Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim
| Data założenia |
1918 |
|---|---|
| Dyrektor |
dr Tomasz Matuszak |
| Państwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Jerozolimska 29 |
| Oddziały | |
Położenie na mapie Polski  | |
 51°24′35,0″N 19°41′32,8″E/51,409722 19,692444
| |
| Strona internetowa | |
Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim – zostało utworzone w 1919 roku.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początki tradycji archiwalnej sięgają XIV wieku, gdy założono archiwum grodzkie. W 1578 roku utworzono archiwum Trybunału Koronnego, a w 1828 roku na terenie Królestwa Polskiego, utworzono archiwum akt dawnych. W 1867 roku została utworzona Gubernia piotrkowska i wówczas w budynku poklasztornym o.o. Bernardynów, utworzono archiwum gubernialne, które istniało do I wojny światowej. Po zajęciu tych terenów w 1915 roku przez wojska austriackie, utworzono Generalne Gubernatorstwo Lubelskie. Podczas wojny akta piotrkowskie były formalnie dobrze zabezpieczone. 16 marca 1918 roku Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, zgłosiło prośbę do władz austro-węgierskich o przekazanie archiwaliów pozostałych po urzędach rosyjskich i otrzymało odpowiedź pozytywną. W dniach 12-23 maja 1918 roku w Piotrkowie Trybunalskim przebywał „archiwista objazdowy” dr Wincenty Łopaciński, który prowadził lustrację zasobów archiwalnych[1].
31 lipca 1918 roku dekretem Rady Regencyjnej, o organizacji archiwów państwowych i opiece nad archiwaliami, utworzono 5 archiwów w Warszawie i 3 terenowe w Lublinie, Piotrkowie Trybunalskim i Płocku. Na początku były problemy finansowe, dopiero w styczniu 1919 roku archiwum rozpoczęło działalność, na terenie województwa łódzkiego. Pierwszym kierownikiem od stycznia do kwietnia 1919 roku był Wacław Stupnicki. W latach 1919-1926 archiwum przejęło archiwalia wytworzone przez urzędy i instytucje zaborcze. W 1934 roku zbiory archiwalne umieszczono w budynku przy ul. Bykowskiej, a w 1939 roku do budynku przy ul. Toruńską. Na początku II wojny światowej archiwum było zamknięte. Po wznowieniu działalności w lipcu 1940 roku, pod nadzorem niemieckiego Archivamtu w Radomiu. W latach 1941-1944 wywieziono zbiory archiwalne do Poznania i Katowic. Podczas okupacji pracownicy archiwum działali w ruchu oporu. Pod kierownictwem dr Jana Warężaka i Stefana Pawlaka, ukrywano najcenniejsze materiały archiwalne[1].
Po zakończeniu działań wojennych archiwum wznowiło działalność w lutym 1945 roku. W 1948 roku w Łodzi utworzono Oddział Terenowy Archiwum Państwowego w Piotrkowie Trybunalskim. W 1951 roku powołano Archiwum Państwowe w Łodzi, a archiwum w Piotrkowie Trybunalskim stało się oddziałem terenowym, które 29 marca 1951 roku przemianowana na Powiatowe Archiwum Państwowe, a od 1953 roku ponownie było oddziałem terenowym Wojewódzkiego Archiwum Państwowego w Łodzi. W 1975 roku powstało województwo piotrkowskie, dlatego archiwum w 1976 roku przemianowano na Wojewódzkie Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim. W Tomaszowie Mazowieckim utworzono ekspozyturę archiwum, które w 1980 roku zostało przemianowano na oddział. W 1984 roku zmieniono nazwę na Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim[1].
- Kierownicy i dyrektorzy
- 1919 Wacław Stupnicki
- 1919–1928 Adam Próchnik
- 1928–1930 Józef Rawita-Raciborski
- 1930–1939 Ignacy Świątkowski
- 1940–1944 Jan Warężak
- 1944–1945 Józef Stojanowski
- 1945–1949 Adolf E. Mysłowski
- 1950–1952 Stefan Rosiak
- 1952–1969 Maria Karbowska
- 1970–1975 Henryk Kowalczyk
- 1975–1978 Joanna Nadgrodkiewicz
- 1978–1983 Ryszard Szwed
- 1883–1984 Krzysztof Urzędowski
- 1984–1997 Ryszard Kotewicz
- 1997–1998 Krzysztof Łapiński (p.o.)
- 1998–2006 Piotr Zawilski
- 2006–nadal Tomasz Matuszak