Antoni Ojrzyński
 zdjęcie z albumu rodzinnego | |
| Data urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie | |
| Alma Mater | |
Antoni Ojrzyński (ur. 8 czerwca 1871, zm. 16 lipca 1967 w Warszawie) – polski działacz turystyczny, bibliotekarz, zbieracz książek, z zawodu aptekarz. Zgromadził bogaty księgozbiór o tematyce karpackiej, który przekazał krakowskiej Bibliotece Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Wykształcenie zdobywał w progimnazjum w Sandomierzu, by praktykować następnie w kilku aptekach. Zdał kolejno egzamin na podaptekarza i na prowizora (na Uniwersytecie Warszawskim). Na przełomie XIX i XX wieku pracował w Łodzi, gdzie uzyskał zezwolenie na założenie przedstawicielstwa firmy wydawniczej Gebethner i Wolff, a także na prowadzenie kantoru zamówień książek i czasopism; nie wiadomo, czy z tego zezwolenia skorzystał. Od 1898 prowadził własną aptekę w Nałęczowie. Potem osiadł w Warszawie, gdzie pracował nadal jako farmaceuta w różnych aptekach.
Był aktywnym turystą górskim, miłośnikiem Tatr. Od początku istnienia (grudzień 1906) działał w Polskim Towarzystwie Krajoznawczym, wchodząc w skład pierwszego zarządu oraz uczestnicząc w pracach Komisji Wycieczkowej. Należał do Akademickiego Klubu Turystycznego (po latach został wyróżniony członkostwem honorowym Klubu Wysokogórskiego). Był współtwórcą i pierwszym bibliotekarzem (do 1911) Biblioteki Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego w Warszawie. Niezależnie jako zapalony bibliofil zgromadził własną kolekcję książek i czasopism – przeszło 3 tysiące woluminów – poświęconą Karpatom. Były to książki naukowe (z różnych dziedzin), literatura piękna, obcojęzyczne opracowania turystyczne (mapy, przewodniki), czasopisma wydawane w Zakopanem i na Podkarpaciu, wycinki z prasy, afisze. Zbiory swoje Ojrzyński udostępniał chętnym, m.in. Stefanowi Żeromskiemu. Po II wojnie światowej, w czasie której księgozbiór uległ w części zniszczeniu, pozostałe półtora tysiąca książek i nieco ponad 100 czasopism Ojrzyński przekazał Bibliotece Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Krakowie; biblioteka została w 1950 przekształcona w Centralną Bibliotekę Górską PTTK, w której wspomniany dar figuruje jako "Zbiór A. Ojrzyńskiego".
Po wojnie, jako nestor ruchu turystycznego, służył radą młodszym działaczom zrzeszonym w Oddziale Warszawskim Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego. Jego małżonką była od 1911 Janina Kazimiera Glotz, wnuczka Teodora Glotza, prezydenta Włocławka. Zmarł 16 lipca 1967 w warszawskim Domu Wysłużonego Pracownika Służby Zdrowia. Pochowany na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 176-2-30)[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Cmentarz Stare Powązki: JANINA KAZIMIERA OJRZYŃSKA, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2020-01-31].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Krystyna Pieńkowska, Antoni Ojrzyński, w: Słownik pracowników książki polskiej, Suplement (pod redakcją Ireny Treichel), Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa-Łódź 1986, s. 155
- Adam Czarnowski, Działalność społeczna w Polskim Towarzystwie Turystyczno-Krajoznawczym 1951-2000. Rozwój i występujące problemy, opracowanie na potrzeby Komisji Historii i Tradycji Zarządu Głównego PTTK, wersja elektroniczna [dostęp 29 października 2008], s. 17
- Agnieszka Górska, Antoni Ojrzyński – nieznany aptekarz, taternik oraz bibliofil (1871-1967). Toruńskie Studia Bibliologiczne [online]. 1 grudzień 2009, T. 2, nr 2 (3), s. 49–68. [udostępniono 8.9.2023]. DOI 10.12775/TSB.2009.018.