Aquilaria hirta
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Podkrólestwo | |||
| Nadgromada | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Nadklasa | |||
| Klasa | |||
| Nadrząd | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Aquilaria hirta | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Aquilaria hirta Ridl. J. Straits Branch Roy. Asiat. Soc. 35:78. 1901[3] | |||
| Synonimy | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5] | |||
 | |||
Aquilaria hirta Ridl. – małe drzewo należące do rodziny wawrzynkowatych. Występuje naturalnie w Azji Południowo-Wschodniej.
Rozmieszczenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]Rośnie naturalnie w południowej Tajlandii, w Malezji (stany Johor, Pahang i Terengganu), Singapurze oraz Indonezji (wschodnia Sumatra)[3].
Biologia i ekologia
[edytuj | edytuj kod]Naturalnym habitatem są lasy nizinne lub wzgórza do wysokości 300 m n.p.m.[6]
Zastosowanie
[edytuj | edytuj kod]Drewno tego gatunku nosi handlową nazwę agar (ang. agarwood). Drewno bywa często atakowane przez grzyby lub bakterie. Drewno zainfekowane pasożytem wydziela woń – olej ochronny, który występuje na rannych obszarach (korzenie, gałęzie lub pień), które stopniowo stają się twardsze i zmieniają barwę na ciemnobrązową lub czarną[7].
Agar jest wykorzystywany w produkcji perfum oraz w medycynie tradycyjnej. Ze względu na kosztowny i pracochłonny proces ekstrakcji jest ono bardzo drogie. Minimum 20 kg niskiej jakości drewna żywicznego potrzebne jest do wytworzenia 12 ml oleju agarowego. Najwyższej jakości olej otrzymywany jest z drzew starszych niż 100 lat. Sprzedaż perfum opartych na tym ekstrakcie rośnie z roku na rok[7].
Ważnym zastosowaniem drewna tego gatunku jest produkcja kadzidła. Agar jest także afrodyzjakiem, zarówno w postaci olejku, jak i kadzidła. Są to na ogół lokalne zastosowania, ale olej jest również sprzedawany w aptekach wietnamskich do użytku wewnętrznego. W medycynie chińskiej wykorzystuje proszku z drewna w leczeniu marskości wątroby oraz innych dolegliwości. Ma zastosowanie również w leczeniu nowotworów płuc i żołądka[7].
Zagrożenia
[edytuj | edytuj kod]Zaobserwowano, że wycina się wiele zdrowych drzew, żeby zebrać ledwie kilka kilogramów zainfekowanego drewna. Wzrost handlu tym drewnem w ciągu ostatniej dekady doprowadził do nadmiernej eksploatacji w całym zakresie. Według Czerwonej księgi gatunków zagrożonych jest gatunkiem narażonym na wyginięcie (VU – vulnerable)[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-23] (ang.).
- ↑ a b Taxon: Aquilaria hirta Ridl.. Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2014-01-20]. (ang.).
- ↑ Aquilaria hirta Ridl.. The Plant List. [dostęp 2014-01-20]. (ang.).
- ↑ Aquilaria hirta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Conservation of Aquilaria (Thymelaeaceae) in Peninsular Malaysia. apafri.org. [dostęp 2014-01-20]. (ang.).
- ↑ a b c Agarwood (Oud). Fragrantica. [dostęp 2014-01-20]. (ang.).
- ↑ Y. Harvey-Brown, Aquilaria hirta, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2014-01-20] (ang.).