40°17′N 49°55′E/40,283333 49,916667Böyük Zirə adası
| |
| Kontynent | |
|---|---|
| Państwo | |
| Akwen | |
Położenie na mapie Azerbejdżanu  | |
| 40°17′N 49°55′E/40,283333 49,916667
| |
| |
Böyük Zirə adası[1] (wcześniej także jako Nargin[2][3]) – wyspa należąca do Azerbejdżanu[1], na Morzu Kaspijskim, w Bakı arxipelaqı[4].
Latarnia morska[edytuj | edytuj kod]
Latarnia morska na wyspie została uruchomiona w 1884. Po ataku Niemiec na ZSRR została wyburzona, aby utrudnić lokalizowanie się niemieckim samolotom. W 1958 latarnię odbudowano. Ma 18 metrów wysokości. Zasilana jest poprzez panele słoneczne. Zanim powstała, do Zatoki Bakijskiej statki naprowadzała Baszta Dziewicza w Baku[2].
Historia[edytuj | edytuj kod]
W czasie I wojny światowej na wyspie zorganizowano obóz jeniecki[3][5]. Zginęło w nim około 10 000 tureckich żołnierzy i cywilów. Zostali oni wzięci do niewoli przez Cesarską Armię Rosyjską w latach 1914-1915 wskutek działań wojennych, zwanych operacją pod Sarıkamış (obecna prowincja Kars)[3].
Przed I wojną światową na wyspie istniało więzienie dla szczególnie niebezpiecznych przestępców[3].
Liczna grupa więźniów, a później także jeńców, zginęła od ukąszeń jadowitych węży zamieszkujących wyspę. Z tego powodu Böyük Zirə adası nazywano także Wyspą Węży[3].
16 lipca 1920 na wyspie bolszewicy rozstrzelali İbrahima ağa Usubova – generała majora w Cesarskiej Armii Rosyjskiej i armii Demokratycznej Republiki Azerbejdżanu[6].
Plany urbanistyczne[edytuj | edytuj kod]
W 2009 architekci Bjarke Ingels Group na zlecenie azerbejdżańskiego holdingu Aurositi opracowali koncepcję ekokurortu na wyspie. Planowano między innymi budowę siedmiu publiczno-prywatnych wieżowców, rozmieszczonych wzdłuż wyspy, przypominających kształtem najważniejsze szczyty Azerbejdżanu. Teren w środku wyspy, między wieżowcami, miałby charakter równinny. Wysokie budynki stylizowane na górski łańcuch zapewniałyby tejże „równinie” ochronę przed porywistym wiatrem, pozwalałyby regulować jego kierunek i siłę. W założeniu dzięki temu niżej zlokalizowana przestrzeń miejska traciłaby mniej ciepła. Wokół wybrzeża miałoby powstać około 300 prywatnych willi. Mimo wielkiego rozgłosu inwestycji nigdy nie rozpoczęto[7][8].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, Azja Środkowa i Zakaukazie, Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2005 (Nazewnictwo Geograficzne Świata), s. 50, ISBN 83-239-9019-0 [dostęp 2022-01-20] [zarchiwizowane z adresu 2021-10-31].
- ↑ a b Orxan Əzim: Böyük Zirə mayakı – FOTOREPORTAJ. Report informasiya agentliyi, 2015. [dostęp 2022-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-14)]. (azer.).
- ↑ a b c d e Hayati Aktaş, Elnur Hasan Mikail. Former Soviet Union’s Intelligence Agency KGB’s Activities. „Chinese Business Review”. 17 (11), s. 532-541, 2018. DOI: 10.17265/1537-1506/2018.11.002. (ang.).
- ↑ XƏZƏR DƏNİZİNİN ÜMUMİ SƏCİYYƏSİ. Azərbaycan Coğrafiya Cəmiyyəti. [dostęp 2022-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-05-08)]. (azer.).
- ↑ Bingür Sönmez. Bakü Halkının 1915-1917 Sarıkamış Esirlerine Kardeş Kömeği. „Karadeniz (Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi)”. 6, s. 9-23, 2010. Kültür Ajans Tanıtım ve Organizasyon. (tur.).
- ↑ Şəmistan Nəzirli: Cumhuriyyət generalları. Bakı: Hərbi nəşriyyat, 1995, s. 155. (azer.).
- ↑ Suzanne Harris-Brandts, David Gogishvili. Architectural Rumors: Unrealized Megaprojects in Baku, Azerbaijan and Their Politico-Economic Uses. „Eurasian Geography and Economics”. 59 (1), s. 1-25, 2018. DOI: 10.1080/15387216.2018.1462725. (ang.).
- ↑ David Basulto: Zira Island Carbon Neutral Master Plan / BIG Architects. ArchDaily, 2009. [dostęp 2022-01-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-07-01)]. (ang.).