Psianka podłużna
| |||
![]() Owoc psianki podłużnej (bakłażan, oberżyna) | |||
Systematyka[1][2] | |||
Domena | eukarionty | ||
Królestwo | rośliny | ||
Podkrólestwo | rośliny zielone | ||
Nadgromada | rośliny telomowe | ||
Gromada | rośliny naczyniowe | ||
Podgromada | rośliny nasienne | ||
Nadklasa | okrytonasienne | ||
Klasa | Magnoliopsida | ||
Nadrząd | astropodobne | ||
Rząd | psiankowce | ||
Rodzina | psiankowate | ||
Rodzaj | psianka | ||
Gatunek | psianka podłużna | ||
Nazwa systematyczna | |||
Solanum melongena L. Sp. Pl. 1: 186 186 1753 | |||
Synonimy | |||
---|---|---|---|
|
Psianka podłużna (Solanum melongena) to prawidłowa nazwa botaniczna gatunku roślin z rodziny psiankowatych. Roślina ta jednak znana jest głównie pod zwyczajowymi nazwami jako oberżyna lub bakłażan, ale ma także inne nazwy: gruszka miłosna, jajko krzewiaste i bakman. Pochodzi z tropikalnej Afryki, Egiptu, Arabii i Indii. W Polsce uprawiana wyłącznie w sprzyjających warunkach mikroklimatycznych.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Łodyga
- Dorastająca do 100 cm. Często jest pokryta kolcami (zależy od odmiany).
- Liście
- Jajowate, niekiedy z płytkimi wcięciami na brzegach o długości do 15 cm. Wyrastają na dość długich ogonkach.
- Kwiaty
- Korona kwiatu w kształcie rurki, zakończonej pięcioma płatkami w kolorze niebieskim lub fioletowym, o żółtym środku. Kwiaty wyrastają pojedynczo lub w kiściowatych kwiatostanach z kątów liści. Mają kolczasty, 5-działkowy kielich. 1 słupek i 5 pręcików.
- Owoc
- Wydłużona lub kulista, do 30 cm, soczysta jagoda w kolorze fioletowym lub brunatnym[3].
Zastosowanie[edytuj | edytuj kod]
Roślina uprawna: bakłażany uprawiane są w parnych tropikach i subtropikach na całym świecie od Indii Zachodnich po Filipiny. Japończycy, podobnie jak Hindusi, starają się wyhodować nowe, jak najlepsze odmiany. Współczesne krzyżówki mają owoce owalne, okrągłe lub w kształcie gruszki, a ich skórka może przybrać fioletową, żółtozieloną lub białą barwę. Owoce mogą ważyć nawet 500 g, jeśli są uprawiane w odpowiednich warunkach jako rośliny jednoroczne. Można je zbierać 6 miesięcy po zasiewach.
Pierwsze wzmianki o uprawie bakłażanów pochodzą z Chin z V wieku p.n.e. Przypuszcza się, że uprawiano je już wcześniej w Indiach. Bakłażany zawędrowały z Azji do Europy wraz z muzułmanami, którzy dotarli do Hiszpanii przez północną Afrykę w VII wieku, za czasów kalifatu Umajjadów. Hiszpański klimat jest na tyle łagodny, że bakłażany mogły rosnąć na dworze, w ogrodach lub na polach. W chłodniejszych rejonach Europy, np. Wielkiej Brytanii czy krajach niderlandzkich, uprawia się je na małą skalę w szklarniach. Znajduje się w rejestrze roślin rolniczych Unii Europejskiej.
Sztuka kulinarna. W Indiach i Afryce na południe od Sahary oberżyny stanowią istotny składnik jadłospisu ubogiej ludności. Mogą być przyrządzane na różnorodne sposoby.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens , Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2009-06-13] (ang.).
- ↑ Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
- African Plant Database: 119826
- BioLib: 40759
- EoL: 581188
- EUNIS: 185014
- Flora of China: 200020594
- GBIF: 2930617
- iNaturalist: 63190, 63192
- IPNI: 820053-1
- ITIS: 30446
- NCPI: 4111
- Plant Finder: 287158
- The Plant List: tro-29600121
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:820053-1
- Tela Botanica: 64922
- Tropicos: 29600121
- USDA PLANTS: SOME