Areszt Śledczy w Gdańsku
54°21′10″N 18°38′24″E/54,352856 18,639978
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Kurkowa 12 |
| Rodzaj | |
| Jednostka nadrzędna |
OISW Gdańsk |
| Przeznaczenie |
AŚ dla mężczyzn i kobiet, wszystkie kategorie |
| Kierownictwo jednostki |
płk SW Artur Król |
| Pojemność |
1090 osadzonych |
| Data powstania |
1904 |
Położenie na mapie Gdańska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
| 54°21′10″N 18°38′24″E/54,352856 18,639978
| |
![Areszt Śledczy w Gdańsku[1]](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Red_pog.svg/6px-Red_pog.svg.png){kind=small}
Areszt Śledczy w Gdańsku, tzw. „Kurkowa” – zakład penitencjarny w Gdańsku przy ul. Kurkowej 12, przeznaczony dla mężczyzn i kobiet tymczasowo aresztowanych, pozostających w dyspozycji przede wszystkim organów śledczych Gdańska, Gdyni i Sopotu.
Dyrektor AŚ Gdańsk – ppłk SW Artur Król
- Z-ca dyrektora – ppłk SW Marek Sokół
- Z-ca dyrektora – ppłk SW Leszek Urbanowicz
- z-ca dyrektora – płk SW Ewa Baranowska
W jednostce pełni służbę 390 funkcjonariuszy, ponadto zatrudnionych jest 41 pracowników cywilnych.
AŚ Gdańsk przeznaczony jest dla 1072 osób pozbawionych wolności. Osadzeni w areszcie to głównie tymczasowo aresztowani, pozostający do dyspozycji organów:
- Sądu Apelacyjnego w Gdańsku
- Sądu Okręgowego w Gdańsku
- Sądu Rejonowego Gdańsk – Północ w Gdańsku
- Sądu Rejonowego Gdańsk – Południe w Gdańsku
- Sądu Rejonowego w Sopocie
- Prokuratury Apelacyjnej w Gdańsku
- Prokuratury Rejonowej Gdańsk – Śródmieście w Gdańsku
- Prokuratury Rejonowej Gdańsk – Wrzeszcz w Gdańsku
- Prokuratury Rejonowej Gdańsk – Oliwa w Gdańsku
- Prokuratury Rejonowej w Sopocie
Prócz tymczasowo aresztowanych w areszcie przebywają także nieliczni (do 200 osób) skazani, ze względu na toczące się z ich udziałem czynności procesowe w kolejnych sprawach, skazani zatrudnieni na terenie aresztu oraz skazani przebywający na leczeniu w oddziale szpitalnym aresztu. We wrześniu 2007 nastąpiła zmiana przeznaczenia jednostki i areszt jest przeznaczony także dla kobiet.
Areszt przeznaczony jest dla wszystkich kategorii tymczasowo aresztowanych i skazanych mężczyzn oraz kobiet. Posiada specjalny oddział dla szczególnie niebezpiecznych przestępców. Oddział szpitalny aresztu oraz ambulatorium zapewniają osadzonym całodobową opiekę medyczną na bardzo wysokim poziomie.
Historia aresztu[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze więzienie w tym miejscu powstało w pocz. XIX w. i liczyło 12 cel. W latach 1854[2] – 1855 sporządzony został projekt zabudowań Sądu Kryminalnego w Gdańsku (niem. Criminal Gericht zu Danzig), z uwzględnieniem osobnych budynków dla sądu, aresztu i zakładu karnego[3]. Budynek sądu, w stylu klasycystycznym, obecnie zajmowany jest przez Sąd Apelacyjny. Dwa pozostałe budynki ówczesnego kompleksu znajdują się na terenie obecnego aresztu i po przebudowach funkcjonują jako tzw. Pawilon K (PK) i Pawilon P (PP). W 1904 został oddany do użytku nowy kompleks zabudowań aresztu, zbudowany na planie kwadratu, z przestrzenią przeznaczoną na spacery osadzonych pośrodku, funkcjonujący obecnie pod nazwą Pawilonu Centralnego (PC).
W lipcu 1917 w areszcie przebywali kilka tygodni Józef Piłsudski i Kazimierz Sosnkowski. Była cela Marszałka jest obecnie przekształcona w izbę pamięci.
W czasie II wojny światowej więziono tu wielu działaczy kaszubskich, członków ruchu oporu, antyfaszystów. W areszcie wykonywano wyroki śmierci, m.in. przez ścięcie gilotyną.
Po II wojnie światowej, więzienie, które nie doznało większych zniszczeń poszerzono, włączając do obiektu większą część ul. Kurkowej.
W pierwszych latach powojennych w areszcie więziono wielu działaczy niepodległościowego podziemia, duchownych, m.in. biskupa Karola Marię Spletta, a także Niemców i Volksdeutschów, w tym także gauleitera Alberta Forstera i członków załogi obozu koncentracyjnego Stutthof. Na terenie aresztu wykonywano również wyroki śmierci, m.in. rozstrzelano sanitariuszkę AK Danutę Siedzikównę – „Inkę”. Jak wskazują ostatnie badania archeologiczne, zainicjowane przez z-cę dyr. mjr Waldemara Kowalskiego[4], funkcjonariusze UB dokonywali również masowych mordów. Niektóre z katowni UB i cel śmierci zostały już odkryte, niektóre są dopiero lokalizowane. Ostatni wyrok śmierci, przez powieszenie, wykonano w gdańskim areszcie 25 maja 1987 na seryjnym mordercy Pawle Tuchlinie, osławionym „Skorpionie”.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Obwieszczenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 7 lutego 2020 r. w sprawie wykazu jednostek organizacyjnych podległych Ministrowi Sprawiedliwości lub przez niego nadzorowanych (M.P. z 2020 r. poz. 241).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych. kobidz.pl.
- ↑ Obiekty i miejsca » Areszt Śledczy na ul. Kurkowej.
- ↑ Usunięty ze stanowiska w styczniu 2010, w związku z samobójstwem Artura Zirajewskiego.
Literatura[edytuj | edytuj kod]
- „Przegląd Więziennictwa Polskiego” nr 46, Warszawa – Gdańsk, 2005