Bar (obwód winnicki)

	Bar; Бар
	Bar; Бар
	; Panorama Baru
Herb	Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	winnicki
Wysokość	362 m n.p.m.
Populacja (2019); • liczba ludności	; 15 913
Nr kierunkowy	+380 4341
Kod pocztowy	23000 do 23005
	Położenie na mapie obwodu winnickiego Bar
	Położenie na mapie Ukrainy Bar
	49°04′N 27°40′E/49,066667 27,666667
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa
	Portal Ukraina

Ten artykuł dotyczy miasta na Ukrainie. Zobacz też: inne znaczenia słowa „Bar”.

Bar (ukr. Бар) – miasto położone na Ukrainie, nad rzeką Rów, na Podolu, w obwodzie winnickim, siedziba władz rejonu barskiego. Miasto znane w historii Polski z zawiązania przez szlachtę konfederacji barskiej.

Miasto królewskie lokowane w 1453 roku i relokowane w latach 1538–1540 położone było w XVI wieku w województwie podolskim^[2].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Herb Baru z inicjałami Bony Sforzy z 1540

Do połowy XVI wieku wieś znajdująca się w tym miejscu nosiła nazwę Rów i należała do rodu Odrowążów. Stanisław II Odrowąż i jego żona księżna Anna mazowiecka zostali pozwani przed sąd przez królową Bonę za obrazę majestatu, w konsekwencji wyrokiem sądu zostali pozbawieni w lutym 1537 roku włości mazowieckich, starostwa lwowskiego i samborskiego oraz Rowu, które przekazano królowej Bonie. Ta na pamiątkę swojego rodzinnego księstwa-miasta Bari we Włoszech przemianowała Rów na Bar.
1538 – przywilej króla Zygmunta Starego na budowę zamku w Barze.
1540 – przywilej króla Zygmunta Starego na założenie na surowym korzeniu miasta.
1540 – Zygmunt I Stary nadał osadzie prawa miejskie magdeburskie, a starostą barskim został Bernard Pretwicz, który na zamku w Barze założył bazę operacyjną przeciwko Tatarom.
1542 – burgrabią zamku w Barze był Stanisław Bagieński.
1565 – starosta drohobycki Wojciech Starzechowski na polecenie króla rozpoczął w północnej części miasta budowę nowego murowanego zamku z czterema basztami. Na ten cel przeznaczono 1000 florenów ze skarbu królewskiego.
1566 – przywilej króla Zygmunta Starego regulujący organizację rozbudowy zamku.

Pułaski w Barze, obraz K. Szlegla

1576 – król Stefan Batory nadał przywilej, w którym zgadza się na połączenie w jeden organizm miejski miasta „lackiego”, „ruskiego” i „czeremińskiego”.
1635 – Bar uzyskał prawo składu^[3].
1637–1648 – w Barze mieścił się jeden z arsenałów artylerii koronnej.
sierpień 1648 – zdobycie Baru przez powstańców kozackich Maksyma Krzywonosa. W czasie powstania Chmielnickiego Bar kilkukrotnie przechodził z rąk do rąk.
1672–1699 – nominalnie w posiadaniu Turcji po Pokoju w Buczaczu.
listopad 1674 – zwycięskie oblężenie twierdzy przez wojska Jana Sobieskiego.
1676 – wzmianka o arsenale.
czerwiec 1678 - wycofanie wojsk polskich z twierdzy^[4].
29 lutego 1768 – zawiązanie konfederacji barskiej.
19 czerwca 1768 – obrona Baru przez konfederatów przed wojskami rosyjskimi.
od 1793 pod zaborem rosyjskim.
1922–1991 w ZSRR.
od 1991 w niepodległej Ukrainie.

zamek^[5]
Klasztor karmelitów z XVII – XVIII w., barokowy. Obecnie klasztor benedyktynek misjonarek
Kościół św. Anny z 1811 roku, neogotycki
Kolegium jezuickie (w ruinie, założone przez Stanisława Żółkiewskiego między 1610 a 1614^[6])
Cerkiew Zaśnięcia Matki Bożej

Wiktor Buniakowski – rosyjski matematyk
Marceli Cerklewicz – major piechoty Wojska Polskiego
Batszewa Kacnelson – izraelski polityk
Leon Mały – polski biskup pomocniczy archidiecezji lwowskiej obrządku łacińskiego
Rusłan Lubarski – ukraiński piłkarz

↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2019 року. Державна служба статистики України. Київ, 2019. стор.12
↑ ZenonZ. Guldon ZenonZ., JacekJ. Wijaczka JacekJ., Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, „Czasy Nowożytne”, 21, 2008, s. 165 .
↑ StanS. Lewicki StanS., Historja handlu w Polsce na tle przywilejów handlowych : (prawo składu), Warszawa 1920, s. 139 .
↑ ZbigniewZ. Hundert ZbigniewZ., Dyslokacja partii wojska koronnego w 1677 roku. Przyczynek do badań pogranicza polsko-tureckiego oraz organizacji armii w dobie pokoju 1677–1683, „Klio - Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym”, 36 (1), 2016, s. 64, DOI: 10.12775/KLIO.2016.003, ISSN 1643-8191 [dostęp 2019-05-28] (pol.).
↑ Bar. Ruiny i Zamki. [dostęp 2013-08-08].
↑ Bar, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 100 .

Antoni JózefA.J. Rolle Antoni JózefA.J., Zameczki podolskie na kresach multańskich, t. III, Warszawa 1880, s. 109 .
Marek A. Koprowski: Czy Bar wróci do korzeni?. Kresy, 2008-08-05. [dostęp 2010-12-05].