Babie lato (serial telewizyjny)

Babie lato Last of the Summer Wine
Gatunek	sitcom
Kraj produkcji	Wielka Brytania
Oryginalny język	angielski (dialekt Yorkshire)
Twórcy	Roy Clarke
Główne role	Peter Sallis Bill Owen Michael Bates Brian Wilde Michael Aldridge Frank Thornton Keith Clifford Brian Murphy Burt Kwouk Russ Abbot
Liczba odcinków	295
Liczba serii	31
Produkcja
Produkcja	BBC
Scenariusz	Roy Clarke
Muzyka	Ronnie Hazelhurst Jim Parker
Czas trwania odcinka	30 min.
Pierwsza emisja
Kraj oryginalnej emisji	Wielka Brytania
Stacja telewizyjna	BBC One
Pierwsza emisja	4 stycznia 1973 (pilot) 12 listopada 1973 (emisja regularna)
Lata emisji	1973-2010

Babie lato (Last of the Summer Wine) – brytyjski serial komediowy produkowany przez BBC i emitowany na kanale BBC One. Wyprodukowano 295 odcinków podzielonych na 31 serii, emitowanych przez 37 lat, od 4 stycznia 1973 roku (odcinek pilotowy) do 29 sierpnia 2010 roku. Daje to serialowi pozycję najdłużej emitowanego sitcomu w historii światowej telewizji. Według danych za 2014, jest też najczęściej powtarzanym archiwalnym serialem komediowym w brytyjskiej telewizji, jego odcinki pojawiają się na antenie różnych telewizji łącznie ponad 1500 razy w ciągu roku.

Pomysłodawcą serialu i scenarzystą wszystkich odcinków był Roy Clarke, zaś jedynym aktorem, który wystąpił we wszystkich odcinkach, był Peter Sallis. Zaczął w nim grać mając niespełna 52 lata, zaś rozstał się z produkcją na krótko przed swoimi dziewięćdziesiątymi urodzinami. Ze względu na swoją długowieczność oraz fabułę, gdzie głównymi bohaterami są ludzie starsi, serial przez lata pełnił rolę miejsca, w którym swoje ostatnie duże role grało wielu nestorów brytyjskiej komedii, m.in. Frank Thornton, Bill Owen, Dora Bryan czy Thora Hird.

Fabuła i styl

Fundamentem fabuły serialu jest ukazanie trzech starszych panów, emerytów z północnoangielskiej prowincji, którzy w głębi duszy nie mogą pogodzić się z traktowaniem tego okresu w życiu jako jego jesieni, jak często określa się starość. Zamiast tego chcą przeżyć ten czas jako tytułowe babie lato (zob. babie lato w meteorologii). W związku z tym zachowują się w sposób daleki od stereotypowych wyobrażeń o statecznych staruszkach, ich wyczyny i perypetie bardziej przypominają przygody nieokrzesanych młodzieńców. Akcja serialu osadzona jest w autentycznym miasteczku Holmfirth w hrabstwie West Yorkshire, gdzie realizowano też zdjęcia. W serialu jest ono zamieszkiwane przez całą galerię dość ekscentrycznych postaci, które tworzą barwne tło dla głównych bohaterów.

Pod względem literackim charakterystyczną cechą Babiego lata jest subtelne wplatanie do komediowej fabuły, zwłaszcza do dialogów bohaterów, elementów rozważań filozoficznych i egzystencjalnych, dotyczących przede wszystkim kwestii szczególnie bliskich ludziom starszym, jak pamięć, przemijanie i śmierć. Od strony wizualnej serial wyróżnia się licznymi scenami plenerowymi, w których mocno eksponowana jest idylliczna, skąpana w zieleni małomiasteczkowa i wiejska sceneria północnej Anglii.

Bohaterowie i obsada

Główni bohaterowie

postać	aktor	lata	uwagi
Norman Clegg	Peter Sallis	1973-2010	Do 2008 jeden z głównych bohaterów, następnie postać drugoplanowa; jedyna postać występująca we wszystkich 295 odcinkach.
Compo Simmonite	Bill Owen	1973-2000
Cyril Blamire	Michael Bates	1973-1975
Foggy Dewhurst	Brian Wilde	1976-1985 1990-1997
Seymour Utterthwaite	Michael Aldridge	1986-1990
Herbert Truelove	Frank Thornton	1997-2010	Do 2008 jeden z głównych bohaterów, następnie postać drugoplanowa.
Billy Hardcastle	Keith Clifford	2000-2006
Alvin Smedley	Brian Murphy	2003-2010
'Electrical' Entwistle	Burt Kwouk	2002-2010	Do 2008 postać drugoplanowa, od 2009 jeden z głównych bohaterów.
Hobbo Hobdyke	Russ Abbot	2008-2010

Postacie drugoplanowe

postać	aktor(ka)	lata	uwagi
Nora Batty	Kathy Staff	1973-2008
Wally Batty	Joe Gladwin	1975-1987
Stella, siostra Nory	Barbara Young	2008-2010
Ivy, właścicielka kawiarni	Jane Freeman	1973-2010
Sid, właściciel kawiarni	John Comer	1973-1983
Milburn, siotrzeniec Ivy	Jonathan Linsley	1984-1987
Tom Simmonite	Tom Owen	2000-2010	Przed 2000 T.Owen pojawiał się w serialu jako epizodysta.
Wesley Pegden	Gordon Wharmby	1982-2002
Edie Pegden	Thora Hird	1986-2003
Glenda Wilkinson	Sarah Thomas	1986-2010
Barry Wilkinson	Mike Grady	1986-2010
Ros Utterthwaite	Dora Bryan	2000-2005
Howard Sibshaw	Robert Fyfe	1986-2010
Pearl Sibshaw	Juliette Kaplan	1985-2010
Marina, kochanka Howarda	Jean Fergusson	1985-2010
Ciocia Wainwright	Jean Alexander	1988-2010
Smiler Hemmingway	Stephen Lewis	1988-2007
Eli Duckett	Danny O’Dea	1987-2002
Nelly, przyjaciółka Pearl	June Whitfield	2005-2010
Morton Beemish	Christopher Beeny	2001-2010
Toby Mulberry Smith	Trevor Bannister	2001-2010	W 1992 T. Bannister wystąpił w serialu gościnnie jako inna postać.

Odcinki

Pilot

№	Nr	Tytuł	Reżyseria	Scenariusz	Premiera
1	-	The Last of the Summer Wine	James Gilbert	Roy Clarke	4 stycznia 1973
Odcinek nie posiada wyraźnie zarysowanej intrygi, zamiast tego wprowadza widza w specyficzny klimat serialu. Trójka emerytów - snobistyczny Blamire, nieokiełznany Compo i sytuujący się gdzieś pomiędzy nimi Clegg - chodzi po swoim rodzinnym miasteczku i obserwuje toczące się nieśpiesznie wydarzenia, a zarazem dyskutuje o życiu, śmierci i wielu innych kwestiach.

Seria 1

№	Nr	Tytuł	Reżyseria	Scenariusz	Premiera
2	1	Short Back and Palais Glide	James Gilbert	Roy Clarke	26 listopada 1973
Blamire i Clegg chcą wypędzić z Compo złego ducha i z taki zamiarem stawiają go do góry nogami. Ma to miejsce w bibliotece, a zirytowany ich zachowaniem kierownik placówki wyrzuca ich za drzwi. Wkrótce później Compo stwierdza, że podczas „leczenia” wypadł mu klucz. Aby go odzyskać, muszą jakoś dostać się do zamkniętej już biblioteki.
3	2	Inventor of the 40-foot Ferret	James Gilbert	Roy Clarke	6 grudnia 1973
Głównym tematem odcinka są próby nakłonienia Compo, aby po bardzo wielu latach przerwy odwiedził kościół.
4	3	Paté and Chips	James Gilbert	Roy Clarke	20 grudnia 1973
Trio udaje się na zwiedzanie wystawnej siedziby lokalnych arystokratów, a towarzyszy im siostrzeniec Compo, Chip, wraz z rodziną. Na miejscu emeryci, zwłaszcza Compo, mają jednak kłopot z zachowywaniem się w sposób godny tego szacownego miejsca.
5	4	Spring Fever	James Gilbert	Roy Clarke	24 grudnia 1973
Ku zaskoczeniu swoich kolegów oraz sąsiadki, niechlujny zwykle Compo nagle sprząta swoje mieszkanie, kupuje garnitur, a nawet próbuje zatrudnić gosposię.
6	5	The New Mobile Trio	James Gilbert	Roy Clarke	27 grudnia 1973
Odcinek przedstawia perypetie tria związane z próbami nabycia samochodu, którego dumnym właścicielem i kierowcą ma być Clegg.
7	6	Hail Smiling Morn or Thereabouts	James Gilbert	Roy Clarke	29 grudnia 1973
Blamire odnajduje w sobie nową pasję - zostaje zapalonym fotografem. Wraz z dwoma wiernymi kolegami udaje się na mini plener, którego celem jest sfotografowanie wschodu słońca. Na przeszkodzie staje jednak burza, która zmusza trio do noclegu w przypadkowo napotkanej stodole.

Seria 2

№	Nr	Tytuł	Reżyseria	Scenariusz	Premiera
8	1	Forked Lightning	Bernard Thompson	Roy Clarke	25 listopada 1975
Ku niezadowoleniu Clegga, jego liczący sobie ledwie 30 lat rower zaczyna odmawiać posłuszeństwa. Początkowo jego naprawy podejmuje się Sid, właściciel kawiarni, ale gdy jego wysiłki kończą się fiaskiem, Clegg udaje się z przyjaciółmi na poszukiwania sklepu w Huddersfield, gdzie trzy dekady wcześniej nabył swój pojazd.
9	2	Who's That Dancing With Nora Batty Then?	Bernard Thompson	Roy Clarke	2 grudnia 1975
Gloria, sąsiadka Compo, wyjeżdża na stałe do Australii i organizuje w związku z tym przyjęcie pożegnalne. Compo pomaga w organizacji imprezy, jak zwykle wpadając w kłopoty. Potem, już podczas zabawy, dostaje szansę tańca ze swoją sąsiadką Norą Batty, w której się podkochuje, ale nadeptuje jej na stopę.
10	3	The Changing Face of Rural Blamire	Bernard Thompson	Roy Clarke	3 grudnia 1975
Głównym tematem odcinka są nieudane i jak zwykle pełne przygód wysiłki Blamire'a, który próbuje przerwać swoją emeryturę i powrócić do pracy zawodowej jako akwizytor.
11	4	Some Enchanted Evening	Bernard Thompson	Roy Clarke	20 grudnia 1975
Wally, mąż Nory, wyjeżdża na dłuższy czas do swojej matki. Compo stara się wykorzystać jego nieobecność, aby zrealizować swoje fantazje o szalonym romansie z Norą.
12	5	A Quiet Drink	Bernard Thompson	Roy Clarke	22 grudnia 1975
Trio odwiedza miejscowy pub, gdzie spotyka stałego klienta tego przybytku, znanego z tego, iż nigdy nie postawił nikomu drinka. Emeryci postanawiają zmierzyć się z nim w dość niezwykłym konkursie.
13	6	Ballad for Wind Instruments and Canoe	Bernard Thompson	Roy Clarke	24 grudnia 1975
Trio dość niespodziewanie wchodzi w posiadanie kajaka. Szybko jednak go tracą, a próby odzyskania go wiążą się z nieprzyjemnymi przygodami, zwłaszcza dla Compo.
14	7	Northern Flying Circus	Bernard Thompson	Roy Clarke	25 grudnia 1975
Kolejny odcinek, w którym trio mierzy się z pojazdami. Tym razem w ich ręce wpada motocykl z bocznym wózkiem. Jak zwykle najbardziej niebezpieczne czynności związane z testowaniem nabytków przypadają w udziale Compo. Jest to ostatni odcinek z tercetem głównych bohaterów w składzie Clegg - Compo - Blamire.

Seria 3

№	Nr	Tytuł	Reżyseria	Scenariusz	Premiera
15	1	The Man from Oswestry	Sydney Lotterby	Roy Clarke	27 października 1976
Blamire wyjeżdża z miasteczka, co wprawia jego dwóch kompanów, zwłaszcza Compo, w głęboki smutek. Wkrótce przysyła przyjaciołom list, w którym prosi ich o opiekę nad Foggym Dewhurstem (w tej roli debiutujący w tym odcinku Brian Wilde), ich wspólnym kolegą ze szczenięcych lat, który nie może odnaleźć się na wojskowej emeryturze. Po przybyciu do Holmfirth Foggy okazuje się podobnym snobem jak Blamire, na domiar złego rozmiłowanym w mundurowym drylu.
16	2	Mending Stuart's Leg	Sydney Lotterby	Roy Clarke	3 listopada 1976
Szukając czegoś do roboty, trio w nowym składzie postanawia pomóc Sidowi, właścicielowi kawiarni, w naprawie dachu. Jak zwykle do najbardziej niewdzięcznej części zadania zostaje wybrany Compo.
17	3	The Great Boarding House Bathroom Caper	Ray Butt	Roy Clarke	10 listopada 1976
Pierwsza w historii serialu opowieść rozciągnięta na dwa odcinki. Trio, a także zaprzyjaźnione małżeństwo Sida i Jane, korzysta z zaproszenia siostrzeńca Compo, Gordona, i wyjeżdża z nim na weekend do Scarborough. W tym samym pensjonacie zatrzymuje się też Nora Batty, którą Compo próbuje podglądać podczas wieczornej toalety.
18	4	Cheering Up Gordon	Ray Butt	Roy Clarke	17 listopada 1976
Podczas dalszej części pobytu w Scarborough, bohaterowie zostają wyrzuceni z kościoła, po tym jak zza pazuchy wychodzą hodowane przez Compo fretki domowe, które ich pan wziął ze sobą na weekend. Nieco później, na plaży, Compo uczy się od swego siostrzeńca sztuki wędkowania, sam zaś szkoli go w podrywaniu kobiet.
19	5	The Kink in Foggy's Niblick	Sydney Lotterby	Roy Clarke	24 listopada 1976
Trio wybiera się do klubu golfowego, gdzie Foggy postanawia rozegrać pierwszą od 1939 roku partię golfa. Tymczasem Compo odkrywa, że władze klubu wypłacają drobne znaleźne za każdą piłkę, którą gracze wystrzelili gdzieś w czasie gry.
20	6	Going to Gordon's Wedding	Sydney Lotterby	Roy Clarke	1 grudnia 1976
Trio po raz kolejny spotyka się z Gordonem, siostrzeńcem Compo, tym razem na ślubie młodzieńca. W wyniku nieszczęśliwego wypadku drużba pana młodego trafia do szpitala, a wujek Compo w ostatniej musi go zastąpić.
21	7	Isometrics and After	Sydney Lotterby	Roy Clarke	8 grudnia 1976
Foggy dochodzi do raczej oczywistego wniosku, że on i jego koledzy stracili nieco dobrą kondycję sprzed lat. Aby temu zaradzić, trzej przyjaciele podejmują ambitny program treningowy, jak zwykle wpędzający ich w kłopoty.

Seria 4

№	Nr	Tytuł	Reżyseria	Scenariusz	Premiera
22	1	Ferret Come Home	Sydney Lotterby	Roy Clarke	9 listopada 1977
Jedna z fretek Compo ucieka prosto do domu państwa Batty. Wally, mąż Norry, otrzymuje zadanie jej schwytania.
23	2	Getting on Sidney's Wire	Sydney Lotterby	Roy Clarke	16 listopada 1977
Kolejny odcinek, w którym trio pomaga Sidowi, właścicielowi ich ulubionej kawiarni. Tym razem instalują wspólnie dzwonek sygnalizujący wejście do lokalu klienta.
24	3	Jubilee	Sydney Lotterby	Roy Clarke	23 listopada 1977
W całym kraju trwają obchody Srebrnego Jubileuszu (25-lecia panowania) królowej Elżbiety II. W Holmfirth główną imprezą ma być organizowana przez proboszcza parada. Foggy postanawia pomóc w przygotowaniach.
25	4	Flower Power Cut	Sydney Lotterby	Roy Clarke	30 listopada 1977
Clegg staje się gorliwym wyznawcą teorii, że kwiaty posiadają uczucia, a w dodatku reagują na muzykę. Stara się przekonać do tego sceptycznych kolegów.
26	5	Who Made a Bit of a Splash in Wales Then?	Sydney Lotterby	Roy Clarke	7 grudnia 1977
Foggy odwiedza przyjaciółkę w Walii. Dwa pozostawieni sami sobie koledzy stają się dla niego źródłem niespodziewanych problemów.
27	6	Greenfingers	Sydney Lotterby	Roy Clarke	21 grudnia 1977
Foggy jest rozczarowany małym rozmiarem warzyw sprzedawanych na targu. Postanawia osobiście poszukać bardziej dorodnych egzemplarzy.
28	7	A Merry Heatwave	Sydney Lotterby	Roy Clarke	1 stycznia 1978
Pierwszy w historii serialu odcinek napisany specjalnie z myślą o emisji w okresie świątecznym, choć rozgrywający się latem. Mieszkający w Australii brat Nory Batty czuje się już na tyle źle, że prawdopodobnie nigdy nie zobaczy już prawdziwych, brytyjskich świąt. Nie bacząc na panujące w miasteczku upały, Foggy postanawia nakręcić dla niego film, w którym bohaterowie odgrywają dość staroświecki sposób celebrowania Bożego Narodzenia.
29	8	The Bandit From Stoke-on-Trent	Sydney Lotterby	Roy Clarke	4 stycznia 1978
Do Holmfirth przybywa jego dawny mieszkaniec, od lat żyjący w Stoke-on-Trent, a w rodzinnych stronach wspominany jako postać raczej niesławna. Foggy nabiera podejrzeń co do tej wizyty.

Świąteczny odcinek specjalny (1978)

№	Nr	Tytuł	Reżyseria	Scenariusz	Premiera
30	-	Small Tune on a Penny Wassail	Sydney Lotterby	Roy Clarke	26 grudnia 1978
Trio odwiedza kolegę spędzającego święta w szpitalu. Potem bohaterowie obdarowują się nawzajem prezentami.

Seria 5

№	Nr	Tytuł	Reżyseria	Scenariusz	Premiera
31	1	Full Steam Behind	Sydney Lotterby	Roy Clarke	18 września 1979
Tym razem miejscem przygód bohaterów jest lokalna linia kolejowa obsługiwana przez parowóz. Odtwórca roli Clegga, Peter Sallis, który jako jedyny wystąpił we wszystkich odcinkach Babiego lata, uznał ten odcinek za swój ulubiony.
32	2	The Flag & Its Snags	Sydney Lotterby	Roy Clarke	25 września 1979
Pierwsza część historii o tym, jak Foggy stara się spełnić swoje marzenie o umieszczeniu flagi państwowej na wzgórzu nad miastem. W tym odcinku bohaterowie zmagają się z problemem montażu masztu na wzniesieniu.
33	3	The Flag & Further Snags	Sydney Lotterby	Roy Clarke	2 października 1979
W drugim odcinku dotyczącym flagi, Foggy zabiera się już za umieszczenie na maszcie brytyjskiego sztandaru, ale jak zawsze nie brakuje kłopotów.
33	3	Deep In The Heart of Yorkshire	Sydney Lotterby	Roy Clarke	9 października 1979
Punktem wyjścia dla fabuły odcinka jest tajemnicza wyprawa do lasu, jaką podejmują Sid z kawiarni oraz Wally Batty.
34	4	Earnshaw Strikes Again	Sydney Lotterby	Roy Clarke	16 października 1979
Foggy godzi w lokalny patriotyzm kolegów, zaprzeczając istnieniu starodawnych bóstw czuwających nad mieszkańcami Yorkshire.
35	5	Here We Go Into The Wild Blue Yonder	Sydney Lotterby	Roy Clarke	23 października 1979
Pierwsza część dwuodcinkowego wątku opowiadającego tym, jak Compo postanawia zaimponować Norze poprzez lot na specjalnie przygotowanym, wielkim latawcu.
36	6	Here We Go Again Into The Wild Blue Yonder	Sydney Lotterby	Roy Clarke	30 października 1979
Wally, który podjął się zbudowania latawca wystarczająco dużego dla Compo, skończył pracę. Przychodzi czas lotów próbnych.

Świąteczny odcinek specjalny (1979)

№	Nr	Tytuł	Reżyseria	Scenariusz	Premiera
37	-	And a Dewhirst Up A Fir Tree	Sydney Lotterby	Roy Clarke	27 grudnia 1979
Chcąc uniknąć przedświątecznych kolejek, Foggy postanawia kupić wszystkie niezbędne artykuły już w lecie. Jest jednak bardzo zdziwiony, że sklepy ich wówczas nie oferują. Wreszcie udaje mu się kupić kilka choinek.

Świąteczny odcinek specjalny (1981)

№	Nr	Tytuł	Reżyseria	Scenariusz	Premiera
38	-	Whoops	Alan J.W. Bell	Roy Clarke	25 grudnia 1981
Atmosfera świąt wywołuje u trójki bohaterów nostalgię za dzieciństwem. Postanawiają odnaleźć swoich kolegów ze szkoły i sprawdzić, czy zostało w nich coś jeszcze z dawnych lat. Jest to pierwszy odcinek, w którym temat muzyczny serialu pojawia się nie tylko w wersji instrumentalnej, lecz także chóralnej.

Seria 6

№	Nr	Tytuł	Reżyseria	Scenariusz	Premiera
39	1	In the Service Of Humanity	Alan J.W. Bell	Roy Clarke	4 stycznia 1982
Foggy postanawia uruchomić ochotniczą służbę ratowniczą, gotową do niesienia pomocy mieszkańcom miasteczka, którzy znaleźli się w kłopotach.
40	2	Car & Garter	Alan J.W. Bell	Roy Clarke	11 stycznia 1982
Compo chce zaimponować Norze i zgadza się przyjąć rolę kierowcy, mającego przeprowadzić próbny przejazd samochodem wyścigowym odnowionym przez miejscowego mechanika. W odcinku tym gościnnie wystąpił Gordon Wharmby jako Wesley Pegden. Od 1984 postać ta dołączyła do serialu na stałe.
41	3	The Odd Dog Men	Alan J.W. Bell	Roy Clarke	18 stycznia 1982
Foggy postanawia spróbować swoich sił w biznesie, a konkretnie w branży usługowego wyprowadzania na spacer psów.
42	4	A Bicycle Made For Three	Alan J.W. Bell	Roy Clarke	25 stycznia 1982
Miejscowy sprzedawca używanych rowerów pozwala bohaterom, aby sami skonstruowali sobie jednoślady ze starych części pozostawionych w magazynie. Tymczasem Sid i Ivy gruntownie odnawiają wygląd swojej kawiarni, nadając jej wystrój, w jakim będzie pojawiała się w serialu przez kolejnych 28 lat, aż do zakończenia jego produkcji.
43	5	One Of The Last Few Places Unexplored By Man	Alan J.W. Bell	Roy Clarke	1 lutego 1982
Compo stawia sobie za punkt honoru, że zakradnie się do sypialni swojej sąsiadki Nory, o której ciągle fantazjuje. Co więcej, chce upamiętnić ten wyczyn zdjęciem.
44	6	Serenade For Tight Jeans and Metal Detector	Alan J.W. Bell	Roy Clarke	8 lutego 1982
Tercet odwiedza sklep z rzeczami z drugiej ręki, którego właściciel słynie z daru przekonywania klientów do zakupu nawet niezbyt potrzebnych im rzeczy. W ten sposób Clegg zostaje właścicielem wykrywacza metali, którego obsługi z entuzjazmem podejmuje się Foggy. Tymczasem Compo nabywa, w miejsce swoich podziurawionych spodni, modne jeansy.
45	7	From Wellies To Wet Suit	Alan J.W. Bell	Roy Clarke	15 lutego 1982
Tercet przypadkiem odkrywa, że Sid z kawiarni jest płetwonurkiem - amatorem. Compo jest tak zafascynowany tym hobby, że odkupuje od Sida cały jego sprzęt i zaczyna treningi. Bill Owen uważał ten odcinek za swój ulubiony z całych 28 lat, w czasie których grał Compo, w związku z czym został on powtórzony m.in. w specjalnym paśmie po śmierci aktora.

Linki zewnętrzne

• Babie lato w bazie IMDb (ang.)
• Babie lato w bazie Filmweb

Bibliografia

• Strona serialu w portalu BBC Comedy
• Strona serialu w portalu British Comedy Guide