Aquilaria filaria
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Aquilaria filaria | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Aquilaria filaria (Oken) Merr. Journal of the Arnold Arboretum Vol. 31: 283 (1950)[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
 | |||
Aquilaria filaria (Oken) Merr. – gatunek należący do rodziny wawrzynkowatych. Występuje naturalnie na terenie Azji Południowo-Wschodniej.
Rozmieszczenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]Rośnie naturalnie na obszarze Indonezji (Irian Zachodni i Moluki) oraz na Filipinach (wyspa Mindanao)[6]. Według innych źródeł występuje także w Sandaun, prowincji Papui-Nowej Gwinei[3].
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Pokrój
- Małe drzewo dorastające do 20 m wysokości. Posiada rozłożysty pokrój. Kora ma szarą lub brązową barwę. Jest błyszcząca. Wydziela silny aromatyczny i przyjemny zapach[3].
- Liście
- Mają długość 10–20 cm i szerokość 3–5,5 cm. Z wierzchu są ciemnozielone i błyszczące, od spodu natomiast jasnozielone, zielone lub niebieskie. Owłosienie czasami pojawia się na spodzie liści. nie zaobserwowano przylistków[3].
- Kwiaty
- Mają 5–7 mm długości i do 10 mm średnicy. Posiadają po 10 pręcików[3].
- Owoce
- Mają 12–15 mm długości. Są żółte, natomiast nasiona mają fioletowo-niebieską barwę[3].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Rośnie w nizinnych lasach na wysokości do 130 m n.p.m.[7]
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Drewno tego gatunku nosi handlową nazwę agar (ang. agarwood). Oprócz A. filaria jest ono otrzymywane jeszcze z 15 innych gatunków rodzaju Aquilaria. Drewno bywa często atakowane przez grzyby lub bakterie. Drewno zainfekowane pasożytem wydziela woń – olej ochronny, który występuje na rannych obszarach (korzenie, gałęzie lub pień), które stopniowo stają się twardsze i zmieniają barwę na ciemnobrązową lub czarną.
Agar jest wykorzystywany w produkcji perfum oraz w medycynie tradycyjnej. Ze względu na kosztowny i pracochłonny proces ekstrakcji jest ono bardzo drogie. Minimum 20 kg niskiej jakości drewna żywicznego potrzebne jest do wytworzenia 12 ml oleju agarowego. Najwyższej jakości olej otrzymywany jest z drzew starszych niż 100 lat. Sprzedaż perfum opartych na tym ekstrakcie rośnie z roku na rok.
Ważnym zastosowaniem drewna tego gatunku jest produkcja kadzidła. Agar jest także afrodyzjakiem, zarówno w postaci olejku, jak i kadzidła. Są to na ogół lokalne zastosowania, ale olej jest również sprzedawany w aptekach wietnamskich do użytku wewnętrznego. W medycynie chińskiej wykorzystuje proszku z drewna w leczeniu marskości wątroby oraz innych dolegliwości. Ma zastosowanie również w leczeniu nowotworów płuc i żołądka[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-23] (ang.).
- ↑ a b c d e f PNGTreesKey Aquilaria filaria. PNG Plants. [dostęp 2014-01-17]. (ang.).
- ↑ Aquilaria filaria (Oken) Merr.. The Plant List. [dostęp 2014-01-17]. (ang.).
- ↑ Aquilaria filaria, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Aquilaria filaria (Oken) Merr.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-01-17]. (ang.).
- ↑ Untitled. cites.org. [dostęp 2014-01-17]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 września 2013)]. (ang.).
- ↑ Agarwood (Oud). Fragrantica. [dostęp 2014-01-17]. (ang.).