Batalion Czata 49
.jpg)
Batalion Czata 49, Czata – batalion Armii Krajowej, należący do zgrupowania „Radosław”.
W 1942 r. powstała Centrala Zaopatrzenia Terenu (CZT), z kryptonimem liczbowym KG AK: 49. Miała ona na celu zaopatrywanie Kedywów Okręgów AK, m.in. na Kresach. Pierwszym dowódcą CZT był mjr/ppłk cc. Henryk Krajewski „Trzaska”, a od maja 1944 – mjr cc. Tadeusz Runge ps. Witold. Zastępcą dowódcy tego batalionu był Zygmunt Milewicz.
Batalion Czata 49 utworzono z personelu CZT, IV Oddziału KG AK, żołnierzy 27. Wołyńskiej DP AK, oraz Cichociemnych oczekujących w stolicy na przydziały.
Powstanie warszawskie[edytuj | edytuj kod]
W powstaniu warszawskim w 1944 roku batalion przeprowadził koncentrację swoich sił w rejonie ulicy Mareckiego, przedwojennego boiska Skry i na terenie Cmentarza ewangelickiego.
Wola i Muranów[edytuj | edytuj kod]
Batalion 5 sierpnia przeprowadził nieudany atak w rejonie ulicy Płockiej. Następnie walczył w rejonie Karolkowej i Żytniej. 11 sierpnia przeszedł w rejon ruin Muranowa.
Stare Miasto[edytuj | edytuj kod]
W dniu 17 sierpnia batalion wycofał się na Stare Miasto w rejon ulicy Franciszkańskiej i Mławskiej[1]. Następnie walczył w obronie szpitala św. Jana Bożego, w nieudanym ataku na Dworzec Gdański i w obronie PWPW[1]. W celu umożliwienia przebicia się do Śródmieścia innym oddziałom pod dowództwem Zbigniewa Ścibora-Rylskiego ps. „Motyl” 120 żołnierzy batalionu przeszło kanałami z Placu Krasińskich i wzięło udział w nieudanym ataku na plac Bankowy, spod którego następnie powstańcy przeszli do Śródmieścia[2].
Solec (Powiśle)[edytuj | edytuj kod]
Batalion następnie walczył na Solcu (tzw. Powiślu czerniakowskim) broniąc ulicy Rozbrat i Górnośląskiej, a od 13 września linii obronnej wzdłuż ulicy Zagórnej i Czerniakowskiej. Z Solca resztki batalionu ewakuowały się kanałami na Mokotów.
Mokotów[edytuj | edytuj kod]
Potem część batalionu po przejściu kanałami krótko walczyła na Mokotowie w rejonie Królikarni, skąd 26 września przeszła kanałami do Śródmieścia[1].
W czasie powstania warszawskiego przez szeregi batalionu przeszło około 400 osób, z których zginęło 179 powstańców w tym 20 oficerów[2]. W jego składzie znajdowali się żołnierze 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty i Cichociemni. W batalionie Czata 49 walczyli między innymi: Jan Bienias, Cezary Nowodworski i Romuald Śreniawa Szypiowski.
Skład[edytuj | edytuj kod]
- Okupacja (Okręgi: Wołyński, Nowogródzki, Poleski, Wileński)
- Start 1 (dow. Tadeusz Grzeszczyński)
- Start 2 (dow. Antoni Kończal, ps. "Zawisza")
- Start 3 (dow. Kazimierz Augustowski)
- Start 4 (dow. Jan Rogowski)
- Start 5 (dow. Franciszek Gramza)
- Powstanie warszawskie
- pluton Mieczyki z KN (dow. Mieczysław Kurzyna)
- kompania warszawska trzy plutony, w których skład wchodzili żołnierze 27. Wołyńskiej Dywizji Piechoty AK (dow. Zdzisław Zołociński, Marek Szymański i Zbigniew Ścibor-Rylski)
- 4 drużyny (dow. Franciszek Gramza, Józef Kaczmarek, Henryk Walewski, Jan Byczkowski)
- pluton Ruskiego (dow. Marian Czarnecki)
- oddział Zygmunta Jędrzejewskiego
- pododdział por. Zgody
- grupa kurierów
- służba sanitarna
Upamiętnienie[edytuj | edytuj kod]
- U zbiegu ulic Słomińskiego i A. Dawidowskiego znajduje się skwer Batalionu AK „Czata 49” z kamieniem pamiątkowym.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Bartosz Nowożycki, Batalion Armii Krajowej Czata 49 w Powstaniu Warszawskim, Wydawnictwo Oficyna Wydawnicza RYTM, Warszawa 2009, ISBN 978-83-7399-304-4
- Bartosz Nowożycki, Czata 49 Relacje i wspomnienia żołnierzy batalionu Armii Krajowej w zasobie Archiwum Akt Nowych, 2011, ISBN 978-83-933-2041-7
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- B. Nowożycki, Batalion AK „Czata 49”, histmag.org, 9 stycznia 2009.
- https://web.archive.org/web/20191024053608/http://www.info-pc.home.pl/whatfor/baza/czata_49.htm
