Araukaria brazylijska
 Araukaria brazylijska | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
araukaria brazylijska |
| Nazwa systematyczna | |
| Araucaria angustifolia (Bertol.) Kuntze Revis. Gen. Pl. 3(2): 375 1898[3] | |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |
 | |
| Zasięg | |
| |
Araukaria brazylijska, pinior[5], piniora[6] (Araucaria angustifolia) – gatunek drzewa iglastego z rodzaju araukaria należącego do rodziny araukariowatych. Występuje w południowej części Brazylii (południe stanu Minas Gerais, południe Rio de Janeiro, São Paulo, Paraná, Santa Catarina i Rio Grande do Sul), w Paragwaju (Górna Parana) oraz w północno-wschodniej Argentynie (Misiones i Corrientes), rośnie w niewysokich łańcuchach górskich, których wysokość waha się od 500 – 1800 metrów. Rośnie głównie w subtropikalnym klimacie, ze względu na obfite opady deszczu, których potrzebuje. Preferuje dobrze odwodnioną i lekko kwaśną glebę. Toleruje nagłe, lecz niezbyt częste zmiany temperatury, nawet −8 °C. Nasiona, podobne do dużych nasion szyszek, są uprawiane dość powszechnie w Brazylii. Nasiona nazywane pinhão są popularne jako zimowa przekąska[7]. W Lages każdej zimy odbywa się popularny targ pinhão, gdzie można skosztować gotowanych nasion i grzanego wina.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Pokrój
- Wiecznie zielone drzewo, osiągające do 40 metrów wysokości ze średnicą pnia dochodzącą do 1 metra. Liście cienkie, trójkątne, długości 3-6 centymetrów, szerokości 5-10 mm u podstawy z kłującymi końcówkami. Co 10-15 lat wyrastają nowe liście, więc porastają całe drzewo z wyjątkiem pnia i starych gałęzi.
- Kwiaty
- Araukaria brazylijska jest drzewem rozdzielnopłciowym – męskie i żeńskie szyszki, rosną na osobnych drzewach. Męskie szyszki są prostokątne, długie na 10-18 cm. Żeńskie dojrzewają na jesieni, po 18 miesiącach od zapylenia. Są duże, około 18-25 mm średnicy, zawierają od 100 do 150 nasion.
Korowina.
Konary.
Liście.
Szyszka i nasiona.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-14] (ang.).
- ↑ M.J.M. Christenhusz i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
- ↑ Araucaria angustifolia. [w:] The Plant List [on-line]. The Kew Gardens. [dostęp 2011-10-27]. (ang.).
- ↑ Araucaria angustifolia, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ Stanisław Warchałowski: I poleciał w świat daleki... Wspomnienia z Brazylii, Polski i Peru. Warszawa: Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich UW, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, 2009, s. 51. ISBN 978-83-60093-83-2.: „Pinior – spolszczony termin portugalski pinheiro, oznaczający sosnę, a w Brazylii odnoszący się do rośliny zwanej pinheiro-do-paraná lub pinheiro brasileiro. Chodzi o araukarię brazylijską (Araucaria angustifolia).”.
- ↑ Parana (Brazylia) - Turystyka. [dostęp 2012-10-03].: „Polacy tym drzewom, tak charakterystycznym dla krajobrazu Parany nadali bardziej swojską nazwę piniory.”.
- ↑ Por. fotografia: Tzw. piniory, czyli owoce drzewa araukarii, na ciepło smakują trochę jak ziemniaki. [dostęp 2012-10-03].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Gymnosperm Database: Araucaria angustifolia
- Plant, Janet Marinelli, wyd. 1st American ed, New York, N.Y.: DK Publishing, 2005, ISBN 0-7566-0589-X, OCLC 56591765.