Przejdź do zawartości

Axiom Mission 4

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Axiom Mission 4
Emblemat Axiom Mission 4
Dane misji
Indeks COSPAR

2025-136A

Zaangażowani

Axiom Space, SpaceX

Typ misji

Prywatna misja kosmiczna na ISS

Pojazd
Statek kosmiczny

Crew Dragon Grace

Rakieta nośna

Falcon 9 Block 5

Załoga
Zdjęcie Axiom Mission 4
Załoga misji Axiom Mission 4
Dowódca

Peggy Whitson

Załoga

Shubhanshu Shukla
Sławosz Uznański-Wiśniewski
Tibor Kapu

Start
Miejsce startu

KSC, LC-39A

Początek misji

25 czerwca 2025, 06:31 UTC

Orbita okołoziemska
Inklinacja orbity

51.66°

Lądowanie
Czas trwania misji

15 dni, 16 godzin i 12 minut (w trakcie)
14-21 dni (planowane)

Axiom Mission 4 (lub Ax-4) – prywatny lot kosmiczny na Międzynarodową Stację Kosmiczną obsługiwany przez Axiom Space we współpracy ze SpaceX i NASA[1]. Do umieszczenia statku Crew Dragon Grace na niskiej orbicie okołoziemskiej wykorzystana została rakieta Falcon 9 Block 5 należąca do SpaceX. Jest to pierwszy lot statku kosmicznego Crew Dragon Grace, który jest piątym i najnowszym statkiem Crew Dragon[2][3].

Lot miał pierwotnie wystartować z kompleksu startowego 39A w Centrum Kosmicznym Kennedy'ego 11 czerwca 2025 roku, ale pierwsza próba startu została przerwana z powodu wycieku ciekłego tlenu[4], a kolejna z powodu wycieku powietrza w module serwisowym Zwiezda na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej[4]. Ostatecznie start nastąpił 25 czerwca o godz. 8:31 czasu polskiego[5].

Załoga

[edytuj | edytuj kod]

Czteroosobowa załoga składa się z dowódcy Peggy Whitson, pracownicy Axiom Space; pilota Shubhanshu Shukli z Indyjskiej Organizacji Badań Kosmicznych[6]; oraz specjalistów misji: Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego, astronauty projektowego Europejskiej Agencji Kosmicznej pochodzącego z Polski[7][8], i Tibora Kapu reprezentującego Węgierskie Biuro Kosmiczne[9]. Shubhanshu Shukla będzie drugim indyjskim astronautą, który poleci w kosmos. Będzie pierwszym Hindusem, który odwiedzi Międzynarodową Stację Kosmiczną. Pilotując misję Axiom Mission 4, stanie się pierwszym Hindusem, który będzie pełnić funkcję pilota podczas załogowej misji kosmicznej[10].

Pozycja Astronauta
Dowódca Stany Zjednoczone Peggy Whitson, Axiom Space

Piąty lot kosmiczny

Pilot Indie Shubhanshu Shukla, ISRO

Pierwszy lot kosmiczny

Specjalista misji Polska Sławosz Uznański-Wiśniewski, POLSA/ESA

Pierwszy lot kosmiczny

Specjalista misji Węgry Tibor Kapu, HUNOR

Pierwszy lot kosmiczny

Załoga rezerwowa

[edytuj | edytuj kod]
Pozycja Astronauta
Dowódca Stany Zjednoczone Michael Lopez-Alegria, Axiom Space
Pilot Indie Prasanth Balakrishnan Nair(inne języki), ISRO
Specjalista misji Węgry Gyula Cserényi, HUNOR

Historia

[edytuj | edytuj kod]

W 2021 roku Węgry przyjęły krajową strategię kosmiczną, która obejmowała inicjatywę HUNgarian to ORbit (HUNOR) z budżetem 99 milionów USD. Pod koniec 2021 roku rozpoczęto wieloetapowy proces selekcji, w którym wzięło udział 244 kandydatów[11]. Stopniowa redukcja do 100, a potem 50 osób zaowocowała wyłonieniem pierwszej czwórki astronautów, która została zaprezentowana w marcu 2023 roku[12]. Cała czwórka przeszła niezbędne szkolenie w Stanach Zjednoczonych[12]. Dwóch najbardziej utalentowanych kandydatów i przyszłych członków załogi głównej oraz rezerwowej zostało zaprezentowanych 26 maja 2024 roku, w 44. rocznicę lotu pierwszego węgierskiego astronauty Bertalana Farkasa. Wybrano mechanika Tibora Kapu i elektrotechnika Gyule Cserényie[13][14]. Równolegle z wyborem opracowywano umowę pomiędzy Węgrami a Axiom Space. W lipcu 2022 roku Axiom Space podpisał protokół z węgierskim Ministerstwem Spraw Zagranicznych i Handlu[15]. We wrześniu 2023 roku podpisano dodatkowo umowę dotyczącą lotów kosmicznych, która zapewniła węgierskiemu astronaucie miejsce w locie firmy Axiom Space[16].

Polski rząd podszedł do negocjacji za pośrednictwem Europejskiej Agencji Kosmicznej. Po kilku miesiącach negocjacji, 4 sierpnia 2023 roku przedstawicielom Ministerstwa Rozwoju i Technologii oraz Europejskiej Agencji Kosmicznej udało się podpisać umowę, na mocy której drugi Polak w historii zostanie wyniesiony w przestrzeń kosmiczną przez firmę Axiom Space[17]. 9 sierpnia 2023 roku, Polska Agencja Kosmiczna rozpoczęła koncepcje eksperymentów, które przeprowadzi polski astronauta na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej[18]. 1 września 2023 roku polski astronauta Sławosz Uznański dołączył do Korpusu Astronautów ESA i rozpoczął swoje szkolenie w European Astronaut Centre[19]. Cena za miejsce Polaka w statku kosmicznym Crew Dragon nie została ujawniona, ale Europejska Agencja Kosmiczna ogłosiła 9 czerwca 2023 roku, że Polska zwiększyła swój wkład w programy agencji o dodatkowe 295 milionów euro[20].

Po udanym lądowaniu indyjskiej sondy Chandrayaan-3 na powierzchni Księżyca w sierpniu 2023 roku[21][22], Indyjska Organizacja Badań Kosmicznych ogłosiła zbudowanie własnej stacji kosmicznej do 2035 roku i wysłanie własnej załogi na powierzchnię Księżyca pięć lat później[23]. Administrator NASA Bill Nelson ogłosił pod koniec listopada 2023 roku podczas swojej wizyty w Indiach, że NASA zapewni szkolenie dla dwóch indyjskich astronautów, z których jeden poleci na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej[24]. Pod koniec lutego 2024 roku Indyjska Organizacja Badań Kosmicznych zaprezentowała czterech astronautów dla projektowanego statku kosmicznego Gaganjan[25]. W związku z wizytą ambasadora USA w Indiach, Erica Garcettiego, w siedzibie Indyjskiej Organizacji Badań Kosmicznych pod koniec maja 2024 roku[26], obie strony potwierdziły, że trwają dyskusje na temat szczegółów lotu hinduskiego astronauty na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w 2024 roku[27]. W lipcu Indyjska Organizacja Badań Kosmicznych ogłosiła, że wybrała dwóch astronautów, którzy zostaną przydzieleni do lotu na Międzynarodową Stację Kosmiczną[28]. 2 sierpnia 2024 roku, kiedy Indyjska Organizacja Badań Kosmicznych podpisała umowę z Axiom Space i ogłosiła, że Shubanshu Shukla będzie pełnił rolę pilota w ramach misji Axiom Mission 4, a Prasanth Nair będzie jego zastępcą[29].

Oficjalne ogłoszenie załogi misji, w tym nazwiska dowódcy misji Peggy Whitson, zostało przedstawione przez firmę Axiom Space 5 sierpnia 2024 roku, na początku szkolenia na obiektach SpaceX i NASA w Stanach Zjednoczonych[16].

Przebieg misji

[edytuj | edytuj kod]

10 czerwca 2025 roku start misji Axiom Mission 4 został przełożony po tym, jak SpaceX wykryło wyciek ciekłego tlenu w rakiecie Falcon 9 podczas inspekcji po przeprowadzeniu testu static-fire[30]. 12 czerwca 2025 roku lot został ponownie opóźniony, by umożliwić załodze Międzynarodowej Stacji Kosmicznej zbadanie nowego potencjalnego wycieku, który został wykryty po zakończeniu prac uszczelniających prowadzonych przez rosyjskich kosmonautów w tylnym segmencie modułu Zwiezda, gdzie już wcześniej występowały liczne wycieki[31]. 19 czerwca 2025 roku NASA podjęła decyzję o rezygnacji z próby startu pierwotnie zaplanowanej na 22 czerwca 2025 roku[32].

Załoga misji Axiom Mission 4 przeszła jeden z najdłuższych okresów kwarantanny w historii współczesnych załogowych lotów kosmicznych. Astronauci misji programu Apollo byli izolowani przez trzy tygodnie, a współcześnie standardem jest zazwyczaj okres dwóch tygodnii[33].

Załoga misji Axiom 4 (w czarnych kombinezonach) wraz z załogą Ekspedycji 73 (w białych koszulach)

Misja wystartowała pomyślnie przy trzeciej próbie startu, 25 czerwca 2025 roku o godzinie 8:31 czasu polskiego. Dokowanie statku Dragon do Międzynarodowej Stacji Kosmicznej nastąpiło 26 czerwca 2025 roku[34]. Miękkie przechwycenie miało miejsce o godzinie 12:31 czasu polskiego. Kilka minut później rozpoczął się proces tzw. twardego przechwycenia, obejmującego zaciśnięcie mocowań International Docking Adapter, mocujących statek do modułu Harmony[35][36]. O godzinie 14:14 otwarto właz po stronie statku Dragon, umożliwiając przejście załogi na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej[37]. Oficjalne powitanie załogi Axiom na stacji odbyło się o 14:25[36].

Skład misji

[edytuj | edytuj kod]

Gaganyaan

[edytuj | edytuj kod]

Indie uczestniczą w misji Axiom Mission 4 w ramach indyjskiego programu Gaganyaan, rozwijanego przez Indyjską Organizację Badań Kosmicznych. Mimo że program Gaganyaan pozostaje niezależną, krajową inicjatywą dotyczącą załogowych lotów kosmicznych, misja Axiom Mission 4 stanowi pierwszą okazję do wysłania indyjskiego astronauty Shubhanshu Shukli na pokład Międzynarodowej Stacji Kosmicznej w ramach misji komercyjnej. Podczas pobytu na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, astronauta realizuje zestaw eksperymentów naukowych opracowanych przez indyjskie instytucje naukowe. Eksperymenty będą dotyczących m.in. biologii molekularnej, fizjologii, botaniki oraz interakcji człowieka z technologią w środowisku nieważkości[10][38][39].

Eksperymenty

[edytuj | edytuj kod]

Misja Axiom Mission 4 obejmuje również udział pierwszego od czasu upadku Związku Socjalistycznych Republik Sowieckich astronauty pochodzącego z Węgier[42]. Choć Węgry są członkiem Europejskiej Agencji Kosmicznej, to projekt HUNOR (HUNgarian to ORbit) został opracowany przez Węgierskie Biuro Kosmiczne, które jest niezależne od Europejskiej Agencji Kosmicznej[42].

Program HUNOR ogłoszono po raz pierwszy w 2021 roku, a w lipcu 2022 roku węgierskie Ministerstwo Spraw Zagranicznych podpisało wstępne porozumienie z firmą Axiom Space dotyczące udziału w locie[42]. Umowę sfinalizowano we wrześniu 2023 roku[42].

Spośród 247 kandydatów do udziału w misji wybrano Tibora Kapu, który został astronautą podstawowym[11]. Astronautą rezerwowym został Gyula Cserényi[13][14]. Kapu jest inżynierem mechanikiem i skoczkiem spadochronowym, natomiast Cserényi jest inżynierem elektrykiem i amatorskim biegaczem przeszkodowym[43]. Obydwaj ukończyli szkolenie w kwietniu 2025 roku[44].

Misja HUNOR posiada własną naszywkę misji, odrębną od oficjalnej naszywki misji Axiom Mission 4. Przedstawia ona postać Csodaszarvasa, będącego mitycznym jeleniem oraz cztery gwiazdy symbolizujące finalistów programu astronautycznego[45][46].

Dla Polski misja Axiom Mission 4 stanowi pierwszą załogową misję kosmiczną z udziałem Polaka od czasu lotu Mirosława Hermaszewskiego w 1978 roku[47]. Częścią misji Ax-4 jest misja Ignis, która jest pierwszą polską misją technologiczno-naukową na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Jest ona wspólnym projektem Polskiej Agencji Kosmicznej oraz Europejskiej Agencji Kosmicznej[48][49][50]. Jej uczestnikiem jest Sławosz Uznański-Wiśniewski, inżynier i naukowiec wybrany do europejskiego korpusu astronautów w 2022 roku[51]. Jest on drugim astronautą Europejskiej Agencji Kosmicznej, który bierze udział w komercyjnej misji załogowej[51]. W ramach misji Ignis przeprowadzony zostanie zestaw eksperymentów z zakresu technologii kosmicznych oraz nauk biomedycznych.

Misja Ignis posiada własną naszywkę, która jest odrębną od emblematu misji Axiom Mission 4[52]. Przedstawia ona orła w barwach narodowych Polski, którego skrzydła nawiązują kształtem do Orlej Perci[52]. W tle widnieje stylizowane przedstawienie gwiazdozbioru Tarczy, upamiętniające astronoma Jana Heweliusza, który nadał mu nazwę[52]. Centralnym elementem naszywki jest słowo Ignis, które jest łacińskim określeniem ognia, symbolizujące determinację i siłę[52].

Eksperymenty

[edytuj | edytuj kod]

Zobacz też

[edytuj | edytuj kod]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. NASA Selects Axiom Space for Another Private Space Mission in 2024 - NASA [online] [dostęp 2025-01-30] (ang.).
  2. Jeff Foust, SpaceX to launch last new cargo Dragon spacecraft [online], SpaceNews, 19 listopada 2022 [dostęp 2025-06-14] (ang.).
  3. Eric Berger, NASA will swap Dragon spacecraft on the ground to return Butch and Suni sooner [online], Ars Technica, 6 lutego 2025 [dostęp 2025-06-14] (ang.).
  4. a b Mike Wall, SpaceX launch of private Ax-4 astronauts postponed indefinitely due to leaky ISS module [online], Space, 12 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-14] (ang.).
  5. Wystartowała misja kosmiczna IGNIS ze Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim, drugim Polakiem w kosmosie [online], Wyborcza.pl, 2025 [dostęp 2025-06-25].
  6. Kolejny etap szkolenia Polaka do misji na ISS - POLSA - Polska Agencja Kosmiczna [online], 2 sierpnia 2024 [dostęp 2024-08-02] (pol.).
  7. Axiom finalizing agreements for private astronaut mission to space station – Spaceflight Now [online] [dostęp 2024-08-02] (ang.).
  8. Polski astronauta rozpoczyna szkolenie w USA [online], space24.pl, 2 sierpnia 2024 [dostęp 2024-08-02] (pol.).
  9. Jeff Foust, Hungary and Poland to join India on Ax-4 [online], SpaceNews, 5 sierpnia 2024 [dostęp 2025-06-14] (ang.).
  10. a b Axiom Mission 4 [online], www.axiomspace.com [dostęp 2025-06-14] (ang.).
  11. a b Andrew Parsonson, Hungary Complete Its Astronaut Selection Process [online], European Spaceflight, 30 maja 2024 [dostęp 2025-01-06] (ang.).
  12. a b Andrew Parsonson, Hungarian Astronaut to Visit Space Aboard Axiom Mission [online], European Spaceflight, 19 września 2023 [dostęp 2025-01-06] (ang.).
  13. a b Andrew Parsonson, Hungary Complete Its Astronaut Selection Process [online], European Spaceflight, 30 maja 2024 [dostęp 2025-01-06] (ang.).
  14. a b MTI-Hungary Today, Next Hungarian Astronaut to Go into Space Selected [online], Hungary Today, 27 maja 2024 [dostęp 2025-01-06] (ang.).
  15. Axiom Space and Hungary Sign MOU To Expand Relationship in Space [online], www.axiomspace.com [dostęp 2025-01-06] (ang.).
  16. a b Axiom Mission 4 to ISS will include India, Poland, Hungary — Axiom Space [online], web.archive.org, 5 sierpnia 2024 [dostęp 2025-01-06] [zarchiwizowane z adresu 2024-08-05] (ang.).
  17. Axiom Space, ESA Sign Agreement with Poland for Future Human Spaceflight Mission [online], www.axiomspace.com [dostęp 2025-01-06] (ang.).
  18. Polskie eksperymenty będą realizowane na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej - Ministerstwo Rozwoju i Technologii - Portal Gov.pl [online], Ministerstwo Rozwoju i Technologii [dostęp 2025-01-06] (pol.).
  19. Sławosz Uznański from Poland to train as a project astronaut at the European Astronaut Centre [online], www.esa.int [dostęp 2025-01-06] (ang.).
  20. Jeff Foust, Interest grows for human spaceflight in Europe [online], SpaceNews, 7 lipca 2023 [dostęp 2025-01-06] (ang.).
  21. Hari Kumar i inni, ‘India Is on the Moon’: Lander’s Success Moves Nation to Next Space Chapter, „The New York Times”, 23 sierpnia 2023, ISSN 0362-4331 [dostęp 2025-01-06] (ang.).
  22. Chandrayaan-3: India makes historic landing near Moon's south pole [online], 23 sierpnia 2023 [dostęp 2025-01-06] (ang.).
  23. Sharmila Kuthunur, India wants to land astronauts on the moon in 2040 [online], Space.com, 18 października 2023 [dostęp 2025-01-06] (ang.).
  24. Sharmila Kuthunur, NASA to train Indian astronauts for a week-long trip to ISS in 2024 [online], Space.com, 4 grudnia 2023 [dostęp 2025-01-06] (ang.).
  25. Meet 4 astronauts selected for Isro's Gaganyaan mission, „The Times of India”, 27 lutego 2024, ISSN 0971-8257 [dostęp 2025-01-06].
  26. The Ambassador of the United States to India visited ISRO [online], www.isro.gov.in [dostęp 2025-01-06].
  27. Jeff Foust, NASA and ISRO continue discussions about Indian astronaut flight to ISS [online], SpaceNews, 25 maja 2024 [dostęp 2025-01-06] (ang.).
  28. Two Gaganyaan astronauts shortlisted, one to travel to International Space Station on NASA mission this year [online], The Indian Express, 6 lipca 2024 [dostęp 2025-01-06] (ang.).
  29. ISRO Press Release - SFA Signing [online], www.isro.gov.in [dostęp 2025-01-06].
  30. SpaceX, Standing down from tomorrow’s Falcon 9 launch of Ax-4 to the @Space_Station to allow additional time for SpaceX teams to repair the LOx leak identified during post static fire booster inspections. Once complete – and pending Range availability – we will share a new launch date [online], X (formerly Twitter), 11 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-26] [zarchiwizowane z adresu 2025-06-11] (ang.).
  31. Eric Berger, There’s another leak on the ISS, but NASA is not saying much about it [online], Ars Technica, 13 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-26] (ang.).
  32. NASA Provides Latest Axiom Mission 4 Launch, Station Operations Update - NASA [online], 19 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-26] (ang.).
  33. Axiom-4 astronauts in quarantine for 3 weeks, with no launch date in sight [online], Wion [dostęp 2025-06-26] (ang.).
  34. Axiom Mission 4 Mission Approaches Station for Docking on NASA+ - NASA [online], 26 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-26] (ang.).
  35. Axiom Mission 4 Astronauts Dock to Station Inside Dragon - NASA [online], 26 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-26] (ang.).
  36. a b Wojciech Kaczanowski, Pierwszy Polak na ISS! Dokowanie do stacji kosmicznej [LIVE] [online], space24.pl, 26 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-26].
  37. Axiom Mission 4 Astronauts Enter Station, Begin Research Mission - NASA [online], 26 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-26] (ang.).
  38. Gaganyaan [online], www.isro.gov.in [dostęp 2025-06-14].
  39. NASA, ISRO Research Aboard Fourth Private Astronaut Mission to Station - NASA [online], 4 czerwca 2025 [dostęp 2025-06-14] (ang.).
  40. a b c d e f g NASA-ISRO Collaboration: Shubhanshu Shukla's microgravity experiments on Axiom 4 Mission, „The Times of India”, 9 czerwca 2025, ISSN 0971-8257 [dostęp 2025-06-14].
  41. a b c d e f g Indian Microgravity Research Portfolio in upcoming Axiom-4 Mission [online], www.isro.gov.in [dostęp 2025-06-14].
  42. a b c d Axiom Mission 4 to ISS will include India, Poland, Hungary [online], www.axiomspace.com [dostęp 2025-06-14] (ang.).
  43. The second Hungarian astronaut who is going into space also graduated from BME | BME central site [online], www.bme.hu [dostęp 2025-06-14] (ang.).
  44. Ádám Bráder, Hungarian Astronauts Complete NASA Training Ahead of Axiom Mission 4 [online], Hungarian Conservative, 14 kwietnia 2025 [dostęp 2025-06-14] (ang.).
  45. 2025 tavaszán kelhet útra a következő magyar űrhajós | National Geographic [online], 6 lutego 2025 [dostęp 2025-06-14] (węg.).
  46. Axiom Space Ax-4 crew mission patches - collectSPACE: Messages [online], www.collectspace.com [dostęp 2025-06-14].
  47. Alicja Ptak, First Polish mission to International Space Station to launch in spring 2025 [online], Notes From Poland, 5 grudnia 2024 [dostęp 2025-06-14] (ang.).
  48. IGNIS - Polska misja na ISS. IGNIS. [dostęp 2025-06-25].
  49. Marek Bogusz, Polish mission to the International Space Station has received its official name - Ignis [online], Research in Poland, 29 stycznia 2025 [dostęp 2025-06-14] (ang.).
  50. Przełomowy lot polskiej misji “Ignis” w kosmos - Kancelaria Prezesa Rady Ministrów - Portal Gov.pl [online], Kancelaria Prezesa Rady Ministrów [dostęp 2025-06-14].
  51. a b ignis [online], www.esa.int [dostęp 2025-06-14] (ang.).
  52. a b c d ESA and Poland reveal 'Ignis' as name of Polish mission to International Space Station [online], www.esa.int [dostęp 2025-06-14] (ang.).
  53. Administrator, AstroMentalHealth [online], IGNIS [dostęp 2025-06-14].
  54. Administrator, Astro Performance (Mollis Textus) [online], IGNIS [dostęp 2025-06-14].
  55. Administrator, EEG Neurofeedback [online], IGNIS [dostęp 2025-06-14].
  56. Administrator, Human Gut Microbiota [online], IGNIS [dostęp 2025-06-14].
  57. Administrator, Immune Multiomics [online], IGNIS [dostęp 2025-06-14].
  58. KP Labs Announces LeopardISS Experiment to Join the Polish Mission on the International Space Station [online], spaceagency.prowly.com [dostęp 2025-06-14] (ang.).
  59. Administrator, MXene in LEO [online], IGNIS [dostęp 2025-06-14].
  60. Administrator, PhotonGrav [online], IGNIS [dostęp 2025-06-14].
  61. Administrator, Scalable Radiation Monitor (RADMON on ISS) [online], IGNIS [dostęp 2025-06-14].
  62. Administrator, Space Volcanic Algae [online], IGNIS [dostęp 2025-06-14].
  63. Algae to Fly High on the Ignis Space Mission - Space Botany, „Space Botany”, 16 grudnia 2024 [dostęp 2025-06-14] [zarchiwizowane z adresu 2025-02-14] (ang.).
  64. Administrator, Stability of Drugs [online], IGNIS [dostęp 2025-06-14].
  65. Administrator, Wireless Acoustics [online], IGNIS [dostęp 2025-06-14].
  66. Administrator, Yeast TardigradeGene [online], IGNIS [dostęp 2025-06-14].
  67. Algae to Fly High on the Ignis Space Mission - Space Botany, „Space Botany”, 16 grudnia 2024 [dostęp 2025-06-14] [zarchiwizowane z adresu 2025-02-14] (ang.).