Anna z Działyńskich Potocka

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Anna z Działyńskich Potocka
Ilustracja
Herb
Złota Pilawa
Rodzina

Działyńscy herbu Ogończyk

Data i miejsce urodzenia

2 listopada 1846
Kórnik

Data i miejsce śmierci

2 czerwca 1926
Ocieka

Ojciec

Adam Tytus Działyński

Matka

Gryzelda Celestyna z Zamoyskich

Mąż

Stanisław Potocki

Dzieci

Jan Nepomucen Potocki
Józef Marian Potocki
Piotr I Potocki
Piotr II Potocki
Maria z Potockich
Paweł Potocki
Cecylia Maria z Potockich
Dominik Potocki
Antoni Tytus Potocki

Ławeczka Anny Potockiej w Rymanowie-Zdroju

Anna z Działyńskich Potocka, (ur. 2 listopada 1846 w Kórniku, zm. 2 czerwca 1926 w Ociece) – polska właścicielka dóbr, działaczka społeczna i oświatowa.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Najmłodsza córka powstańca listopadowego i posła, właściciela Kórnika Adama Tytusa Działyńskiego (1796-1861) i Gryzeldy Celestyny z Zamoyskich h. Jelita (1804-1883), siostra powstańca styczniowego Jana Kantego (1828-1880) i Cecylii.

Anna i Stanisław Potocki poznali się w Dreźnie. W lecie 1865 r. odbyły się ich zaręczyny, a 6 lutego 1866 r. ślub w Kórniku.

Działaczka społeczna, współzałożycielka wraz z mężem hr. Stanisławem Potockim uzdrowiska Rymanów-Zdrój, które miało wziąć początek 16 sierpnia 1876 r., kiedy to podczas spaceru Anny Potockiej z dziećmi, jeden z synków Józef Marian Potocki, odkrył źródło lecznicze wody.

Wspólnie z mężem założyła szkółkę rzeźbiarską dla chłopców (uczył się w niej m.in. późniejszy rzeźbiarz Stanisław Piątkiewicz), a następnie szkółkę koronkarską dla dziewcząt. Na jej prośbę został mianowany proboszczem w Miejscu Piastowym bł. ks. Bronisław Markiewicz. Wiosną 1874, w czasie epidemii cholery, Anna i Stanisław Potoccy opiekowali się chorymi. Była propagatorką zaprzestania importu do Galicji zagranicznych roślin i ziół leczniczych oraz umożliwienia zarobku w tej dziedzinie wytwórcom z polskiej wsi (prócz niej lobbował także dr Jan Stella-Sawicki)[1]. W 1869 otrzymała tytuł członka honorowego Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego we Lwowie[2].

Autorka wydanych już po jej śmierci (w 1927) wspomnień pt. Mój pamiętnik, powtórnie wydanych przez Wydawnictwo Pax w latach 70. i krośnieńskie wydawnictwo „Ruthenus” w 1998.

Pod koniec XIX wieku była właścicielką tabularną dóbr Polany, Posada Niżna, Rudawka Rymanowska, Rymanów, Tarnawka, Wulka[3], Posada Górna, Posada Dolna, Deszno, Wołtuszowa, Zawoje, Wisłoczek, Bidar, Bałucianka[4]. Ponadto posiadała Oleszyce (które otrzymała w dziale rodzinnym jako najmłodsza córka Tytusa Działyńskiego) oraz Rymanów (kontrakt kupna Rymanowa podpisała w 1872 r.). Przed 1880 r. Potoccy sprzedali klucz oleszycki Kazimierzowi Potulickiemu (1820-1880).

Dzieci Anny Potockiej:

  • Jan Nepomucen Potocki (1867 – 13 marca 1943)- właściciel dóbr Rymanów-Zdrój
  • Józef Marian Potocki (1868-1918 Rymanów-Zdrój) – właściciel dóbr Rymanów-Zdrój, Komańcza, Antoniówka – żona Helena Maria Czarnecka.
  • Piotr Potocki (zm. w r. ur. 1870)
  • Piotr II Potocki (zm. w r. ur. 1870)
  • Maria Potocka (1871-1961)
  • Paweł Potocki (1874-1894)
  • Cecylia Maria Potocka (1878-1962)
  • Dominik Potocki (1877 – 7 października 1939 Lwów)
  • Antoni Tytus Potocki (1880-1952) – właściciel dóbr Olsza, ożeniony w 1909 r. z Krystyną Trzecieską (c. Jana Wojciecha Trzecieckiego h. Strzemię).

Mąż Anny – Stanisław Potocki ciężko zachorował i zmarł w Krakowie 21 stycznia 1884 w wieku 47 lat. Anna zmarła 2 czerwca 1926 w Ociece.

W 2001 roku została obrana patronką Zespołu Szkół Publicznych w Posadzie Górnej[5]. W 2014 roku Parkowi Podworskiemu w Rymanowie nadano nazwę „Park im. Anny i Stanisława Potockich”[6].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Kronika. „Gazeta Lwowska”. Nr 241, s. 3, 21 października 1913. 
  2. Szematyzm Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkim Księstwem Krakowskiem na rok 1914. Lwów: 1914, s. 1069.
  3. Tadeusz Pilat: Skorowidz dóbr tabularnych w Galicyi z Wielkiem Ks. Krakowskiem. Lwów: 1890, s. 158, 162, 176, 180, 210, 238.
  4. Obwieszczenie. „Gazeta Lwowska”. Nr 264, s. 10, 19 listopada 1893. 
  5. Patron szkoły. Zespół Szkół Publicznych Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Anny z Działyńskich Potockiej w Posadzie Górnej. [dostęp 2014-06-02].
  6. Uroczystości upamiętniające postać hr. Anny z Działyńskich Potockiej.. Rymanowiak.pl, 2014-05-31. [dostęp 2014-06-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]