António Vieira
Kraj działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
6 lutego 1608 |
Data i miejsce śmierci |
18 lipca 1697 |
Kapelan dworski Jana IV Szczęśliwego | |
Okres sprawowania |
1641– ok. 1665 |
Spowiednik Krystyny Wazy | |
Okres sprawowania |
1671–1677 |
Wyznanie | |
Inkardynacja | |
Śluby zakonne |
1623 |
Ordynacja |
1635 |
António Vieira (ur. 6 lutego 1608 w Lizbonie, zm. 18 lipca 1697 w Bahia) – jezuicki mówca, pisarz i obrońca praw człowieka.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]W 1614 jako dziecko przybył z rodzicami do Brazylii. Ukończył kolegium jezuickie w Bahia (Salvador). W 1623 roku wstąpił do zakonu jezuitów, a w 1635 otrzymał święcenia kapłańskie. Posiadł znajomość języków Indian i niewolników. W 1641 roku był delegatem wysłanym do Lizbony, gdzie złożył hołd królowi Janowi IV. Monarcha uczynił go wówczas dworskim kapelanem, nauczycielem następcy tronu oraz powołał go do rady królewskiej. W 1641 Vieira został wysłany z poselstwem do Hagi, gdzie zawarto 10-letni rozejm z Holandią w Brazylii. Był również posłem we Francji i Włoszech. Publicznie potępiał prześladowania żydowskich konwertytów, co przysporzyło mu wielu wrogów. W 1654 roku za jego staraniem wydano dekret zakazujący niewolenia Indian oraz przekazanie opieki nad nimi jezuitom. W latach 1665–1671 był misjonarzem w delcie Amazonki. W 1671 roku zamieszkał w Rzymie, gdzie przez sześć lat był spowiednikiem Krystyny Szwedzkiej i członkiem jej akademii literackiej. W 1681 roku powrócił do Bahia i tam zmarł.
Twórczość
[edytuj | edytuj kod]- Sermões (Kazania), Lizbona 1679–1748 (15 t.)
- História do futuro (Historia przyszłości), Lizbona 1718
- Cartas (Listy), Lizbona 1735–46 (3 t.)
- Notícias recônditas do modo de proceder a inquisição de Portugal com os seus presos (Ukrywane wiadomości o sposobie postępowania portugalskiej inkwizycji ze swoimi więźniami), Lizbona 1821
- dawniej przypisywano mu także Arte de furtar (Sztuka kradzenia)
Literatura
[edytuj | edytuj kod]- Luiz Cabral, Vieira: biographie, caractère, éloquence, Paryż 1900
- Luiz Cabral, Vieira pregador, Oporto 1901
- Ewa Łukaszyk, O tempo, a transgressão e o conhecimento na História do futuro do padre António Vieira, [w:] "Romanica Cracoviensia", nr 4 (2004), s. 83-93.
Tłumaczenia na język Polski
[edytuj | edytuj kod]- Antonio Vieira, Złotousty Portugalii. wybór kazań (tłum. o. Atanazy Maria Wojtal), wyd. Rosa Mystica, Wrocław 2023
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Marian Mickiewicz, Witold Mickiewicz: Słownik odkrywców i zdobywców – Ameryka Łacińska. Poznań: Atena, 1996. ISBN 83-85414-29-0.
- ISNI: 0000000122762629
- VIAF: 9861297
- LCCN: n50059158
- GND: 118626914
- LIBRIS: nl03bc065lfflmm
- BnF: 12026792q
- SUDOC: 027368521
- SBN: RMSV052711
- NLA: 49861083
- NKC: ola2002109848
- DBNL: viei001
- BNE: XX1149434, XX5171031
- NTA: 06894490X
- BIBSYS: 90518856
- Open Library: OL269487A
- PLWABN: 9810663341205606
- NUKAT: n2004019759
- J9U: 987007269590205171
- PTBNP: 21890
- CANTIC: a10175337
- NSK: 000016160
- CONOR: 105558627
- BNC: 000233315
- ΕΒΕ: 171395
- BLBNB: 000576558
- LIH: LNB:WmN;=Bo