Apolipoproteina A-I

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Apolipoproteina A- I, (apoA-I) – zbudowany z 243 aminokwasów polipeptyd, należący do grupy apolipoprotein, kodowany przez gen APOA1, który jest białkową częścią lipoprotein, zwłaszcza lipoprotein o dużej gęstości (HDL). Jako główny składnik cząstek HDL, odgrywa szczególną rolę w metabolizmie lipidów[1].

Jest syntetyzowana w wątrobie i jelicie, krąży w osoczu związana w 90 – 95% z lipoproteinami o dużej gęstości oraz w 5 – 10% w postaci ubogolipidowej. Uważa się, że jest głównym białkiem odpowiedzialnym za przeciwmiażdżycowe działanie HDL.

Istnieje wiele podtypów apoA-I, z których istotną klinicznie jest apolipoproteina A-I Milano.

Apo-AI jest często stosowany jako biomarker do przewidywania chorób sercowo-naczyniowych, którego czulszym wskaźnikiem aterogenności jest stosunek apolipoproteiny B/apolipoproteiny AI . Wielkość stosunku cząsteczek lipoprotein o niskiej gęstości (LDL)/(HDL) mierzony metodą NMR jest wykorzystywanym w medycynie wskaźnikiem możliwości wystąpienia chorób układu sercowo-naczyniowego, ale wykazuje się niższą czułością[2].

Apo-AI jest rutynowo mierzony za pomocą testów immunologicznych, takich jak ELISA lub nefelometria.

Funkcja[edytuj | edytuj kod]

Apolipoproteina AI jest głównym składnikiem białkowym cząstek lipoprotein o wysokiej gęstości(HDL) w osoczu i odgrywają ważną funkcję w regulacji poziomu cholesterolu. Najlepiej opisaną funkcją HDL jest ich rola w odwrotnym transporcie cholesterolu, w którym wolne od lipidów apoA-I lub małe HDL mogą przyjmować i pobierać cholesterol z komórek obwodowych, a następnie transportować go do wątroby w celu wydalenia. Znana jest jego wielofunkcyjna rola w odporności, zapaleniu, apoptozie, infekcji wirusowej i duży potencjał ochrony układu sercowo-naczyniowego w obniżeniu ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, przypisując HDL miano ochronnej cząsteczki usuwającej tłuszcz. Ma działanie przeciwzakrzepowe i antyagregacyjne na płytki krwi, co wzmocniło jego rolę kardioprotekcyjną, a także jego skuteczność terapeutyczną przeciwko chorobie Alzheimerai niektórym chorobom nowotworowym[3].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Manaswini Mangaraj, Rachita Nanda, Suchismita Panda, Apolipoprotein A-I: A Molecule of Diverse Function, „Indian Journal of Clinical Biochemistry”, 31 (3), 2016, s. 253–259, DOI10.1007/s12291-015-0513-1, ISSN 0974-0422, PMID27382195, PMCIDPMC4910842 [dostęp 2024-03-27] (ang.).
  2. Matthew J McQueen i inni, Lipids, lipoproteins, and apolipoproteins as risk markers of myocardial infarction in 52 countries (the INTERHEART study): a case-control study, „The Lancet”, 372 (9634), 2008, s. 224–233, DOI10.1016/s0140-6736(08)61076-4, ISSN 0140-6736 [dostęp 2024-03-27] (ang.).
  3. Emiel P.C. van der Vorst, High-Density Lipoproteins and Apolipoprotein A1, „Sub-Cellular Biochemistry”, 94, 2020, s. 399–420, DOI10.1007/978-3-030-41769-7_16, ISSN 0306-0225, PMID32189309 [dostęp 2024-03-27].