Atopowe zapalenie skóry
| Atopowe zapalenie skóry | |||||||||
| dermatitis atopica, eczema atopicum, neurodermitis | |||||||||
|
|||||||||
Atopowe zapalenie skóry, AZS (ang. atopic dermatitis, łac. dermatitis atopica, zwane też wypryskiem atopowym, egzemą, a niegdyś świerzbiączką (łac. prurigo) Besniera, wypryskiem alergicznym lub alergicznym zapaleniem skóry) – zaliczana do chorób atopowych choroba skóry, wywołana genetycznie uwarunkowaną nieprawidłową reakcją immunologiczną. Związana jest z nieprawidłową odpowiedzią odpornościową na małe dawki antygenów, w wyniku której dochodzi do nadmiernego wytwarzania przeciwciał IgE skierowanych głównie przeciwko tym alergenom.
Niektórzy zaliczają atopowe zapalenie skóry do chorób psychosomatycznych[1][2][3][4].
Spis treści
Przyczyny choroby[edytuj | edytuj kod]
Skóra chorego pod wpływem substancji drażniących (mydło, rozpuszczalniki), alergenów (roztocze, sierść) lub pewnych pokarmów (jajka, mleko, białko pszenicy, czekolada, truskawki), traci barierę ochronną zbudowaną z lipidów (tzw. płaszcz lipidowy) i pada ofiarą innych szkodliwych substancji pochodzenia zewnętrznego.
Objawy i przebieg[edytuj | edytuj kod]
Głównymi objawami atopowego zapalenia skóry są zaczerwienienie i suchość skóry, jej swędzenie i skłonność do nawrotowych zakażeń bakteryjnych. Zmiany najczęściej lokalizują się na zgięciach łokciowych i kolanowych, na twarzy i szyi, ale mogą obejmować całe ciało (patrz: erytrodermia). Atopowemu zapaleniu skóry często towarzyszą również inne schorzenia atopowe: astma oskrzelowa, sezonowy lub przewlekły katar sienny oraz alergiczne zapalenie spojówek. Charakterystycznym objawem jest również objaw Dennie-Morgana.
Choroba ma przebieg wieloletni z okresami, kiedy objawy są mniej lub bardziej nasilone. W przebiegu choroby ma znaczenie stres emocjonalny, który sam nie jest bezpośrednią przyczyną objawów, ale poprzez wpływ układu nerwowego może stać się czynnikiem wyzwalającym objawy u osoby chorej.
Rozpoznanie[edytuj | edytuj kod]
Opracowano kryteria rozpoznawcze AZS (kryteria Hannifina-Rajki).
- Kryteria większe
- świąd
- typowe umiejscowienie
- przewlekły i nawrotowy przebieg
- atopia u chorego lub w wywiadzie rodzinnym
- Kryteria mniejsze
- suchość skóry (xerosis)
- rogowacenie przymieszkowe (keratosis pilaris) lub rybia łuska (ichthyosis)
- natychmiastowe odczyny skórne
- podwyższone stężenie IgE w surowicy
- początek w dzieciństwie
- skłonność do nawrotowych zakażeń skóry
- zaćma
- nietolerancja wełny
- nietolerancja pokarmów
- zaostrzenia po stresach psychicznych
- biały dermografizm
Do rozpoznania AZS wystarczające jest spełnienie 3 spośród 4 głównych kryteriów; mniejsze kryteria mają znaczenie uzupełniające.
Różnicowanie[edytuj | edytuj kod]
Atopowe zapalenie skóry bywa mylone z łuszczycą. Inne jednostki chorobowe wymagające różnicowania z AZS to świerzbiączka objawowa (prurigo symptomatica) i świerzbiączka letnia (prurigo aestivalis).
Leczenie[edytuj | edytuj kod]
Leczenie przyczynowe[edytuj | edytuj kod]
Jeśli można stwierdzić czynniki uczulające, leczenie polega na eliminacji ich z otoczenia lub pokarmów chorego. Można też podejmować próby odczulania.
Leczenie objawowe[edytuj | edytuj kod]
- środki przeciwhistaminowe
- kortykosteroidy ogólnie w okresie zaostrzeń i miejscowo w postaci maści, z unikaniem zaróbki lanolinowej (chorzy często są na nią wrażliwi)
- leki immunosupresyjne (np. cyklosporyna A – ogólnie, takrolimus – miejscowo, pimekrolimus – miejscowo)
- fotochemioterapia (PUVA), fototerapia – naświetlania UVA i UVB
- pielęgnacja i natłuszczanie skóry
- specjalistyczna odzież lecznicza
- metoda mokrych opatrunków[5]
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy
- ↑ Science Links Japan | Psychosomatic Cutaneous Disorders. Emotional stress and atopic dermatitis.
- ↑ Paulo T. L. Fontes Neto, Magda B. Weber, Suzana D. Fortes, Tânia F. Cestari. Case report: Atopic dermatitis in infants: a psychosomatic approach. .
- ↑ Smulevich A.B., Ivanov O.L., L’vov A.N., Dorozhenok I.Iu.. [Psychodermatology: current state of the problem]. „Zhurnal nevrologii i psikhiatrii imeni S.S. Korsakova / Ministerstvo zdravookhraneniia i meditsinskoĭ promyshlennosti Rossiĭskoĭ Federatsii, Vserossiĭskoe obshchestvo nevrologov [i] Vserossiĭskoe obshchestvo psikhiatrov”. 104 (11), s. 4–13, 2004. PMID: 15581030.
- ↑ Buske-Kirschbaum A., Geiben A., Hellhammer D. Psychobiological aspects of atopic dermatitis: an overview. „Psychotherapy and psychosomatics”. 70 (1). s. 6–16. PMID: 11150933.
- ↑ AC. Devillers, AP. Oranje. Efficacy and safety of ‘wet-wrap’ dressings as an intervention treatment in children with severe and/or refractory atopic dermatitis: a critical review of the literature. „Br J Dermatol”. 154 (4), s. 579-585, 2006. DOI: 10.1111/j.1365-2133.2006.07157.x. PMID: 16536797.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Stefania Jabłońska, Sławomir Majewski Choroby skóry i choroby przenoszone drogą płciową PZWL 2005, ISBN 83-200-3367-5.
- Andrzej Szczeklik (red.), Choroby wewnętrzne, Medycyna Praktyczna, Kraków 2005, ISBN 83-7430-031-0.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Atopic Dermatitis in Emergency Medicine (ang.)
- Atopedia (pol.)
- Atopowe zapalenie skóry (pol.), dr med. Monika Świerczyńska-Krępa, mp.pl [dostęp 09.01.2015]
