Aublysodon

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Aublysodon
Aublysodon mirandus
Leidy, 1868
ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Nadrząd

dinozaury

Rząd

dinozaury gadziomiedniczne

Podrząd

teropody

Infrarząd

tetanury

(bez rangi) celurozaury
Nadrodzina

tyranozauroidy

Rodzina

tyranozaury

Rodzaj

Aublysodon

Gatunek

Aublysodon mirandus

Aublysodon to niepewny rodzaj tyranozauroida, który opisał Joseph Leidy w 1868. Obecnie z powodu fragmentaryczności materiału kopalnego i braku cech charakterystycznych uważa się aublysodona za nomen dubium - rodzaj niepewny. Rodzaj ten został opisany na podstawie pojedynczego zębu, który zaginął. Przypisane do tego rodzaju skamieliny (głównie zęby) pochodzą z późnokredowych skał wielu stanów USA, północnej Kanady i Azji[1]. Zęby uznane za należące do tego aublysodona na pewno pochodzą od tyranozauroidów, lecz bliższe ustalenie ich właścicieli jest niemożliwe.

Odkrycie[edytuj | edytuj kod]

Rodzaj Aublysodon został opisany w XIX wieku. W tych czasach wiele dinozaurów np. deinodona, trachodona i troodon. Obecnie z ,,zębowych dinozaurów" wtedy opisanych tylko jeden rodzaj jest uważany za ważny -Troodon. Tak więc już przed odkryciem tyranozaura w USA znajdowano fragmentaryczne szczątki dużych dinozaurów drapieżnych i innych. Leidy w 1856 opisał aublysodona na podstawie pojedynczego zęba kości przysiecznej. Szczątki wszystkich wymienionych wyżej dinozaurów włącznie z aublysodonem zostały znalezione w grupie Judith River w Montanie[1] .

Późniejsze znaleziska[edytuj | edytuj kod]

Pierwsze nie-zębowe szczątki zostały przypisane do aublysodona w 1980. Składały się one z niekompletnej czaszki znalezionej w Montanie[1]. Otrzymała ona pieszczotliwą nazwę ,,teropod Jordana". Najpierw uznano ją za należąca do młodego tyranozaura a później do gigantycznego dromeozaura. W 2004 Thomas Carr i Tom Williamson uznali że należy ona do młodocianego przedstawiciela plemienia Tyrannosaurini[2]. Tymczasem niekompletny szkielet znaleziony w Nowym Meksyku początkowo uznany za należący do aublysodona, jak wskazują późniejsze badania prawdopodobnie należy do daspletozaura. W 2006 prywatni kolekcjonerzy w grupie Judith River (Montana) znaleźli mierzący 5-6 m szkielet tyranozauroida. Z powodu jego podobieństw (długa niska czaszka, braku ząbkowanych krawędzi zębów kości przysiecznej) do ,,teropoda Jordana" (początkowo uznanego za aublysodona) ten okaz również przypisano do rodzaju Aublysodon. Jednak z powodu jego podobieństw do młodych tyranozaurów z Azji uznano go później za należącego do młodego daspletozaura lub jego krewnego. Obecnie z powodu fragmentaryczności materiału kopalnego i braku cech wyróżniających aublysodona od innych tyranozaurów obecnie uważa się go za rodzaj wątpliwy (nomen dubium) i nie używa się tej nazwy.

Gatunki[edytuj | edytuj kod]

Aublysodon Leidy, 1868 nomen dubium
Aublysodon mirandus Leidy, 1868 nomen dubium
Aublysodon cristatus Marsh, 1892 nomen dubium Aublysodon explanatus Cope, 1876 nomen dubium = Paronychodon explanatus Hatcher, 1903 nomen dubium
Aublysodon grandis Marsh, 1890 nomen dubium = Deinodon grandis von Huene, 1932 nomen dubium
Aublysodon horridus Leidy, 1856 = Deinodon lateralis'Cope, 1868 nomen dubium
Aublysodon lateralis Cope, 1876 nomen dubium
Aublysodon (Shanshanosaurus) huoyanshanensis Dong, 1977 = młodyTarbosaurus bataar
Aublysodon lancinator Maleev, 1955 = Tarbosaurus bataar.
,,Teropod Jordana ", z Montany oryginalnie A. molnari (Paul, 1988) może być młodym tyranozaurem
Aublysodon lancensis Gilmore, 1946 = Nanotyrannus lancensis
Aublysodon novojilovi Maleev, 1955 = Tarbosarus bataar

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. a b c Aublysodon." In: Dodson, Peter & Britt, Brooks & Carpenter, Kenneth & Forster, Catherine A. & Gillette, David D. & Norell, Mark A. & Olshevsky, George & Parrish, J. Michael & Weishampel, David B. The Age of Dinosaurs. Publications International, LTD. p. 128. ISBN 0-7853-0443-6.
  2. arr, T.D.; and Williamson, T.E. (2004). "Diversity of late Maastrichtian Tyrannosauridae (Dinosauria: Theropoda) from western North America". Zoological Journal of the Linnean Society 142: 479–523.