Orzełek australijski
| Hieraaetus morphnoides[1] | |||
| (Gould, 1841) | |||
 Orzełek australijski nad rzeką Murray, Australia Południowa | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
orzełek australijski | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Orzełek australijski[4] (Hieraaetus morphnoides) – gatunek ptaka drapieżnego z rodziny jastrzębiowatych (Accipitridae). Zamieszkuje niemal całą Australię.
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Obecnie nie wyróżnia się podgatunków H. morphnoides[5][6]. Za jego podgatunek uznawano orzełka nowogwinejskiego (H. weiskei)[2], klasyfikowanego obecnie jako osobny gatunek[4][5][6]. Gatunkami spokrewnionymi z orzełkiem australijskim są także orzełek włochaty (H. pennatus) i orzełek plamisty (H. ayresii)[5].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Długość ciała 38–55 cm, rozpiętość skrzydeł 101–136 cm. Samce ważą 440–810 g, a samice 745–1250 g[5].
Ekologia i zachowanie[edytuj | edytuj kod]
Zamieszkuje różnorodne siedliska otwarte i zalesione, np. słabo zalesione pogórza, scrub[5], sawannę, otwarte lasy[7] czy lasy eukaliptusowe wzdłuż rzek. Nie występuje w gęstych lasach[8]. Spotykany od poziomu morza do 1500 m n.p.m.[7]
Okres lęgowy zależy od szerokości geograficznej, na północy ma miejsce w porze suchej od marca do września (a nawet grudnia[5]), a w centrum i na południu zwykle od sierpnia do października (rzadziej od maja do grudnia)[8]. Gniazdo, którego budową zajmują się oboje rodzice, to platforma z patyków wyłożona zielonymi liśćmi i umieszczona na wysokości 5–45 m w rozwidleniu żywego drzewa. Czasami wykorzystywane jest gniazdo innego gatunku ptaków. W zniesieniu zwykle 2 jaja (czasami 1 lub 3). Wysiadywaniem i opieką nad pisklętami zajmuje się głównie samica. Inkubacja trwa 36–40 dni, młode opuszczają gniazdo po 54–66 dniach od wyklucia, ale jeszcze przez około 2 miesiące są zależne od rodziców[8].
Żywi się małymi ssakami (np. młodymi królikami), ptakami, gadami (głównie jaszczurkami) i dużymi owadami, rzadko padliną czy rybami[5][8].
Status[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) uznaje orzełka australijskiego za gatunek najmniejszej troski (LC – least concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Jego liczebność ocenia się na 10–100 tysięcy dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznaje się za spadkowy[3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Hieraaetus morphnoides, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Little Eagle (Hieraaetus morphnoides). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-17)]. (ang.).
- ↑ a b Hieraaetus morphnoides, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2019-03-24). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-11-12].
- ↑ a b c d e f g Debus, S., Boesman, P. & Marks, J.S.: Little Eagle (Hieraaetus morphnoides). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2016. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-29)].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Hoatzin, New World vultures, Secretarybird, raptors. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
- ↑ a b Species factsheet: Hieraaetus morphnoides. BirdLife International. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
- ↑ a b c d Species account: Little Eagle Aquila morphnoides. [w:] Global Raptor Information Network [on-line]. The Peregrine Fund. [dostęp 2020-11-12]. (ang.).
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).