Arzachel (krater księżycowy)
18°12′S 1°54′W/-18,200000 -1,900000 Zdjęcie wykonane przez Lunar Orbiter 4 | |
| Ciało niebieskie | |
|---|---|
| Średnica krateru |
96 km |
| Głębokość krateru |
3,6 km |
| Źródło nazwy | |
Położenie na mapie Księżyca  | |
| 18°12′S 1°54′W/-18,200000 -1,900000
| |
Arzachel – stosunkowo młody księżycowy krater uderzeniowy położony w górach w południowo-centralnej części widocznego Księżyca, zbliżony do księżycowego południka zerowego (środek widocznego Księżyca). Znajduje się on na południe od krateru Alphonsus i wraz z Ptolemeuszem położonym dalej na północ, te trzy kratery tworzą widoczną linię kraterów na wschód od Mare Nubium. Mniejszy Alpetragius leży w północno-zachodniej części, a Thebit w południowo-zachodniej, oba wzdłuż krawędzi morza księżycowego.
Opis[edytuj | edytuj kod]
Arzachel jest niezwykle ostry w swej strukturze i jest jednym z ulubionych obiektów księżycowych dla zaawansowanych astronomów amatorów, który jest widoczny przez teleskop. Brzeg Arzachela pokazuje niewiele oznak zniszczenia i posiada obszerną tarasową strukturę wewnętrzną, zwłaszcza nieco powyżej krawędzi wschodniej. Istnieje też chropowaty zewnętrzny wał, który łączy pasma rozciągające się od północnego krańca krateru do południowej krawędzi Alphonsusa.
Nierówny centralny szczyt Arzachela jest bardzo wyraźny, wyrasta 1,5 kilometra ponad poziom terenu i jest nieznacznie przesunięty na zachód z łukowatym wygięciem od południa do północnego wschodu. Powierzchnia jest stosunkowo gładka z wyjątkiem kilku nieregularności w południowo-zachodniej ćwiartce krateru. Od północnej ściany do południowo-wschodniej krawędzi rozciąga się system bruzd nazywany Rimae Arzachel. Na środku od strony wschodniej na powierzchni krateru znajduje się drugi, mniejszy krater wraz z kolejnymi dwoma zlokalizowanymi dość blisko niego.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Arzachel to latynizacja nazwiska arabskiego astronoma i matematyka Abū Ishāq Ibrāhīm al-Zarqālī. Jak wiele z kraterów na Księżycu w pobliżu, Arzachel został nazwany przez Giovanniego Ricciolego, którego nomenklatura z 1651 roku stała się standardem[1]. Wcześniej księżycowi kartografowie nazywali krater różnymi nazwami: Michael van Langren na mapie z 1645 nazywa Annae, Reg. Fran., od Anny, regentki Francji[1], Jan Heweliusz nazwał go Mons Cragus[1] od góry Krágos położonej na terytorium dzisiejszej Turcji.
Kratery satelickie[2][edytuj | edytuj kod]
Zgodnie z konwencją, cechy te są oznaczane na księżycowych mapach przez umieszczanie liter po tej stronie środka krateru, która jest bliżej Arzachela.
| Arzachel | Szerokość geograficzna | Długość geograficzna | Średnica |
|---|---|---|---|
| A | 18,0° S | 1,5° W | 10 km |
| B | 17,0° S | 2,9° W | 8 km |
| C | 17,4° S | 3,7° W | 6 km |
| D | 20,2° S | 2,1° W | 8 km |
| H | 18,7° S | 2,0° W | 5 km |
| K | 18,3° S | 1,6° W | 4 km |
| L | 20,0° S | 0,1° E | 8 km |
| M | 20,6° S | 0,9° W | 3 km |
| N | 20,4° S | 2,2° W | 3 km |
| T | 17,7° S | 1,3° W | 3 km |
| Y | 18,2° S | 4,3° W | 4 km |
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Ewen A. Whitaker, Mapping and Naming the Moon, Cambridge University Press, 1999, strony 197, 203, 211.
- ↑ Lista kraterów księżycowych [online].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Wood, Chuck: Księżycowe zdjęcie dnia. [dostęp 2017-05-11].
- Blue, Jennifer: Gazetteer of Planetary Nomenclature (25 lipca 2007). USGS. [dostęp 2017-05-11].
- The Clementine Atlas of the Moon. Bussey, B.; Spudis, P.. Nowy Jork: Cambridge University Press, 2004. ISBN 978-0-521-81528-4.
- Who's Who on the Moon: A Biographical Dictionary of Lunar Nomenclature. Cocks, Elijah E.; Cocks, Josiah C.. Tudor Publishers, 1995. ISBN 978-0-936389-27-1.
- McDowell, Jonathan: Lunar Nomenclature. [dostęp 2017-05-11].
- Patrick Moore: On the Moon. Sterling Publishing Co, 2001. ISBN 978-0-304-35469-6.
- Fred W. Price: The Moon Observer's Handbook. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-33500-3.
- Antonio Rükl: Atlas of the Moon. Kalmbach Books, 1990. ISBN 978-0-913135-17-4.
- Rev T. W. Webb: Celestial Objects for Common Telescopes (6th revised ed.). Dover: 1962. ISBN 978-0-486-20917-3.
- Ewen A. Whitaker: Mapping and Naming the Moon. Cambridge University Press, 1999. ISBN 978-0-521-62248-6.
- Peter T. Wlasuk: Observing the Moon. Springer. ISBN 978-1-85233-193-1.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Arzachel na mapie Księżyca. astrosurf.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2004-04-22)].