Aulonogyrus
| Aulonogyrus | |
| Motschulsky, 1853 | |
 Aulonogyrus concinnus | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| (bez rangi) | Hydradephaga |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Plemię | |
| Rodzaj |
Aulonogyrus |
| Typ nomenklatoryczny | |
|
Gyrinus strigipennis Suffrian, 1842 | |
Aulonogyrus – rodzaj wodnych chrząszczy z rodziny krętakowatych i podrodziny Gyrininae.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Rodzaj opisany został w 1853 roku przez Wiktora Moczulskiego. Gatunkiem typowym został Gyrinus strigipennis Suffrian, 1842, zszynonimizowany potem z Gyrinus concinnus Klug, 1834, czyli obecnym Aulonogyrus concinnus[1][2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Ciało w obrysie regularnie owalne, o szeroko obrzeżonych przedpleczu i pokrywach, których to obrzeżenie u gatunków europejskich jest żółto zabarwione. Wierzch ciała ciemnozielony z metalicznym połyskiem, a spód brunatny lub rdzawożółty[3]. Cechami wyróżniającymi rodzaj są: obecność na każdej pokrywie 11 podłużnych rowków (u niektórych gatunków zanikają, szczególnie pośrodku), wyraźnie trójpłatkowata tylna krawędź przedostatniego segmentu odwłoku, oraz przednia krawędź gonocoxae odgraniczona od tylnej części, ścięta i pośrodku obrzeżona[2]. Rowki pokryw o mikrorzeźbie siateczkowatej, a międzyrzędy z nakłuciami I i II rzędu[3].
Rozprzestrzenienie[edytuj | edytuj kod]
Należące tu gatunki zasiedlają Europę, Afrykę i Madagaskar. Kilka gatunków sięga na Bliski Wschód i do Indii, a pojedynczy znany jest z Australii[2]. W Polsce występuje tylko A. concinnus[3].
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Współcześnie należy tu około 60 gatunków podzielonych na wiele podrodzajów[2], w tym[1]:
- Aulonogyrus (Afrogyrus) Brinck, 1955
- Aulonogyrus s. str. Motschulsky, 1853
- Aulonogyrus (Lophogyrus) Brinck, 1955
- Aulonogyrus (Paragyrus) Brinck, 1955
- Aulonogyrus (Pterygyrus) Brinck, 1955
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Joel Hallan: Gyrinidae w: Joel Hallan's Biology Catalog, Texas A&M University. [dostęp 2014-03-24].
- ↑ a b c d Kelly B. Miller, Johannes Bergsten. Phylogeny and classification of whirligig beetles (Coleoptera: Gyrinidae): relaxed-clock model outperforms parsimony and time-free Bayesian analyses. „Systematic Entomology”. 37, s. 706–746, 2012.
- ↑ a b c Edward Tranda: Klucze Do Oznaczania Owadów Polski: cz. XIX Chrząszcze - Coleoptera: z. 8 Krętakowate - Gyrynidae. Warszawa: Polskie Towarzystwo Entomologiczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1969.