Anna Braude-Hellerowa

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Anna Braude-Hellerowa
Ilustracja
Anna Braude-Hellerowa. Jedna z fotografii dokumentujących badania kliniczne nad głodem przeprowadzone w 1942 w getcie warszawskim.
Data i miejsce urodzenia

6 stycznia 1888
Warszawa

Data i miejsce śmierci

kwiecień 1943
Warszawa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari
Multimedia w Wikimedia Commons
Tablica upamiętniająca Annę Braude-Hellerową na budynku głównym dawnego Szpitala Dziecięcego im. Bersohnów i Baumanów w Warszawie

Anna Braude-Hellerowa (ur. 6 stycznia 1888 w Warszawie, zm. w kwietniu 1943 tamże) – polska lekarka-pediatra, doktor nauk medycznych, działaczka społeczno-polityczna i radna Warszawy pochodzenia żydowskiego. W latach 1930–1942 lekarka naczelna Szpitala Dziecięcego im. Bersohnów i Baumanów w Warszawie. Dama Orderu Virtuti Militari[1]

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Pierwsza strona rozdziału autorstwa Anny Braude-Hellerowej dotyczącego wpływu głodu na dzieci w książce Choroba głodowa. Badania kliniczne nad głodem wykonane w getcie warszawskim z roku 1942, wydanej już po jej śmierci (w 1946 roku)

Anna Braude-Hellerowa była córką Lejby (kupiec) i Tauby z domu Litwin[1]. Uczennica szkoły im. F. Thalgrünowej, a następnie w Kijowie zdała maturę jako eksternistka. W Zurychu studiowała początkowo nauki społeczne, a później medyczne, a dyplom uzyskała w Berlinie. Była członkinią Bundu. W 1913 roku pracowała w Szpitalu Żydowskim na Czystem w Warszawie. Współorganizatorka Towarzystwa Przyjaciół Dzieci w 1916 roku, a pracowała tam w ambulatorium i jako lekarz naczelny w zorganizowanym przez nią Domu Wychowawczym i później w Stacji Opieki nad Matką i Dzieckiem[1].

Od czasu zakończenia studiów była związana ze Szpitalem Dziecięcym im. Bersohnów i Baumanów. To dzięki jej zaangażowaniu i interwencjom szpital wznowił działalność po tym, jak został zamknięty w 1923. Przyczyniła się również do jego znacznej rozbudowy w 1930. Od tego czasu była dyrektorem placówki i ordynatorem oddziału niemowląt. Zorganizowała w 1919 roku przy TPD i kierowała do 1923 roku pierwszą w Polsce szkołą pielęgniarek dziecięcych[1].

W listopadzie 1940 szpital znalazł się w granicach getta warszawskiego. Anna Braude-Hellerowa kierowała nim aż do jego likwidacji podczas wielkiej akcji deportacyjnej w sierpniu 1942[2]. Była także przewodniczącą Komisji Zdrowia Rady Żydowskiej[3]. Była współautorką badań nad chorobą głodową prowadzonych w getcie w 1942. Ich wyniki, pomimo śmierci prawie wszystkich uczestniczących w nich lekarzy, w większości zachowały się – w opublikowanej w 1946 pod redakcją Emila Apfelbauma książce Choroba głodowa. Badania kliniczne nad głodem wykonane w getcie warszawskim z roku 1942 Anna Braude-Hellerowa jest autorką rozdziału dotyczącego wpływu głodu na dzieci[4].

Od września 1942 roku była wicedyrektorką połączonego szpitala przy ul. Gęsiej 6/8[1]. Zginęła razem z chorymi dziećmi i częścią personelu podczas powstania w getcie warszawskim w bunkrze w podziemiach szpitala.

Henryk Makower opisał ją jako osobę bardzo energiczną, prawą, doskonałego lekarza i organizatora[3].

Jej symboliczny grób znajduje się na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie[5].

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Jej mężem był inżynier Eliezer Heller (1885–1934)[6], z którym miała syna Olka (1921–1926), zmarłego przedwcześnie w wieku 5 lat. Małżonkowie Hellerowie byli fundatorami Stacji Opieki nad Matką i Dzieckiem przy ul. Bonifraterskiej 31[1].

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

20 kwietnia 2001 na ścianie budynku głównego Wojewódzkiego Szpitala Zakaźnego im. Dzieci Warszawy, gdzie dawniej mieścił się Szpital Dziecięcy im. Bersohnów i Baumanów, odsłonięto tablicę upamiętniającą Annę Braude-Hellerową.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f Michalska 1988 ↓, s. 49.
  2. ↑ Barbara Engelking, Jacek Leociak, Getto warszawskie. Przewodnik po nieistniejącym mieście, Wydawnictwo IFiS PAN, Warszawa 2001, s. 265
  3. ↑ a b Henryk Makower: Pamiętnik z getta warszawskiego październik 1940-styczeń 1943. Wrocław: Ossolineum, 1997, s. 23. ISBN 83-04-02260-5.
  4. ↑ Anna Braude-Heller: Obraz kliniczny głodu u dzieci [w:] Emil Apfelbaum (red): Choroba głodowa. Badania kliniczne nad głodem wykonane w getcie warszawskim z roku 1942. Warszawa: American Joint Distribution Committee, 1946, s. 173–189.
  5. ↑ Grób Olo Hellera i symboliczny grób Anny Braude-Hellerowej w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
  6. ↑ Grób Eliezera Hellera w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Janusz Korczak: Pamiętnik. Wrocław: Wydawnictwo Siedmioróg, 1996. ISBN 83-7162-114-0.
  • Hanna Michalska: Słownik uczestniczek walki o niepodległość Polski 1939-1945; poległe i zmarłe w okresie okupacji niemieckiej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988, s. 49. ISBN 83-06-01195-3.

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Anna_Braude-Hellerowa&oldid=73232275”