Arekowce

Arekowce
Daktylowiec właściwy
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Klad	rośliny naczyniowe
Klad	Euphyllophyta
Klad	rośliny nasienne
Klasa	okrytonasienne
Klad	jednoliścienne
Rząd	arekowce
Nazwa systematyczna
Arecales Bromhead Mag. Nat. Hist., n.s., 4: 333. Jul 1840

Arekowce, palmowce (Arecales Bromhead) – rząd roślin należących do jednoliściennych. Jest to takson monotypowy – z jedną rodziną, określaną jako arekowate lub palmy (Arecaceae Schultz Sch.). Liczy w zależności od ujęcia od ok. 2 tys. do 3 tys. gatunków. Należące tu rośliny występują na wszystkich kontynentach w strefie międzyzwrotnikowej (stosunkowo niewielkie ich zróżnicowanie w porównaniu do innych obszarów tropikalnych jest w Afryce), z nielicznymi przedstawicielami w strefie klimatu umiarkowanego (w Europie południowej występuje karłatka niska). Do palm należą rośliny drzewiaste o wzroście zwykle monopodialnym. Liście są okazałe, często w formie pióropusza na szczycie pędu, pierzaste lub dłoniaste. Wiele roślin z tej rodziny ma ogromne znaczenie użytkowe, np. kokos właściwy, daktylowiec właściwy, olejowiec gwinejski, sagownica zwyczajna i winodań wachlarzowata.

Morfologia

Pokrój

Rośliny o specyficznym pniu zwanym kłodziną. Osiąga ona u roślin o pokroju drzewiastym do 60 m wysokości i zwykle jest nierozgałęziona. Wyjątkiem rozgałęziającym się dychotomicznie jest kłodzina widlicy (Hyphaene) i nipy (Nypa). Szereg palm ma pokrój krzewiasty, lian lub niskich roślin o tęgim pędzie przypominającym sagowce.

Liście

Na szczycie pnia pióropusz liści, które mogą być bardzo długie (do kilkunastu metrów), sztywne, pierzaste lub wachlarzowate.

Kwiaty

Rozdzielnopłciowe, drobne, zebrane w wiechy lub kolby.

Owoce

Jagody, pestkowce lub orzechy.

Systematyka

Nazwy synonimiczne dla rzędu: Cocosales Dumortier, Arecanae Takhtajan, Arecidae Takhtajan, Phoenicopsida Brongniart.

Pozycja systematyczna rzędu i jego podział jest dość stały w różnych systemach. Traktowany jest jako takson monotypowy niezależnie od ujęcia systematycznego, z jedną rodziną arekowate (palmy, palmowate) (Arecaceae Schultz Sch.).

Pozycja systematyczna i relacje filogenetyczne arekowców wśród jednoliściennych według Angiosperm Phylogeny Website (aktualizowany system APG III z 2009)

←	tatarakowce Acorales żabieńcowce Alismatales Petrosaviales pochrzynowce Dioscoreales pandanowce Pandanales liliowce Liliales szparagowce Asparagales arekowce Arecales wiechlinowce Poales komelinowce Commelinales imbirowce Zingiberales

Pozycja systematyczna według systemu Takhtajana (1997)

Podklasa: arekowe, palmowcowe (Arecidae Takht.), nadrząd: arekopodobne (Arecanae Takht.), rząd: arekowce (palmowce) (Arecales Bromhead) z jedną rodziną arekowate (palmy, palmowate) (Arecaceae Schultz Sch.).

Podział i powiązania filogenetyczne w obrębie rodziny

Arenga pierzasta

Szorstkowiec Fortunego uprawiany w gruncie w Polsce

Podrodzina: Calamoideae Beilschmied

Plemię: Calameae

• Calamus L. – kalamus, rotang
• Ceratolobus Blume
• Daemonorops Blume
• Eleiodoxa (Becc.) Burret
• Korthalsia Blume – korthalazja, danan
• Metroxylon Rottb. – sagownica
• Myrialepis Becc.
• Pigafetta (Blume) Becc. – pigafetta
• Plectocomia Mart. ex Blume
• Plectocomiopsis Becc.
• Pogonotium J. Dransf.
• Retispatha J. Dransf.
• Salacca Reinw. – salaka, oszplina

Plemię: Lepidocaryeae

• Eremospatha (G. Mann & H. Wendl.) H. Wendl.
• Laccosperma (G. Mann & H. Wendl.) Drude
• Lepidocaryum Mart.
• Mauritia L. f. – prześcigla
• Mauritiella Burret
• Oncocalamus (G. Mann & H. Wendl.) Benth. & Hook. f.
• Raphia P. Beauv. – rafia

Plemię: Eugeissoneae

• Eugeissona Griff. – eugejsona

Podrodzina: Nypoideae Griffith

• Nypa Steck – nipa, niedorośl

Podrodzina: Coryphoideae Burnett

Plemię: Borasseae

• Bismarckia Hildebrandt & H. Wendl.
• Borassodendron Becc. – bidang
• Borassus L. – winodań, borasus
• Hyphaene Gaertn. – widlica
• Latania Comm. ex Juss. – latania
• Lodoicea Comm. ex DC. – lodoicja
• Medemia Württemb. ex H. Wendl.
• Satranala J. Dransf. & Beentje

Plemię: Caryoteae

• Arenga Labill. – arenga, słocza, winosław
• Caryota L. – kariota
• Wallichia Roxb. – walichia

Plemię: Chuniophoeniceae

• Chuniophoenix Burret
• Kerriodoxa J. Dransf.
• Nannorrhops H. Wendl.
• Tahina J. Dransf. & Rakotoarin.

Plemię: Corypheae

• Corypha L. – wachlarzowiec

Plemię: Cryosophileae

• Chelyocarpus Dammer
• Coccothrinax Sarg.
• Cryosophila Blume
• Itaya H. E. Moore
• Leucothrinax C. Lewis & Zona
• Schippia Burret
• Thrinax Sw.
• Trithrinax Mart.
• Zombia L. H. Bailey

Plemię: Phoeniceae

• Phoenix L. – daktylowiec

Plemię: Sabaleae

• Sabal Adans. – sabal, bocznia

Plemię: Trachycarpeae

• Acoelorrhaphe H. Wendl.
• Brahea Mart. ex Endl.
• Chamaerops L. – karłatka
• Colpothrinax Griseb. & H. Wendl.
• Copernicia Mart. ex Endl. – kopernicja, kopernikówka
• Guihaia J. Dransf. et al.
• Johannesteijsmannia H. E. Moore – jahanestajsmania
• Licuala Wurmb – wachlarzownica, likuala
• Livistona R. Br. – liwistona
• Maxburretia Furtado
• Pholidocarpus Blume
• Pritchardia Seem. & H. Wendl.
• Pritchardiopsis Becc.
• Rhapidophyllum H. Wendl. & Drude
• Rhapis L. f. ex Aiton – rapis
• Serenoa Hook. f.
• Trachycarpus H. Wendl. – szorstkowiec, trachykarpus
• Washingtonia H. Wendl. – waszyngtonia

Podrodzina: Ceroxyloideae Drude

Plemię: Ceroxyleae

• Ceroxylon Bonpl. ex DC.
• Juania Drude
• Oraniopsis (Becc.) J. Dransf. et al.
• Ravenea C. D. Bouché

Plemię: Cyclospatheae

• Pseudophoenix H. Wendl. ex Sarg.

Plemię: Phytelepheae

• Ammandra O. F. Cook
• Aphandra Barfod
• Phytelephas Ruiz & Pav. – słoniorośl

Podrodzina: Arecoideae Beilschmied

Plemię: Areceae

• Acanthophoenix H. Wendl.
• Actinokentia Dammer
• Actinorhytis H. Wendl. & Drude
• Adonidia Becc.
• Archontophoenix H. Wendl. & Drude
• Areca L. – areka, żuwipalma
• Balaka Becc.
• Basselinia Vieill.
• Bentinckia Berry ex Roxb.
• Brassiophoenix Burret
• Brongniartikentia Becc.
• Burretiokentia Pic. Serm.
• Calyptrocalyx Blume
• Carpentaria Becc.
• Carpoxylon H. Wendl. & Drude
• Chambeyronia Vieill.
• Clinosperma Becc.
• Clinostigma H. Wendl.
• Cyphokentia Brongn.
• Cyphophoenix H. Wendl. ex Benth. & Hook. f.
• Cyphosperma H. Wendl. ex Benth. & Hook. f.
• Cyrtostachys Blume – cyrtostachys
• Deckenia H. Wendl. ex Seem.
• Dictyosperma H. Wendl. & Drude
• Dransfieldia W. J. Baker & Zona
• Drymophloeus Zipp.
• Dypsis Noronha ex Mart.
• Hedyscepe H. Wendl. & Drude
• Heterospathe Scheff.
• Howea Becc. – howea, kencja
• Hydriastele H. Wendl. & Drude
• Iguanura Blume
• Kentiopsis Brongn.
• Laccospadix Drude & H. Wendl.
• Lemurophoenix J. Dransf.
• Lepidorrhachis (H. Wendl. & Drude) O. F. Cook
• Linospadix H. Wendl.
• Marojejya Humbert
• Masoala Jum.
• Nenga H. Wendl. & Drude
• Neoveitchia Becc.
• Nephrosperma Balf. f.
• Normanbya F. Muell. ex Becc.
• Oncosperma Blume – onkosperma
• Phoenicophorium H. Wendl.
• Physokentia Becc.
• Pinanga Blume – pinanga
• Ponapea Becc.
• Ptychococcus Becc.
• Ptychosperma Labill. – kentia
• Rhopaloblaste Scheff.
• Rhopalostylis H. Wendl. & Drude
• Roscheria H. Wendl. ex Balf. f.
• Satakentia H. E. Moore
• Solfia Rech.
• Tectiphiala H. E. Moore
• Veitchia H. Wendl.
• Verschaffeltia H. Wendl.
• Wodyetia A. K. Irvine

Plemię: Chamaedoreeae

• Chamaedorea Willd. – chamedora
• Gaussia H. Wendl.
• Hyophorbe Gaertn. – hioforba
• Synechanthus H. Wendl.
• Wendlandiella Dammer

Plemię: Cocoseae

• Acrocomia Mart.
• Aiphanes Willd. – martinezja
• Allagoptera Nees
• Astrocaryum G. Mey.
• Attalea Kunth – kohuna
• Bactris Jacq. ex Scop.
• Barcella (Trail) Trail ex Drude
• Beccariophoenix Jum. & H. Perrier
• Butia (Becc.) Becc.
• Cocos L. – kokos
• Desmoncus Mart.
• Elaeis Jacq.
• Gastrococos Morales
• Jubaea Kunth – jubea
• Jubaeopsis Becc.
• Lytocaryum Toledo
• Parajubaea Burret
• Polyandrococos Barb. Rodr.
• Syagrus Mart.
• Voanioala J. Dransf.

Plemię: Euterpeae

• Euterpe Mart. – euterpa
• Hyospathe Mart.
• Neonicholsonia Dammer
• Oenocarpus Mart.
• Prestoea Hook. f.

Plemię: Geonomateae

• Asterogyne H. Wendl.
• Calyptrogyne H. Wendl.
• Calyptronoma Griseb.
• Geonoma Willd.
• Pholidostachys H. Wendl. ex Benth. & Hook. f.
• Welfia H. Wendl.

Plemię: Iriarteeae

• Dictyocaryum H. Wendl.
• Iriartea Ruiz & Pav.
• Iriartella H. Wendl.
• Socratea H. Karst.
• Wettinia Poepp.

Plemię: Leopoldinieae

• Leopoldinia Mart.

Plemię: Manicarieae

• Manicaria Gaertn.

Plemię: Oranieae

• Orania Zipp.

Plemię: Pelagodoxeae

• Pelagodoxa Becc.
• Sommieria Becc.

Plemię: Podococceae

• Podococcus G. Mann & H. Wendl.

Plemię: Reinhardtieae

• Reinhardtia Liebm.

Plemię: Roystoneeae

• Roystonea O. F. Cook – opatrznica

Plemię: Sclerospermeae

• Sclerosperma G. Mann & H. Wendl.

Zobacz też

• wino palmowe – napój alkoholowy produkowany z soku kwiatów wielu gatunków palm