Barbie

Barbie – lalka produkowana przez przedsiębiorstwo Mattel, jedna z najlepiej sprzedających się zabawek i jednocześnie najbardziej znanych ikon kultury masowej.

Barbie została stworzona przez Ruth Handler w 1958 na podstawie przeznaczonej dla dorosłych niemieckiej lalki Lilli. Barbie zadebiutowała 9 marca 1959 na nowojorskich targach zabawek, po wykupieniu praw do Lilli przez założone przez Ruth i Elliotta Handlerów przedsiębiorstwo Mattel.

Nazwa Barbie jest zdrobnieniem od imienia córki Ruth Handler, Barbary, dla której Ruth kupiła egzemplarz Lilli podczas pobytu w Szwajcarii. Pełne nazwisko lalki to Barbara Millicent Roberts. Stanowi ono tylko część wymyślonej biografii, w której występują między innymi chłopak Barbie – Ken i jej przyjaciółki – Midge i Teresa. Barbie ma również trzy młodsze siostry o imionach Skipper, Stacie i Chelsea.

Historia

Ruth Handler, obserwując swoją córkę Barbarę bawiącą się papierowymi lalkami, zauważyła, że często dawała im role dorosłych. W tamtych czasach większość lalek-zabawek dla dzieci przedstawiało niemowlęta. Zdając sobie sprawę, że może to być luką na rynku, Ruth zaproponowała ideę lalki o dojrzałej figurze swojemu mężowi Elliotowi, współzałożycielowi firmy zabawkarskiej Mattel. Jego reakcja na pomysł, podobnie jak dyrektorów firmy, była pozbawiona entuzjazmu.

Podczas podróży do Europy w 1956 roku ze swoimi dziećmi, Barbarą i Kenneth, Ruth Handler natknęła się na niemiecką lalkę o nazwaną Bild Lilli. Lilli o figurze dorosłej kobiety była dokładnym odzwierciedleniem wizji o lalce Handler, więc kupiła trzy sztuki. Jedną dała córce Barbarze, a resztę zabrała z powrotem do firmy Mattel. Lalka Lilli powstała w oparciu o popularną postać występującą w komiksach rysowanych przez Reinharda Beuthina dla gazety Die Bild-Zeitung. Lalka Lilli została po raz pierwszy sprzedana w Niemczech w 1955 roku, i mimo że sprzedawana była dorosłym, stała się popularna również wśród dzieci, którym podobało się przebieranie jej w różne stroje sprzedawane osobno. Po powrocie do Stanów Zjednoczonych, Handler przerobiła projekt lalki (z pomocą inżyniera Jacka Ryana), a lalka otrzymała nowe imię – Barbie, po córce Ruth – Barbarze. Lalka zadebiutowała na Amerykańskich międzynarodowych Targach Zabawek w Nowym Jorku w dniu 9 marca 1959 roku. Data ta jest również stosowana jako oficjalne urodziny Barbie. Mattel nabył prawa do Bild Lilli w 1964 roku i produkcja Lilli została zatrzymana. Pierwsza lalka Barbie, ubrana w strój kąpielowy w czarno-białe paski i uczesana w charakterystyczny kucyk, była dostępna zarówno jako blondynka i brunetka. Lalka została wprowadzona do obrotu jako „nastoletnia modelka” wraz z jej ubraniami stworzonymi przez projektantkę mody Charlotte Johnson pracującą dla Mattel. Pierwsze lalki Barbie były produkowane w Japonii, a ich ubrania szyte ręcznie przez Japończyków pracujących w domu. Około 350 000 lalek Barbie zostało sprzedanych w pierwszym roku produkcji.

Fikcyjna postać

Pełnym nazwiskiem Barbie jest Barbara Millicent Roberts. W serii powieści wydanej przez Random House w latach 60. XX wieku, podane zostały imiona jej rodziców i ich pochodzenie – George i Margaret Roberts z fikcyjnego miasteczka Willows w stanie Wisconsin.

W powieściach wydanych przez Random House, Barbie uczęszczała do liceum Willows High School, podczas gdy według książek Generation Girl wydanych przez Golden Books w 1999 roku uczęszczała do fikcyjnego liceum Manhattan International High School w Nowym Jorku (szkoły opartej na rzeczywistym Stuyvesant High School).

Obecnie Barbie mieszka w Malibu, w stanie Kalifornia. Ma chłopaka Kena, który po raz pierwszy pojawił się w 1961 roku. Para zerwała ze sobą w walentynki 2004 roku, ale wrócili do siebie w walentynki 2011 roku. Po zerwaniu z Kenem, Barbie przez pewien czas chodziła z Blaine’em – surferem z Kalifornii. Barbie przyjaźni się też z siostrą Blaine'a, Raquelle,.

Najlepszą przyjaciółką Barbie jest Teresa, która zastąpiła jej pierwszą najlepszą przyjaciółkę, Midge. Przyjaźni się ona także z Nikki, Summer i Raquelle, jej rywalką z czasów dzieciństwa, z którą jest obecnie w dobrych stosunkach. W 2013 firma Mattel wznowiła produkcję Midge, która otrzymała „odświeżony” profil. Występuje ona też w filmach Barbie.

Barbie ma również bardzo dużą rodzinę, która zmieniała się wraz z upływem czasu. Rodzicami Barbie są George i Margaret, ale nigdy nie pojawili się w żadnym z filmów. Dziewczyna ma z nimi bardzo dobre relacje. W filmie Barbie w świecie mody poznajemy jej ciotkę Millicent. Barbie ma też sześcioro młodszego rodzeństwa. Są to: Skipper, Todd, Tutti/Stacie, Chelsea, Kelly i Krissy, choć obecnie Barbie pokazuje się wyłącznie z Skipper, Stacie i Chelsea.

Barbie miała ponad 50 zwierzaków, w tym różne koty i psy, konie, pandę, lwiątko i zebrę. Obecnie jej zwierzakami (przedstawionymi w serii Barbie: Life in the Dreamhouse) są pies Taffy, kotka Blissa i klacz Tawny.

Posiadała szeroki wachlarz pojazdów, w tym różowe kabriolety, przyczepy i jeepy. Posiada także licencję pilota i, dodatkowo oprócz pracy jako stewardesa, obsługuje komercyjne linie lotnicze. Zawody Barbie mają na celu pokazanie, że kobiety mogą przyjmować różne role w życiu.

Kontrowersje

Problemy i kontrowersje związane z lalką Barbie i jej rolą w życiu społeczeństwa zostały przedstawione w książce amerykańskiej socjolog Mary F. Rogers Barbie jako ikona kultury. Ze względu na nierealne proporcje ciała stała się tematem wielu debat dotyczących percepcji kobiecego wyglądu i cielesności. Szczególną falą krytyki została zalana przez amerykańskie feministki, które dopatrywały się w niej obiektu nadmiernej seksualizacji i skrajnej idealizacji kobiecego ciała. Utożsamianie kształtu ciała Barbie z idealnym wymiarem kobiecych proporcji zostało uznane za promowanie anoreksji. Specyficzny sposób życia lalki, prezentowany w produktach tej marki przyczynił się również do promowania konsumpcjonizmu.

Na przestrzeni lat pojawiały się lalki Barbie o charakterze edukacyjnym i takie, które miały promować tolerancję. Wyprodukowano lalki Barbie w hidżabie, lalki na wózku inwalidzkim czy lalki w ciąży. Na rynku pojawiła się również budząca wiele kontrowersji ciemnoskóra Barbie Oreo, która była efektem współpracy z producentem ciastek Oreo. Szybko oskarżono ten projekt o ukryte promowanie rasizmu, gdyż nazwa "oreo" skierowana do człowieka uznawana jest w Stanach Zjednoczonych za obraźliwe określenie osób czarnoskórych. Podupadający wizerunek lalki Barbie nie został podreperowany również przez lalkę Barbie na wózku inwalidzkim, która pomimo ogromnego sukcesu medialnego związanego z promowaniem tolerancji szybko została wycofana ze sprzedaży, gdyż okazało się, że ze względu na rozmiar wózka Barbie ta nie jest w stanie zmieścić się w drzwiach jakiegokolwiek domku dla lalek, wyprodukowanego przez tą firmę.

Pozytywne rozwiązania dotyczące stereotypizacji wyglądu, jak i społecznej roli Barbie pojawiły się w 2016, kiedy to na rynku pojawiły się Barbie w pełni przystające do prawdziwych proporcji kobiecego ciała i Barbie Plus Size. W 2018 firma Mattel stworzyła serie Barbie Shero, w ramach której powstało wiele lalek Barbie opartych na wizerunkach znanych kobiet, które zmieniły oblicze świata. Artystek, sportsmenek czy aktywistek. Prototypem jednej z lalek została polska podróżniczka, dziennikarka i pisarka Martyna Wojciechowska.

Rodzina

Rodzice

• George Roberts (ojciec)
• Margaret Roberts (matka)

Rodzeństwo

• Skipper Roberts (od 1964)
• Tutti Roberts (1965-1971)
• Stacie Roberts (od 1990)
• Todd Roberts (1965-1971, 1990) (brat bliźniak Tutti/Stacie)
• Kelly Roberts (1995-2010)
• Chelsea Roberts (od 2010)
• Krissy (1999-2001)

Wujostwo

• Lillian Fairchild (ciocia)
• Claude Fairchild (wujek)
• Millicent Rawlins (ciocia)

Kuzyni

• Francie Fairchild (1966-1976)
• Jazzie (1989-1996)
• P.J. (1969-1985)
• Kiran (od 1965)
• Kristin (od 2013)
• Max Roberts (od 2013)
• Marie Roberts (od 2013)

Ciekawostki

• Lalki z linii Fashionista Barbie od 2015 są dostępne w ośmiu różnych odcieniach skóry, z 23 kolorami włosów, 22 fryzurami, 14 kształtami twarzy i 18 tęczówkami do wyboru. Nowe modele wyróżniają się giętkimi kostkami z prawdziwego zdarzenia, dzięki którym najsłynniejsza lalka świata może założyć płaskie buty.
• Lalka dopiero w 2000 roku otrzymała pępek.
• Barbie ubierana była przez 75 projektantów, dla 150 stanowiła inspirację, a jej stroje wykrojono z ponad 96 tys. kilometrów tkanin (ta liczba wciąż wzrasta).
• Nie zawsze Barbie wygląda jak amerykańska dziewczyna. Miała ponad 40 narodowości.
• Pełniła ponad 130 różnych profesji.
• Jedna lalka Barbie sprzedaje się co 3 sekundy w jednym z miejsc na świecie.
• Ma swój własny kolor: Barbie Pink (PMS 219).

Gry z Barbie

Wyprodukowano szereg gier z w których Barbie jest główną postacią:

• Barbie Horse Adventures: Wild Horse Rescue (PlayStation 2, XBox)
• Barbie Super Model (Sega Mega Drive, Super NES)
• Barbie: Vacation Adventure (Sega Mega Drive, Super NES)
• Barbie Salon Piękności
• Barbie Szkolna Tajemnica
• Barbie Secret Agent
• Barbie Princess Bridge
• Barbie Sleeping Beauty
• Barbie Explorer

Filmy z Barbie

Pierwszy film z udziałem lalki, stworzony przez DIC Entertainment oraz Saban Capital Group w roku 1987, nosił nazwę „Barbie and the Rockers: Out of this World” i był to trwający 50 minut musical. Według fabuły Barbie była liderką popularnej grupy rockowej. Ona i jej przyjaciółki z zespołu wyruszyły w trasę koncertową, której finał odbył się w kosmosie! W tym samym roku zrealizowano kolejny film, stanowiący kontynuację poprzedniego. Jego tytuł to „Barbie and the Sensations: Rockin’ Back to Earth”. W roku 1992 stworzono animację „Dance! Workout with Barbie”. Po raz pierwszy wykorzystano elementy live-action. Stanowiąca nieoficjalny, trzeci film z serii produkcja zakończyła pierwszą generację filmów z udziałem lalki Barbie.

Od 2001 wytwórnia Mattel produkuje drugą generację filmów z Barbie. Zaczynając od Dziadka do Orzechów, regularnie wydaje kolejne, pełnometrażowe przygody lalki.

Filmy z serii Barbie

Nr	Polski tytuł	Angielski tytuł	Rok wydania
01	Barbie w Dziadku do orzechów	Barbie in the Nutcracker	2001
02	Barbie jako Roszpunka	Barbie as Rapunzel	2002
03	Barbie z Jeziora Łabędziego	Barbie of Swan Lake	2003
04	Barbie jako księżniczka i żebraczka	Barbie as the Princess and the Pauper	2004
05	Barbie: Wróżkolandia	Barbie: Fairytopia	2005
06	Barbie i magia pegaza	Barbie and the Magic of Pegasus	2005
07	Barbie: Syrenkolandia	Barbie Fairytopia: Mermaidia	2006
08	Pamiętniki Barbie	The Barbie Diaries	2006
09	Barbie i 12 tańczących księżniczek	Barbie in the 12 Dancing Princesses	2006
10	Barbie i magia tęczy	Barbie Fairytopia: Magic of the Rainbow	2007
11	Barbie jako księżniczka wyspy	Barbie as the Island Princess	2007
12	Barbie Mariposa	Barbie Mariposa	2008
13	Barbie i diamentowy pałac	Barbie and the Diamond Castle	2008
14	Barbie w Wigilijnej Opowieści	Barbie in a Christmas Carol	2008
15	Barbie przedstawia Calineczkę	Barbie Presents Thumbelina	2009
16	Barbie i trzy muszkieterki	Barbie and the Three Musketeers	2009
17	Barbie i podwodna tajemnica	Barbie in A Mermaid Tale	2010
18	Barbie w świecie mody	Barbie: A Fashion Fairytale	2010
19	Barbie i Sekret wróżek	Barbie: A Fairy Secret	2011
20	Barbie i Akademia Księżniczek	Barbie: Princess Charm School	2011
21	Barbie: Idealne święta	Barbie: A Perfect Christmas	2011
22	Barbie i podwodna tajemnica 2	Barbie in A Mermaid Tale 2	2012
23	Barbie: Księżniczka i piosenkarka	Barbie: Princess and the Popstar	2012
24	Barbie i magiczne baletki	Barbie and the Pink Shoes	2013
25	Barbie: Mariposa i Baśniowa Księżniczka	Barbie: Mariposa and The Fairy Princess	2013
26	Barbie i jej siostry w Krainie Kucyków	Barbie & her sisters in a pony tale	2013
27	Barbie: Perłowa księżniczka	Barbie the pearl princess	2014
28	Barbie i Tajemnicze Drzwi	Barbie and the Secret Door	2014
29	Barbie: Super księżniczki	Barbie in Princess Power	2015
30	Barbie: Rockowa księżniczka	Barbie in Rock'n Royals	2015
31	Barbie i siostry: Wielka przygoda z pieskami	Barbie & Her Sisters in The Great Puppy Adventure	2015
32	Barbie: Tajne Agentki	Barbie: Spy Squad	2016
33	Barbie: Gwiezdna przygoda	Barbie: Star Light Adventure	2016
34	Barbie i siostry na tropie piesków	Barbie and sisters puppy chase	2016
35	Barbie w świecie gier	Barbie: Video Game Hero	2017
36	Barbie: Delfiny z Magicznej Wyspy	Barbie: Dolphin Magic	2017

Zobacz też

• muzułmańska Barbie