Ara żółtoskrzydła
| Ara macao[1] | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
_-Coco_Reef_-Mexico-6-2c.jpg)
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
ara żółtoskrzydła | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Ara żółtoskrzydła[4], ara czerwona (Ara macao) – gatunek dużego ptaka z rodziny papugowatych (Psittacidae). Występuje w południowo-wschodnim Meksyku, Ameryce Środkowej i Południowej – do Boliwii i środkowej Brazylii. Jednak w większości ptaki te przebywają na terenach lasów Amazonii[5]. Liczebność na wolności spada, ale nie jest to gatunek zagrożony. Jedna z popularniejszych ar w hodowli[6].
Systematyka
[edytuj | edytuj kod]Po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego gatunek ten opisał Karol Linneusz w wydanej w 1758 roku 10. edycji Systema Naturae. Autor nadał mu nazwę Psittacus Macao, a jako miejsce typowe wskazał Amerykę Południową[2][7]. Swój opis oparł o kilka wcześniejszych opisów różnych autorów[7]. Obecnie gatunek umieszczany jest w rodzaju Ara[4][8]. Wyróżnia się dwa podgatunki A. macao: nominatywny oraz A. m. cyanopterus opisany w 1995 roku przez Davida A. Wiedenfelda[2][8][9].
Zasięg występowania
[edytuj | edytuj kod]Poszczególne podgatunki zamieszkują[2][8]:
- A. m. cyanopterus Wiedenfeld, 1995 – południowo-wschodni Meksyk do Nikaragui
- A. m. macao (Linnaeus, 1758) – Kostaryka do Boliwii i środkowej Brazylii
Morfologia
[edytuj | edytuj kod]- Wygląd zewnętrzny
Obie płci ubarwione jednakowo. Kolorowe upierzenie z przewagą barwy jaskrawoczerwonej; kuper i pokrywy nadogonowe jasnoniebieskie, duże pokrywy skrzydłowe żółte, wierzch lotek i końcówki sterówek ciemnoniebieskie, a spodnia część lotek jest ciemnoczerwona z metalicznym, złotym połyskiem. Warstwowy ogon (środkowe pióra są dłuższe od pozostałych). Mocny, zakrzywiony dziób, w górnej części szarawy, w dolnej – czarny. Oczy jasnożółte. Na części twarzowej, wokół oczu, skóra jest biaława i naga. Łapy o czterech palcach. Młode ptaki różnią się od dorosłych tylko ciemną barwą oczu.
- Wymiary
- Masa ciała
Osiąga masę około 1–2 kg[11].
- Głos
Jest bardzo głośny, kraczący skrzek oraz piski i warczenie.
Zachowanie
[edytuj | edytuj kod]Przebywa z reguły w parach, grupach rodzinnych lub niewielkich stadach do 20 ptaków. Ze zbiorowych noclegowisk rozlatują się o świcie na żerowiska, skąd wracają o zmroku, lecąc blisko siebie, w zwartej grupie.
Długość życia
[edytuj | edytuj kod]Dożywa maksymalnie ok. 80 lat[10], jednak przeważnie w środowisku naturalnym żyje w granicy 40–50 lat[5].
Pożywienie
[edytuj | edytuj kod]Główny składnik diety tej papugi stanowią owoce. Wybierają raczej niedojrzałe owoce, których ptaki z mniejszym dziobem nie dadzą rady zjeść. Potężny dziób pozwala także na rozłupywanie nawet najtwardszych orzechów[5].
Lęgi
[edytuj | edytuj kod]
Gniazdo znajduje się w dziupli dużego drzewa. Samica składa 1–4 jaja. Wysiadywane przez 24–28 dni. Pisklęta uzyskują lotność po 14 tygodniach.
Status i ochrona
[edytuj | edytuj kod]Ara żółtoskrzydła to gatunek szerzej rozpowszechniony niż inne ary. Według IUCN ma status „najmniejszej troski” (LC – Least Concern)[3]. Jest jednak coraz bardziej zagrożony przez kurczenie się jego środowiska życia (wyrąb lasów tropikalnych) i chwytanie do niewoli. W 2008 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność populacji na wolności na nie więcej niż 50 tysięcy osobników[3]. Gatunek ten jest ujęty w I załączniku konwencji waszyngtońskiej (CITES)[12].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Ara macao, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d Scarlet Macaw (Ara macao). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-23)]. (ang.).
- ↑ a b c Ara macao, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Arini Gray,GR, 1840 (1825) (wersja: 2020-01-11). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-06-18].
- ↑ a b c Michelle Mijal, Ara macao (scarlet macaw) [online], Animal Diversity Web [dostęp 2020-06-16] (ang.).
- ↑ Scarlet Macaw (Ara macao). [w:] Parrot Encyclopedia [on-line]. World Parrot Trust. [dostęp 2022-02-17]. (ang.).
- ↑ a b K. Linneusz, Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis, wyd. 10, t. 1, 1758, s. 96 (łac.).
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Parrots, cockatoos. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-18]. (ang.).
- ↑ David A. Wiedenfeld, A new subspecies of Scarlet Macaw and its status and conservation, „Ornitología Neotropical”, 5 [„1994”], 1995, s. 99–104 (ang.).
- ↑ a b Catherine Nicolle, Thierry Chauchat, Małgorzata Szmurło, Izabella Szmurło i inni: Encyklopedia dzikich zwierząt. Dżungla. Warszawa: Świat Książki, 1997, s. 116. ISBN 83-7129-804-8.
- ↑ a b Na ścieżkach wiedzy Encyklopedia 100 Ptaków. Bellona SA, 2008, s. 90. ISBN 978-83-11111-78-3.
- ↑ Ara macao. [w:] Species+ [on-line]. UNEP-WCMC, CITES Secretariat. [dostęp 2022-02-17]. (ang.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- David Chandler, Dominic Couzens, Euan Dunn, Jonathan Elphick, Rob Hume: Fakty o zwierzętach świata. Ptaki. Derek Niemann, Tony Whitehead, John Woodward. Warszawa: Multico, 2008, s. 135. ISBN 978-83-7073-583-8.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).