Hipolit Rzymski

Hipolit Rzymski

antypapież prezbiter
Data i miejsce urodzenia	przed 170 Azja Mniejsza(?)
Data i miejsce śmierci	235 Sardynia
Antypapież
Okres sprawowania	217-235
Wyznanie	chrześcijaństwo
Kościół	łaciński
Pontyfikat	217

Święty
Hipolit Rzymski

męczennik
Czczony przez	Kościół katolicki Cerkiew prawosławną
Wspomnienie	13 sierpnia 26 sierpnia

Hipolit Rzymski, cs. Muczenik Ippolit (ur. przed 170, zm. w 235 na Sardynii) – pisarz wczesnego Kościoła, prezbiter, męczennik, ojciec i święty Kościoła katolickiego oraz prawosławnego; antypapież w latach 217–235.

Życiorys

Hipolit urodził się prawdopodobnie w Azji Mniejszej w drugiej połowie II wieku. Focjusz opisuje go w swej księdze „Biblioteka” (kod. 121) jako ucznia Ireneusza z Lyonu, który miał być uczniem Polikarpa. Z tekstu można wywnioskować, że sam Hipolit dawał to do zrozumienia, choć nie można być tego do końca pewnym. Przybył do Rzymu za pontyfikatu papieża, Wiktora I i tam otrzymał święcenia kapłańskie. Wszedł w konflikt z papieżami swego czasu i przez jakiś czas był przywódcą osobnej grupy w Kościele. Z tego powodu jest czasem uznawany za antypapieża, ale zmarł śmiercią męczeńską pojednany wcześniej z Kościołem.

Jako prezbiter kościoła w Rzymie, za pontyfikatu papieża Zefiryna, wyróżniał się wiedzą i elokwencją. To właśnie w tym czasie Orygenes, wtedy młody człowiek, słuchał jego homilii. Był jednym z teologów aktywnie występujących przeciw nauczaniu sabelian. Odmówił zaakceptowania nauczania papieża Zefiryna, a jego następcę, Kaliksta I (217–222), oskarżył o sprzyjanie herezji chrystologicznej monarchian, a także o osłabianie morale Kościoła przez zbytnią pobłażliwość w przyjmowaniu z powrotem na łono Kościoła ludzi wyłączonych za popełnienie ciężkich grzechów, jak zabójstwo, cudzołóstwo itp. W tym czasie wydaje się, że pozwolił (lub nakazał) się wybrać w charakterze alternatywnego biskupa Rzymu i kontynuował krytykę wobec kolejnych papieży Urbana (222–230) i Poncjana (230–235). W Chronicon Paschale znajduje się jedna mała wzmianka, iż siedziba Hipolita znajdowała się w Portus koło Rzymu. Był to rodzaj schizmy.

W czasie prześladowań chrześcijan za panowania cesarza Maksymina Traka został zesłany razem z ówczesnym papieżem Poncjanem w 235 r. na Sardynię, gdzie obaj dostojnicy pojednali się i zginęli.

Najprawdopodobniej ciała obu zesłańców 13 sierpnia 236 r. przewiezione zostały do Rzymu i tam pogrzebane (Hipolita pochowano na cmentarzu przy Via Tiburtina).

Papież Damazy I (pontyfikat: 366-384) – poświęcił mu epigram, a Prudencjusz w dziele „Peri stephanon” w jednym z hymnów barwnie opisał jego śmierć.

W 1551 r. znaleziono na cmentarzu przy Via Tiburtina marmurowy posąg siedzącego mężczyzny. Z tyłu siedziska wygrawerowane były tytuły licznych pism – był to posąg św. Hipolita. Za czasów Piusa IX przeniesiono go do Pałacu Laterańskiego.

Jego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest 13 sierpnia. Cerkiew prawosławna wspomina męczennika 13/26 sierpnia, tj. 26 sierpnia według kalendarza gregoriańskiego.

Dzieła

Hipolit pisał w języku greckim. Opracował sposób obliczania terminu Wielkanocy. Jego dzieła obejmują takie dziedziny jak: egzegezę, homilie, apologetykę i polemiki, kroniki i prawo kościelne. Do naszych czasów dotarły jednak w szczątkowej formie i nie można właściwie ocenić ich poziomu literackiego i intelektualnego.

Jego dorobek obejmuje:

• komentarz do księgi proroka Daniela
• komentarz do „Pieśni nad Pieśniami”
• komentarz O Księdze Rodzaju, wyd. angielskie: Hyppolitus: On Genesis (1). Stewart Dingwall Fordyce Salmond (oprac.). New York. Seria: Ante-Nicene Fathers vol. V. (ang.).brak strony w książce
• Syntagma – traktat o herezji
• traktat „Odparcie wszelkich herezji” Confutatio, (inny tytuł Philosophumena) skierowany do pogan, żydów i gnostyków; księgi 4–10 tego dzieła znaleziono na Górze Atos. Zostały opublikowane w Oksfordzie w 1851 r. przez E. Millera pod tytułem Philosophumena jako dzieła Orygenesa. J.J. I. von Döllinger wykazał, że są one autorstwa Hipolita
• „Kroniki” obejmujące dzieje od stworzenia świata do 234 r. (były one podstawą wielu innych kronik pisanych na Wschodzie i Zachodzie)
• „Tradycja apostolska” – zachowane jedynie w przekładach koptyjskim, arabskim i egipskim źródło wiedzy o dawnej liturgii rzymskiej. Anafora eucharystyczna Hipolita, została wydana, w: Wieczerza mistyczna : anafory eucharystyczne chrześcijańskiego Wschodu / wybór, wstęp, przekł. [z grec., fr., łac.] i przypisy Henryk Paprocki
• Przeciw Noetosowi w: Trójca Święta. St. Kalinkowski (przekład), Henryk Pietras SJ (wprowadzenie i oprac.). Kraków: WAM, 1997, seria: Źródła Myśli Teologicznej 4. ISBN 83-7097-305-1.brak strony w książce
• O Chrystusie i Anty-chrystusie (antychryst) – zachowane w całości dzieło dogmatyczne. Powstało prawdopodobnie podczas prześladowania chrześcijan za panowania Septymiusza Sewera ok. 202 roku. Dzieło jest ubogacone opisem wydarzeń, które będą miały miejsce przed końcem świata. Wydanie angielskie: Hyppolitus: Treatise on Christ and Antichrist. Stewart Dingwall Fordyce Salmond (oprac.). New York. Seria: Ante-Nicene Fathers vol. V. (ang.).brak strony w książce

Antypapież a biskupi Rzymu

Biskupi Rzymu, za pontyfikatu których Hipolit był antypapieżem:

Pontyfikat	Papież
217 – 222	św. Kalikst I
222 – 230	św. Urban I
21 lipca 230 – 28 września 235	św. Poncjan

Zobacz też

• kult świętych
• modlitwa za wstawiennictwem świętego
• święci i błogosławieni Kościoła katolickiego
• święci prawosławni

Bibliografia

• Hippolitus, St.. W: The Oxford Dictionary of the Christian Church. F. L. Cross, E.A. Livingstone (red.). Londyn: Oxford University Press, 1974, s. 652-653. ISBN 0-19-211545-6.
• St. Hippolytus of Rome. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-03-11]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• The Apostolic Tradition of Hippolytus of Rome. bombaxo.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-16)]. (ang.)