie odciął się od kościoła rzymskokatolickiego. Wyrażał stanowczy sprzeciw wobec małżeństwa Zygmunta II Augusta z Barbarą Radziwiłłówną, co zamanifestował nie przybywając na pogrzeb Zygmunta I Starego, a na Sejmie w 1548 zagroził nawet wypowiedzeniem posłuszeństwa królowi, lecz później złagodził stanowisko i prosił o nie koronowanie Barbary. Nie osiągnął i tego. W Drezdenku, w grudniu 1548 spotkał się z margrabią Janem Hohenzollernem, który prosił o pomoc Polski dla protestanckich książąt Rzeszy. W tej samej sprawie spotkał się w 1549 w Prabutach z Albrechtem. W 1550 ukorzył się przed królem, jednak odmówił przybycia na koronację Barbary.

Poza starostwem generalnym wielkopolski, był również starostą: kolskim, wałeckim, mosińskim, ujskim i pilskim oraz dwu na Rusi: buskim i jaworowskim. W jego wielkopolskich włościach leżało dwanaście miast: Bnin, Czempiń, Czerniejewo, Górka, Jutrosin, Koźmin, Kórnik, Osieczna, Sieraków, Szamotuły, Wieleń, Wronki oraz liczne posiadłości na Rusi wniesione przez żonę (od 1525) – Barbarę z Kurozwęckich (zm. 1545). Zmarł 3 grudnia 1551 w Poznaniu, gdzie został pochowany w katedrze. Miał piątkę dzieci: Łukasza, Andrzeja, Stanisława, Katarzynę (po mężu Kościelecka, później Działyńska) i Barbarę (po mężu Czarnkowska).

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Marek Plewczyński, Naczelne dowództwo armii koronnej w latach 1501-1572, w: Studia i Materiały do Historii Wojskowości t. XXXIV, 1992, s. 53.
  2. Posłowie ziemscy koronni 1493–1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 72.
  3. Posłowie ziemscy koronni 1493–1600, pod red. Ireny Kaniewskiej, Warszawa 2013, s. 74.