Antygona (dramat)

Antygona – tragedia Sofoklesa z roku 442 p.n.e. Nazywana jest tragedią władzy i klasyfikowana jako chronologicznie ostatnia z cyklu trzech tragedii tebańskich (Król Edyp, Edyp w Kolonie, Antygona) opartych na mitach o tebańskim rodzie Labdakidów. Utwór jest powszechnie uznawany za arcydzieło dramaturgii światowej o dużej sile oddziaływania na widza.

Antoni Brodowski, Edyp i Antygona, 1828

Po śmierci Edypa, Polinik i Eteokles podzielili się władzą. Jednak wbrew umowie Eteokles po roku rządów nie przekazał tronu bratu. Polinik sprowadził obce wojska, aby odzyskać tron. Między braćmi rozpoczęła się walka o władzę, w której obaj zginęli. Władcą został ich wuj Kreon. Kreon uznał Polinika za zdrajcę i wydał zakaz grzebania jego zwłok. Eteoklesowi zaś został wyprawiony uroczysty pogrzeb. Siostra Eteoklesa i Polinika, Antygona, przeciwstawiła się rozkazowi Kreona i pochowała zwłoki Polinika. Spowodowało to ciąg tragicznych wydarzeń: Antygona zostaje skazana na śmierć przez apodyktycznego władcę Teb. Na wieść o tym jego syn Hajmon, który jest narzeczonym Antygony, jak i żona Kreona, Eurydyka popełniają samobójstwo. Kreon, choć władca, traci najbliższych i zostaje sam z poczuciem winy. Staje się to dla niego największą karą. Przeciwstawieniem Antygony – symbolu buntu, śmiałości i odwagi, jest w dramacie Sofoklesa jej siostra – Ismena, która jest uosobieniem łagodności i pokory.

Cała tragedia rozgrywa się w ciągu 24 godzin, przed pałacem królewskim w Tebach.

Osoby dramatu

• Antygona – córka Edypa i Jokasty, narzeczona Hajmona, miała trójkę rodzeństwa, pochodziła z objętego klątwą rodu Labdakidów, tytułowa bohaterka dramatu Sofoklesa
• Ismena – siostra Antygony
• Kreon – władca Teb (po Edypie), brat Jokasty, wuj Antygony
• Tejrezjasz (Tyrezjasz) – niewidomy wróżbita, nieomylny
• Eurydyka – żona Kreona, matka Hajmona
• Hajmon (Haimon) – syn Kreona, narzeczony Antygony
• Chór tebańskich starców – doradcy Kreona, ich wypowiedzi miały charakter filozoficzny
• Strażnik
• Posłaniec
• Przewodnik Chóru

Ponadto w utworze jest mowa o Eteoklesie i Poliniku (rodzeństwie Antygony), którzy zginęli w bratobójczej walce.

Poszczególne części utworu

• Prolog – przedstawia rozmowę Antygony z Ismeną
• Parodos – pierwszy występ Chóru
• Epeisodion – dialogi bohaterów
• Stasimon – kolejne występy Chóru
• Exodos – zakończenie utworu, podsumowanie wydarzeń przez Chór

W tym utworze epeisodion i stasimon występują po 5 razy.

Zobacz też

• Antygona w mitologii greckiej
• Antygona w Nowym Jorku (sztuka teatralna Janusza Głowackiego)

Linki zewnętrzne

• Artykuły w drugim numerze czasopisma Teologia polityczna poświęconym misji Bożej i ludzkiemu porządkowi (pliki PDF):
  • Jerzy Axer, Antygona – pierwsza męczennica chrześcijańska [1]
  • Martha Nussbaum, Antygona Sofoklesa: konflikt, spojrzenie i uproszczenie [2]
  • Wojciech Chudy, Antygona – patos i ironia żywiołu politycznego [3]
  • Dariusz Karłowicz, Kreon i Dionizos. O tragedii politycznego rozumu [4]
• Antygona w serwisie Wolne Lektury
• Polskie wydania dramatu w bibliotece Polona