Batalion ON „Rybnik”
| Historia | |
| Państwo | |
|---|---|
| Sformowanie |
1937 |
| Rozformowanie |
1939 |
| Dowódcy | |
| Pierwszy |
mjr Tadeusz Kwiatkowski |
| Działania zbrojne | |
| kampania wrześniowa | |
| Organizacja | |
| Dyslokacja | |
| Formacja | |
| Rodzaj wojsk | |
| Podległość | |
| Skład | |
Rybnicki Batalion Obrony Narodowej (batalion ON „Rybnik”) batalion piechoty typ specjalny nr 55[1] – pododdział piechoty Wojska Polskiego II RP.
Formowanie i zmiany organizacyjne[edytuj | edytuj kod]
Batalion został sformowany w 1937 roku, w Rybniku, w składzie Górnośląskiej Brygady ON. Wiosną 1939 roku został przeformowany na etat batalionu ON typ III. Jednostką administracyjną dla Rybnickiego batalionu ON był 75 pułk piechoty w Chorzowie.
W dniach 24-25 sierpnia 1939 roku, zgodnie z planem mobilizacyjnym „W”, skład osobowy Rybnickiego batalionu ON stał się zawiązkiem dla I rzutu batalionu piechoty typu specjalnego nr 55, mobilizowanego w alarmie, w grupie jednostek oznaczonych kolorem niebieskim przez 75 pułk piechoty, II rzut batalionu piechoty nr 55 w czasie A+30 mobilizowała Kadra Zapasowa Piechoty Oświęcim II[2].
Baon piechoty nr 55 został włączony w skład 203 pułku piechoty jako jego III batalion.
Batalion piechoty typ spec. nr 55 w kampanii wrześniowej[edytuj | edytuj kod]
1 września batalion znajdował się w składzie Oddziału Wydzielonego „Rybnik”. 3 kompania ON obsadziła południowo-zachodnią część miasta, broniąc rejonu ulic Raciborskiej i Wodzisławskiej oraz nieukończone schrony bojowe na Maroku. We wczesnych godzinach rannych na pozycje kompanii skutecznie uderzył 15 pułk pancerny z 5 Dywizji Pancernej. Kompanii wycofała się do Żor. W Żorach 3 kompania broniła południowo-zachodniej części miasta, a 2 kompania ON obsadzała północno-wschodni rejon miasta. Natarcie niemieckie na miasto rozpoczęło się około godz. 10. W rejonie cegielni poległ ppor. rez. Pawlikowski i 6 żołnierzy. Ppor. rez. Kurtz rozwiązał swój pluton, odesłał żołnierzy do domu, a sam przeszedł na stronię niemiecką. Około godz. 14.00, żołnierze wycofali się w rejon Kleszczowa, gdzie znajdowało się mp. dowódcy batalionu, III pluton kompanii ON „Pszczyna” i kompania ckm. Po zajęciu Żor Niemcy zaatakowali Kleszczów. Zostało ono odparte. Dopiero kolejne uderzenie przeprowadzone siłami całego 15 ppanc. uzyskało powodzenie. Czołgi doszły, aż do Rudziczki. Dowódca batalionu zarządził odwrót na Kobiór. Tabory batalionu wycofały się w kierunku Pszczyny jeszcze przed rozpoczęciem niemieckiego natarcia.
Opis walk i działań batalionu znajduje się w artykule o 203 pułku piechoty.
Organizacja pokojowa baonu[edytuj | edytuj kod]
- dowództwo batalionu[3]
- 1 kompania ON „Rybnik”
- 2 kompania ON „Żory”
- 3 kompania ON „Pszczyna”
Obsada personalna[edytuj | edytuj kod]
Obsada personalna batalionu w marcu 1939 roku[4][a]:
- dowódca batalionu – mjr Tadeusz Jan Kwiatkowski (*)[b]
- dowódca 1 kompanii ON „Rybnik” – kpt. Jan Kwaśniewski(*)[b]
- dowódca 2 kompanii ON „Żory” – kpt. Edward Andrzej Rychłowski (*)[b]
- dowódca 3 kompanii ON „Pszczyna” – kpt. Stanisław Urbanowski
- Obsada personalna we wrześniu 1939[7]
- dowódca batalionu – mjr Tadeusz Kwiatkowski
- adiutant batalionu – ppor. Ryszard Bartoniek
- lekarz batalionu – ppor. rez. lek. Tadeusz Rezacz
- dowódcy 7 kompanii strzeleckiej (d. ON Rybnik) – kpt. Jan Kwaśniewski
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Bonifacy Dzida
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Alojzy Jochemczyk
- dowódca III plutonu – ppor. rez. Leonard Tatarczyk
- dowódca 8 kompanii strzeleckiej (d. ON Żory) – kpt. Edward Rychłowski
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Rudolf Kurc
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Władysław Pawlikowski
- dowódca III plutonu – ppor. rez. Fryderyk Kraszyna
- dowódca 9 kompanii strzeleckiej (d. ON Pszczyna) – kpt. Stanisław Urbanowski
- dowódca I plutonu – ppor. rez. Franciszek Mosz
- dowódca II plutonu – ppor. rez. Jerzy Matuszewicz
- dowódca III plutonu – ppor. rez. Aleksander Bukko
- dowódca 3 kompanii ckm – por. piech. Bolesław Antoni Piotrowski 1 IX 1939 ranny[8]
- dowódca I plutonu – por. Antoni Jarosz
- dowódca II plutonu – ppor. Julian Moś
- dowódca III plutonu – NN
- dowódca plutonu moździerzy – NN
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Wykaz zawiera obsadę jednostki według stanu bezpośrednio przed rozpoczęciem mobilizacji pierwszych oddziałów Wojska Polskiego w dniu 23 marca 1939, ale już po przeprowadzeniu ostatnich awansów ogłoszonych z datą 19 marca 1939[5].
- ↑ a b c Gwiazdką oznaczono oficera, który pełnił jednoczenie więcej niż jedną funkcję[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 1104-1105.
- ↑ Rybka i Stepan 2010 ↓, s. 131, 159.
- ↑ Skupień i Śliwa 2020 ↓, s. 10.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. 664.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VI.
- ↑ Rocznik oficerski 1939 ↓, s. VIII.
- ↑ Delowicz 2009 ↓, s. 224–225.
- ↑ Bolesław Piotrowski. [w:] Kolekcja akt żołnierzy zarejestrowanych w rejonowych komendach uzupełnień, sygn. II.56.16803 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-12-09].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Kazimierz Pindel, Obrona Narodowa 1937-1939, Warszawa: Wydaw. Ministerstwa Obrony Narodowej, 1979, ISBN 83-11-06301-X, OCLC 69279234.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. T. 29. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego. Biblioteka Jagiellońska, 2006. ISBN 83-7188-899-6.
- Piotr Zarzycki, Plan mobilizacyjny "W". Wykaz oddziałów mobilizowanych na wypadek wojny, Pruszków 1995, ISBN 83-85621-87-3.
- Władysław Steblik, Armia "Kraków" 1939, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1989, wyd. II, ISBN 83-11-07434-8.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Najlepsza broń. Plan mobilizacyjny „W” i jego ewolucja. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adiutor”, 2010. ISBN 978-83-86100-83-5.
- Jan Delowicz: Ziemia Rybnicko-Wodzisławska i jej mieszkańcy w wojnie obronnej 1939 roku: nowe i nieznane fakty, dokumenty i relacje. Żory: Muzeum Miejskie Żorach, 2009. ISBN 978-83-927506-5-9.
- Janusz Ryt: Bitwa Pszczyńska 1939. Pszczyna: Wydawnictwo Infopres, 2007. ISBN 978-83-927429-2-0.
- Piotr Skupień, Adam Śliwa: 55 Dywizja Piechoty Rezerwowa. seria: Wielka Księga Piechoty Polskiej tom nr 45. Warszawa: Edipresse Polska S.A., 2020. ISBN 978-83-8164-328-3.