Anna Jantar

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
(Przekierowano z Anna Szmeterling)
Anna Jantar
Ilustracja
Imię i nazwisko

Anna Maria Kukulska

Pseudonim

Anna Jantar

Data i miejsce urodzenia

10 czerwca 1950
Poznań

Data i miejsce śmierci

14 marca 1980
Warszawa

Przyczyna śmierci

katastrofa lotnicza

Instrumenty

fortepian

Typ głosu

mezzosopran[1]

Gatunki

pop

Zawód

piosenkarka

Aktywność

1968–1980

Powiązania

Jarosław Kukulski, Natalia Kukulska, Polne Kwiaty, Bardowie, Waganci, Budka Suflera, Perfect

Odznaczenia
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”
Faksymile
Strona internetowa

Anna Jantar, właśc. Anna Maria Kukulska z domu Szmeterling[2] (ur. 10 czerwca 1950 w Poznaniu, zm. 14 marca 1980 w Warszawie[3]) – polska piosenkarka.

Uchodziła za ikonę muzyki pop polskiej estrady[4]. Zaliczana do grona popularnych i słynnych polskich piosenkarek lat 70. XX wieku[5][6][7]. Wylansowała takie przeboje jak m.in.: „Tyle słońca w całym mieście”, „Nic nie może wiecznie trwać”, „Staruszek świat”, „Najtrudniejszy pierwszy krok”, „Za każdy uśmiech”, „Baju-baj proszę pana (Jambalaya)”, „Radość najpiękniejszych lat”, „Mój tylko mój”, „Nie wierz mi, nie ufaj mi”, „Wielka dama tańczy sama” czy „Moje jedyne marzenie[8]. W sumie zaśpiewała ok. 160 piosenek różnych kompozytorów[8]. Współpracowała z wieloma artystami, m.in. ze Stanisławem Sojką, Bogusławem Mecem, Zbigniewem Hołdysem czy Andrzejem Tenardem, poza tym nagrywała piosenki z zespołami Budka Suflera i zespołem Perfect[8].

Występowała m.in. w Austrii, Bułgarii, Czechosłowacji, Finlandii, Irlandii, Jugosławii, Kanadzie, NRD, RFN, Stanach Zjednoczonych, Szwecji, Węgrzech oraz Związku Radzieckim[9].

Rodzina i edukacja[edytuj | edytuj kod]

Anna Jantar z rodzicami i bratem Romanem, lata 50 XX wieku
Poznań, ul. Kasprzaka 7 – dom rodzinny Anny Jantar (2020)

Urodziła się 10 czerwca 1950[10] w Ginekologiczno-Położniczym Szpitalu Klinicznym w Poznaniu[11]. Była drugim dzieckiem Józefa Szmeterlinga (1925–2000)[11][12] i Haliny z domu Surmacewicz (1924–2016)[13]. Miała starszego brata Romana (ur. 1948)[14], późniejszego twórcę słów do kilku jej piosenek[11]. 1950-07-01T00:00:00.001 1 lipca 1950(dts) została ochrzczona w kościele pw. Najświętszego Zbawiciela w Poznaniu otrzymując imiona Anna Maria, a rodzicami chrzestnymi byli Jerzy Nałęcz-Nieniewski – przyjaciel ojca oraz Włodzimiera Surmacewicz – bratowa matki[11].

Jej dziadek od strony matki, Czesław Surmacewicz herbu Leliwa, pochodził z rodziny szlacheckiej, w późniejszym czasie był burmistrzem Zdun[15]. Po babci Zofii Czosnowskiej odziedziczyła głos, a po dziadku – ułanie kresowym – zamiłowanie do gry na fortepianie[11]. Babka od strony ojca, Anna Sawicka (Szmeterling), była narodowości węgierskiej[16] i pracowała w Cyrku Braci Staniewskich (w 1944 wyprowadziła się do ówczesnej Czechosłowacji)[17].

Od najmłodszych lat wykazywała uzdolnienie do śpiewu, stwierdzono u niej również słuch absolutny[18][16]. Przez prawie trzy lata uczęszczała do przedszkola muzycznego przy Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej, gdzie uczyła się gry na fortepianie[18][19]. Naukę kontynuowała w podstawowej szkole muzycznej[20]. W latach 1964–1968 uczęszczała do poznańskiego VIII Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza i Średniej Szkoły Muzycznej, w klasie fortepianu i rytmiki[21]. Egzamin dojrzałości z powodu coraz liczniejszych występów muzycznych i związanych z tym zaniedbań w nauce zdała w liceum wieczorowym przy ulicy Strzeleckiej[22]. W 1969 zdawała egzamin wstępny na studia do PWST w Warszawie, lecz nie została przyjęta (pierwszeństwo miały osoby pochodzące z rodzin robotniczych i wiejskich)[23][24].

Działalność artystyczna[edytuj | edytuj kod]

Początki muzyczne[edytuj | edytuj kod]

W wieku 14 lat została zaproszona przez Piotra Kuźniaka do bigbitowego zespołu muzycznego Szafiry[25]. Początkowo występowała w poznańskich klubach studenckich m.in. Od Nowa (róg ul. Żydowskiej i Wielkiej[26][27] na Starym Rynku) oraz Studenckim Teatrze Nurt na Winogradach[28] jako akompaniatorka, a później także jako wokalistka. Występowała też w teatrach Oktawa i Ósmy Dzień[29]. 16 grudnia 1968 w poznańskim radiu, w trakcie współpracy z grupą Polne Kwiaty nagrała utwór „Po ten kwiat czerwony”[30]. W styczniu 1969 wystąpiła na prestiżowym w środowisku artystycznym Festiwalu Piosenki Studenckiej w Krakowie, na którym otrzymała wyróżnienie[31]. W tym samym roku zdobyła wyróżnienie za interpretację piosenki „Łąka bez kwiatów” na Festiwalu Artystycznym Młodzieży Akademickiej w Świnoujściu[32]. W latach 1969–1971 była wokalistką zespołu Waganci, z którym nagrała m.in. radiowy przebój „Co ja w tobie widziałam”[33]. Grupa współpracowała z zespołem Czerwono-Czarni podczas wspólnej trasy koncertowej[34] oraz wystąpiła w filmowej komedii muzycznej Hieronima Przybyła Milion za Laurę, w którym wykonała piosenkę „Czujna straż”[30].

Kariera solowa[edytuj | edytuj kod]

Jarosław Kukulski z Anną Jantar

1 lutego 1972 zdała egzamin przed Komisją Weryfikacyjną Ministerstwa Kultury i Sztuki, uzyskując tytuł zawodowej piosenkarki[35]. Zaczęła też występować pod pseudonimem artystycznym Anna Jantar[8][36]. Koncertowała z programem estradowym wraz z Andrzejem Frajndtem, do scenariusza Janusza Weissa[37]. W 1973 uczestniczyła w 11. Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu, gdzie śpiewała swój pierwszy solowy przebój „Najtrudniejszy pierwszy krok”[8]. Od tego momentu stała się bardziej rozpoznawalną i uznaną piosenkarką w Polsce, a jej wizerunek w kolejnych latach znalazł się na wielu tytułowych okładkach, m.in. czasopism: „Fakt”, „Gala”, „Na żywo”, „Przyjaźń”, „Retro”, „Retro wspomnienia”, „Ta nasza młodość” czy „Zwierciadło[38]. Chcąc udoskonalić swoje występy sceniczne, uczyła się tańca u Ewy Kuklińskiej[39].

W 1974 wydała debiutancki album pt. Tyle słońca w całym mieście, za którego sprzedaż dwa lata później otrzymała certyfikat złotej płyty[40]. Również w 1974 zdobyła nagrodę publiczności za utwór „Tyle słońca w całym mieście” na 12. KFPP w Opolu, nagrodę „Polskich Nagrań” za utwór „Nie żałujcie serca, dziewczyny” na Festiwalu Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu, wyróżnienie za interpretację na festiwalu w Lublanie, trzecią nagrodę za piosenkę „Tak wiele jest miłości” na festiwalu Cisco '74 w Castlebar oraz trzecią nagrodę na festiwalu Coupe d’Europe w Villach[41]. W 1975 otrzymała drugą nagrodę za utwór „Staruszek świat” na 15. Międzynarodowym Festiwalu Piosenki w Sopocie, na którym odebrała również nagrodę publiczności i nagrodę „Głosu Wybrzeża”[41]. W tym samym roku wydała swój drugi album pt. Za każdy uśmiech, za który w 1977 odebrała certyfikat złotej płyty, i zajęła drugie miejsce z utworem „Niech ziemia tonie w kwiatach” na Festiwalu Przebojów w Dreźnie[42].

W 1976 odbyła trasę koncertową po ośrodkach polonijnych w USA i Kanadzie (m.in. w Chicago, Nowym Jorku i Toronto), gdzie wraz ze Sławą Przybylską, Lidią Wysocką, Aliną Janowską, Januszem Rewińskim, Adamem Zwierzem i Zenonem Laskowikiem prezentowała program „Pół żartem – pół serio”[39]. W 1977 wydała album pt. Zawsze gdzieś czeka ktoś[42]. Pod koniec 1979 nawiązała współpracę z Budką Suflera i nagrała z zespołem dwie piosenki: „Układ z życiem” oraz „Nic nie może wiecznie trwać”, która stała się przebojem i wygrała plebiscyt słuchaczy Studia Gama na najpopularniejszą piosenkę 1979[43].

W styczniu 1979 zajęła drugie miejsce z piosenką „Tylko mnie poproś do tańca” na Festiwalu Przebojów w Tampere, a po powrocie do kraju – zafascynowana filmem Grease – nagrała covery dwóch piosenek ze ścieżki dźwiękowej: „Hopelessly Devoted to You” i „You’re the One that I Want” w duecie ze Stanisławem Soyką[44]. W tym samym roku nagrała również album pt. Anna Jantar oraz duety: „Ktoś między nami” ze Zbigniewem Hołdysem i „Pozwolił nam los” z Bogusławem Mecem[45] oraz otrzymała Odznakę „Zasłużonego Działacza Kultury”[8]. W grudniu 1979 nagrała utwór „Spocząć” z muzykami Budki Suflera[46]. Ostatnim programem telewizyjnym z jej udziałem był program przeznaczony dla dzieci pt. Zamiast słuchać bajek, nakręcony w Palmiarni w Wałbrzychu[47].

Ostatni wyjazd do Stanów Zjednoczonych i śmierć[edytuj | edytuj kod]

Grób Anny Jantar i Jarosława Kukulskiego na cmentarzu Wawrzyszewskim w Warszawie

27 grudnia 1979 wyleciała w trasę koncertową do Stanów Zjednoczonych[48][49]. W styczniu i lutym 1980 grała koncerty w klubach polonijnych w Chicago i New Jersey wraz z zespołem Perfect i Tragap[50][51]. 12 marca wystąpiła w klubie „Zodiac” w New Jersey, gdzie zagrała swój ostatni koncert przed śmiercią[52].

Wracała do Polski 14 marca 1980. Zginęła około godziny 11:15 w pobliżu lotniska Okęcie w katastrofie samolotu Ił-62 „Mikołaj Kopernik” lecącego z lotniska JFK z Nowego Jorku do Warszawy, przy podejściu do lądowania[53][6]. Po jej śmierci lekarz medycyny sądowej, przeprowadzający badanie, przekazał jej matce mały różaniec, który Jantar trzymała w zaciśniętej dłoni podczas katastrofy[54]. Ceremonia pogrzebowa odbyła się 25 marca 1980 z udziałem około 40 tysięcy osób w kościele św. Marii Magdaleny w Warszawie, po czym została pochowana na cmentarzu Wawrzyszewskim[55][a]. Podczas pogrzebu przemawiał Daniel Olbrychski[56]. Na nagrobku widnieje nazwisko Anna Jantar Kukulska[6] (w grobowcu tym spoczął również zmarły 13 września 2010 jej mąż – Jarosław Kukulski).

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

Natalia Kukulska na tle fotografii matki (2005)

Przyszłego męża Jarosława Kukulskiego poznała przy współpracy z zespołem Waganci[57]. Para wzięła ślub cywilny 15 sierpnia 1970 w poznańskim ratuszu, a 11 kwietnia 1971 ślub kościelny w kościele pw. św. Anny w Poznaniu[58][59]. W 1972 przeprowadziła się z mężem do Warszawy[60], gdzie zamieszkali przy ul. Reymonta[61] na Wawrzyszewie (dzielnica Bielany). Mieli córkę Natalię (ur. 1976)[62].

Lubiła poezję, zwłaszcza autorstwa Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej i Bolesława Leśmiana[63]. Z sentymentem wspominała rodzinny Poznań[64].

Tablica przodków[edytuj | edytuj kod]

Tablica rodowodowa[65]
Pradziadkowie ?
?
?
?
Antoni Edmund Surmacewicz h. Leliwa
(1874–1944)
Wiktoria Piaścik
(?–1926)
Stanisław Czosnowski
(9.04.1874–?)
Marianna Sikora
(4.07.1876–?)
Dziadkowie Edward Szmeterling
(?–?)
Anna Sawicka
(1906–1998)
Czesław Daniel Surmacewicz h. Leliwa
(3.01.1898–11.01.1926)
Zofia Czosnowska
(22.01.1899–?)
Rodzice Józef Szmeterling
(26.03.1925–15.09.2000)
Halina Surmacewicz
(11.07.1924–21.09.2016[13])
Anna Maria Kukulska
(10.06.1950–14.03.1980)

Dyskografia[edytuj | edytuj kod]

Albumy studyjne[edytuj | edytuj kod]

Rok Tytuł Wydawca
1974 Tyle słońca w całym mieście Polskie Nagrania „Muza”
1976 Za każdy uśmiech
1978 Zawsze gdzieś czeka ktoś
1980 Anna Jantar Tonpress
The Best of Anna Jantar

Czwórki[edytuj | edytuj kod]

Rok Tytuł Wydawca
1971 (Waganci): Co ja w tobie widziałam, Dziś w twoich oczach, Co mogę mieć, Razem z tobą Polskie Nagrania „Muza” (N 0634)
1972 (Anna Jantar): Na skrzydłach dni, Kiedy dziś patrzę na topole, Ileś wart, ja nie wiem, Zobaczyliśmy się nagle Polskie Nagrania „Muza” (N 0678)

Single[edytuj | edytuj kod]

Rok Utwory
1971 (Waganci): Wszystkie koty w nocy czarne / Marzenia o marzeniach
1974 Nastanie dzień / Tyle słońca w całym mieście
1975 Staruszek świat / Dzień bez happy endu
Będzie dość / Za każdy uśmiech
Mój, tylko mój / Dzień nadziei
1977 Dyskotekowy bal / Zgubiłam klucz do nieba
Dyskotekowy bal / Kto umie tęsknić
1978 Baju-baj proszę pana (Jambalaya) / Radość najpiękniejszych lat
Po tamtej stronie marzeń / Mój świat zawsze ten sam
Mój tylko mój / Mój świat zawsze ten sam
Kto powie nam / Dżinsowe maniery
Tylko mnie poproś do tańca/Let me stay / Nie wierz mi, nie ufaj mi/Zawsze gdzieś czeka ktoś
1979 Gdzie są dzisiaj tamci ludzie / Nie ma piwa w niebie
Hopelessly Devoted to You / You're the One that I Want (ze Stanisławem Sojką)
1985 Wielka dama tańczy sama / Moje jedyne marzenie
2005 Układ z życiem / Nic nie może wiecznie trwać

Pocztówki dźwiękowe[edytuj | edytuj kod]

Rok Utwory
1971 (Waganci): Marzenia o marzeniach / Frywolna babcia
1972 Ileś wart ja nie wiem
Ja się w tobie nie zakocham
Zobaczyliśmy się nagle
1973 Najtrudniejszy pierwszy krok
Twoje oczy obiecują siódme niebo
1974 Kto wymyślił naszą miłość
Tak wiele jest radości
Otwórzmy nieba ciemne drzwi
Tyle słońca w całym mieście
Jaki jesteś jeszcze nie wiem
Żeby szczęśliwym być / Chcę kochać
1975 Najtrudniejszy pierwszy krok / Biały wiersz od ciebie
Gdzie nie spojrzę – ty / Jaki jesteś jeszcze nie wiem
Hasta manana (polska wersja utworu grupy ABBA o tym samym tytule) / Poszukaj swojej gwiazdy
Za każdy uśmiech / Staruszek świat
Rosyjskie pierniki
1977 Tak blisko nas
Zawsze gdzieś czeka ktoś
Godzina drogi / Gdy on natchnieniem jest
1978 Zwycięży Polska / Chłopcy gola (Argentyna '78)
Nie wierz mi nie ufaj mi / Zgubiłam klucz do nieba
Baju baj proszę pana (Jambalaya) / Po tamtej stronie marzeń
Jambalaya
Na ciebie czekam lwie / Po tamtej stronie marzeń
Po tamtej stronie marzeń
1979 Śpij maleńka spokojnie
Słoń to wielka frajda
Słońce za mną chodzi
Nic nie może wiecznie trwać

Albumy kompilacyjne[edytuj | edytuj kod]

Rok Tytuł Wydawca
1974 Opole ’74 – Premiery Polskie Nagrania „Muza”
1980 The Best of Anna Jantar
1986 (Anna Jantar, Natalia Kukulska): Anna i Natalia Savitor
1990 (Anna Jantar i inni artyści): Piosenki Anny Jantar
The Best of Anna Jantar 2 Polskie Nagrania „Muza”
1991 Nic nie może wiecznie trwać
Niezapomniane przeboje Akar
Największe Przeboje
(Anna Jantar, Natalia Kukulska): Piosenki dla dzieci
1992 The Collection Sonic Records
(Anna Jantar, Natalia Kukulska): Zamiast słuchać bajek Akar
Złote przeboje
1993 1971–1991 Historie Nieznane Intersonus
Wspomnienie Tomy
1995 Niezapomniane przeboje cz.2, Wspomnienie Akar
Niezapomniane przeboje cz.3
1996 Cygańska pieśń
1997 Antologia cz.1
Antologia cz.2
2000 Gold Koch Int.
Złota kolekcja – Radość najpiękniejszych lat Pomaton EMI
Tyle słońca… live (Koncert poświęcony pamięci Anny Jantar)
2003 Perły – Tyle słońca w całym mieście Polskie Nagrania „Muza”
2004 Galeria przebojów (3 CD) Reader’s Digest
Platynowa kolekcja – Złote przeboje GM Records
The best – Dyskotekowy bal Agencja Artystyczna MTJ
2005 Tyle słońca… (3 CD)
(Anna Jantar, Natalia Kukulska): Po tamtej stronie Sony BMG Music Entertainment Poland
2008 Gwiazdy polskiej piosenki – Anna Jantar Polska The Times
Platynowa kolekcja – Największe polskie przeboje Tina
2009 Największe przeboje Świat Kobiety
2010 Złota kolekcja (2 CD) – CD1 Radość najpiękniejszych lat, CD2 Spocząć EMI Music Poland
Wielka Dama (4 CD) – CD1 Nieśmiertelna, CD2 Słoneczna, CD3 Refleksyjna, CD4 Zaskakująca
2012 Autobiografia (3 CD) – CD1 Przebojowa, CD2 Liryczna, CD3 Live Reader’s Digest

Nagrody i wyróżnienia[edytuj | edytuj kod]

Nagrody i wyróżnienia Anny Jantar[9]
Rok Kategoria Tytułem Rezultat
1969 Festiwal Piosenki Studenckiej w Krakowie „A lipiec grał”, „W płaszczu z mżawki i zadumy”[31] Wyróżnienie
Festiwal Artystyczny Młodzieży Akademickiej w Świnoujściu „Łąka bez kwiatów” Wyróżnienie
1970 Piosenka Roku „Co ja w tobie widziałam” (z zespołem Waganci) Wygrana
1973 Piosenka Lata „Najtrudniejszy pierwszy krok” Wygrana
1974 Międzynarodowy Festiwal Piosenki Slovenska Popevka w Lublanie „Czas jest złotem” Wyróżnienie
XII Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej w Opolu (Nagroda Publiczności) Tyle słońca w całym mieście Wygrana
VIII Festiwal Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu (Nagroda Polskich Nagrań) „Nie żałujcie serca, dziewczyny” Wygrana
Coupe d'Europe w Villach w Austrii „Polubiłam pejzaż ten”, „Najtrudniejszy pierwszy krok”

(wraz z Marianną Wróblewską i Tadeuszem Woźniakiem)

3. miejsce
IX Międzynarodowy Festiwal Piosenki Cisco w Castlebar w Irlandii „Tak wiele jest radości” 3. miejsce
Piosenka Roku „Tyle słońca w całym mieście” Wygrana
1975 XV Międzynarodowy Festiwal Piosenki w Sopocie Dzień Polski „Staruszek świat” 2. miejsce
Nagroda Publiczności „Tyle słońca w całym mieście” Wygrana
Przebój Festiwalu Wygrana
Nagroda Głosu Wybrzeża Wygrana
Festiwal Przebojów w Dreźnie „Niech ziemia tonie w kwiatach” 2. miejsce
Piosenkarka Roku Plebiscyt Publicystów Radiowych Wygrana
Piosenka Roku „Tyle słońca w całym mieście” Wygrana
1976 Złota płytaXVI Międzynarodowy Festiwal Piosenki w Sopocie Tyle słońca w całym mieście Wygrana
1977 Złota płyta Za każdy uśmiech Wygrana
1979 Festiwal Przebojów OiRTV w Tampere w Finlandii „Tylko mnie poproś do tańca” 2. miejsce
Piosenkarka Roku Plebiscyt Słuchaczy Studia Gama Wygrana
Piosenka Roku Nic nie może wiecznie trwać Wygrana

Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]

Mural przedstawiający Annę Jantar i Jarosława Kukulskiego na bloku przy ul. Reymonta 21 w Warszawie (Bielany), gdzie mieszkali

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. Zbiorowa mogiła ofiar katastrofy lotniczej znajduje się na cmentarzu komunalnym na Wólce.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. 38 lat temu zginęła Anna Jantar. "Widok tuż po katastrofie będzie mi się śnił do końca życia" [online], wiadomosci.gazeta.pl, 14 marca 2018 [zarchiwizowane z adresu 2023-04-01].
  2. Wilk 2015 ↓, s. 40.
  3. Filler 1999 ↓, s. 98.
  4. Pryzwan 2014 ↓, s. 7.
  5. Anna Jantar [online], annajantar.pl, 10 czerwca 2020 [dostęp 2019-06-09].
  6. a b c Marcin Borciuch, Anna Jantar – rocznica śmierci. Wspominamy jej karierę [online], gwiazdy.wp.pl, 14 marca 2019 [zarchiwizowane z adresu 2020-03-15].
  7. Pamiętamy. 36 lata temu zginęła Anna Jantar [online], allaboutmusic.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-04-10].
  8. a b c d e f Anna Jantar „Za każdy uśmiech” [online], bursztynowa-dziewczyna.pl [zarchiwizowane z adresu 2023-12-08].
  9. a b Pryzwan 2014 ↓, s. 335–341.
  10. Wilk 2015 ↓, s. 34.
  11. a b c d e Andrzej Witko, Czytam w twojej twarzy (niezwykła rozmowa) [online], opoka.org.pl, 27 października 2008 [zarchiwizowane z adresu 2023-02-28].
  12. Wilk 2015 ↓, s. 73.
  13. a b Zmarła Halina Szmeterling - babcia Natalii Kukulskiej i mama Anny Jantar [online], rmf.fm, 21 września 2016 [zarchiwizowane z adresu 2022-10-02].
  14. Wilk 2015 ↓, s. 32.
  15. Wilk 2015 ↓, s. 9–11.
  16. a b Pryzwan 1994 ↓, s. 15.
  17. Wilk 2015 ↓, s. 22–24.
  18. a b Pryzwan 2014 ↓, s. 22–23.
  19. Pryzwan 1994 ↓, s. 16.
  20. Pryzwan 1994 ↓, s. 17, 19.
  21. Pryzwan 2014 ↓, s. 335.
  22. Wilk 2015 ↓, s. 102.
  23. Pryzwan 2014 ↓, s. 40.
  24. Pryzwan 1994 ↓, s. 25.
  25. Pryzwan 2014 ↓, s. 38.
  26. Magdalena Grzelak-Grosz, Klub "Od nowa", [w:] Wirtualne Muzeum Historii Poznania „CYRYL” [online], cyryl.poznan.pl [zarchiwizowane z adresu 2022-06-24].
  27. Wilk 2015 ↓, s. 95.
  28. Jerzy Nowakowski, Magdalena Grzelak-Grosz, Studencki klub Nurt, [w:] Wirtualne Muzeum Historii Poznania „CYRYL” [online], cyryl.poznan.pl [zarchiwizowane z adresu 2023-09-30].
  29. Pryzwan 1994 ↓, s. 29.
  30. a b Pryzwan 2014 ↓, s. 336.
  31. a b Wilk 2015 ↓, s. 98–99.
  32. Pryzwan 1994 ↓, s. 26–27, 149.
  33. Pryzwan 1994 ↓, s. 27–29, 149.
  34. Wilk 2015 ↓, s. 137–141.
  35. Pryzwan 1994 ↓, s. 25, 149.
  36. Pryzwan 1994 ↓, s. 30–31.
  37. Pryzwan 2014 ↓, s. 126.
  38. Anna Jantar. Magazines [online], famousfix.com [dostęp 2020-06-24] (ang.).
  39. a b Pryzwan 1994 ↓, s. 41.
  40. Pryzwan 1994 ↓, s. 40, 150.
  41. a b Pryzwan 1994 ↓, s. 150.
  42. a b Pryzwan 1994 ↓, s. 150–151.
  43. Pryzwan 1994 ↓, s. 117, 151.
  44. Pryzwan 1994 ↓, s. 97, 102, 109–111.
  45. Pryzwan 1994 ↓, s. 104—105, 113, 151.
  46. Pryzwan 1994 ↓, s. 120.
  47. Pryzwan 2014 ↓, s. 258.
  48. Wilk 2015 ↓, s. 324.
  49. Anna Jantar. Biografia [online], annajantar.pl [dostęp 2020-06-24].
  50. Wilk 2015 ↓, s. 333.
  51. Pryzwan 2014 ↓, s. 340.
  52. Pryzwan 2014 ↓, s. 341.
  53. Wilk 2015 ↓, s. 337.
  54. Katarzyna Skrzydłowska-Kalukin, Anna Jantar – wiecznie trwać [online], zwierciadlo.pl, 14 marca 2020 [zarchiwizowane z adresu 2021-09-23].
  55. Wilk 2015 ↓, s. 361.
  56. Wilk 2015 ↓, s. 363.
  57. Pryzwan 1994 ↓, s. 27.
  58. Wilk 2015 ↓, s. 125, 131.
  59. Pryzwan 1994 ↓, s. 149.
  60. Wilk 2015 ↓, s. 164.
  61. Pryzwan 1994 ↓, s. 45, 47.
  62. Wilk 2015 ↓, s. 247.
  63. Pryzwan 2014 ↓, s. 151.
  64. Pryzwan 2014 ↓, s. 183.
  65. Anna Maria Kukulska (Szmeterling) [online], geni.com [dostęp 2020-06-24].
  66. Michał Grzesiek: Lady Pank. Biografia nieautoryzowana. Bukowy Las, 2013, s. 22-23.
  67. Dutkiewicz 2015 ↓, s. 117–119.
  68. Iza Parynow – co zesłał los, trzeba będzie stracić [online], sussex.info.pl, 23 października 2014 [zarchiwizowane z adresu 2014-10-23].
  69. Opole, ul. Anny Jantar [online], pl.mapy.cz [dostęp 2020-06-24].
  70. Niklińska już nie zatańczy [online], film.interia.pl, 2 listopada 2010 [zarchiwizowane z adresu 2020-09-25].
  71. Anna Jantar. Dzisiaj [online], annajantar.pl [dostęp 2020-06-24].
  72. Poznań, ul. Anny Jantar [online], pl.mapy.cz [dostęp 2020-06-24].
  73. Agnieszka Gorczyca, Warszawa. Na Bielanach odsłonięto mural Anny Jantar i Jarosława Kukulskiego [WIDEO I ZDJĘCIA] [online], Polska Agencja Prasowa SA, 11 kwietnia 2023 [dostęp 2023-06-03].
  74. 2023.06.10 Gwiazdy polskiej muzyki, [w:] Katalog Znaków Pocztowych [online], kzp.pl [zarchiwizowane z adresu 2023-12-01].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]