Bazylika Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja w Bolesławcu
 nr rej. 86 z dnia 29.03.1949 r.[1]
| |||||||||||||||||||
| kościół parafialny | |||||||||||||||||||
 widok od frontu | |||||||||||||||||||
| Państwo | |||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Województwo | |||||||||||||||||||
| Miejscowość | |||||||||||||||||||
| Adres |
ul. Kościelna 1a | ||||||||||||||||||
| Wyznanie | |||||||||||||||||||
| Kościół | |||||||||||||||||||
| Parafia |
Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja w Bolesławcu | ||||||||||||||||||
| Wezwanie | |||||||||||||||||||
| Wspomnienie liturgiczne | |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Bolesławca  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |||||||||||||||||||
Położenie na mapie powiatu bolesławieckiego  | |||||||||||||||||||
 51°15′44,42″N 15°34′01,03″E/51,262339 15,566953
| |||||||||||||||||||
| Strona internetowa | |||||||||||||||||||
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i Świętego Mikołaja w Bolesławcu – rzymskokatolicki kościół parafialny mieszczący się w Bolesławcu przy ulicy Kościelnej.
Historia
[edytuj | edytuj kod]Parafialny kościół w miejscu obecnego istniał w połowie XIII wieku. W roku 1429 w wyniku najazdu husytów i spowodowanego przez nich pożaru świątynia spłonęła. W 1432 lub 1442 rozpoczęto budowę nowego kościoła na podwalinach wcześniejszego, pierwsza rozbudowała miała miejsce już w latach 1482-1492, późniejsza w XVI wieku. W 1642 świątynia uległa częściowemu zniszczeniu, odbudowano ją w drugiej połowie XVII wieku pod kierunkiem Giulio Simonettiego, drobne zmiany trwały do połowy XVIII wieku[2].
Architektura
[edytuj | edytuj kod]Jest to budowla kamienna z gotycką halą i trójnawowym prezbiterium, która została stworzona przez łużycko-saski warsztat budowlany. Elementy wnętrza częściowo z XVI wieku (Kaplica Krzyża Świętego - 1517). Po pożarze w 1642 roku wnętrza otrzymały wystrój barokowy według projektu Giulio Simonettiego. W rzeźbionym ołtarzu głównym dłuta Jerzego Leonhardta Webera scena Wniebowzięcia NMP z postaciami świętych. Na uwagę zasługują dwa z barokowych ołtarzy bocznych św. Barbary (z chrzcielnicą z 1727 roku) i św. Katarzyny (z XVII-wiecznymi obrazami). W murze zewnętrznym znajdują się liczne XVI- i XVII-wieczne epitafia, m.in.:
- Sigmunda von Bibrana, zm. w 1575. Przy lewej kolumnie jońskiiej herby od góry von: Zedlitz, Nostitz, Sack, Stosch, Thadder, Braun. Nad grupą osób z Jezusem (od lewej) herby dziadków von: Bibran (ojca ojca), Loss (matki ojca), Braun (ojca matki), Nostitz (matki matki) ; przy prawej kolumnie jońskiiej herby od góry von: Knobelsdorf, Scharffenohet, Nechlern, Rechenberg, Glaubitz, Unruhe[3].
Przy wejściach do świątyni od wieków stoją rzeźby świętych, przeniesione z różnych miejsc miasta. Ścianę południową oprócz epitafiów zdobi zegar słoneczny z 1907 roku. Na 55-metrowej wieży znajduje się 1002 kg dzwon Panny Marii. 7 października 2012 kościół został podniesiony do godności bazyliki mniejszej. Od września 2017 roku trwały prace związane z renowacją elewacji świątyni[4].
Organy
[edytuj | edytuj kod]Pierwsze organy w tym kościele wybudował organmistrz Jan Lange prawdopodobnie u schyłku XVI i na początku XVII wieku. W roku 1709 zastąpiono je instrumentem wykonanym przez mistrza Gotfryda Eberharda. W roku 1904 firma Schlag & Söhne ze Świdnicy wybudowała nowe organy jako opus 688. Wyposażone zostały w 25 głosów, dwa manuały i sekcję pedałową. Potem prawdopodobnie dodano jeden głos, gdyż obecnie jest ich 26[5].
Dyspozycja instrumentu:
| Manuał I | Manuał II | Pedał |
|---|---|---|
| 1. Trompete 8' | 1. Vox coelestis 8’ | 1. Principal-Bass 16’ |
| 2. Prinzipal 8' | 2. Lieblich Gedect 16’ | 2. Violon 16' |
| 3. Gambe 8' | 3. Flötenprincipal 8' | 3. Violoncello 8' |
| 4. Hohlflöte 8' | 4. Portunal 8' | 4. Subbass 16 |
| 5. Gemshorn 8’ | 5. Travers Flöte 4' | 5. Octavbass 8' |
| 6. Bordun 16’ | 6. Aeoline 8' | 6. Posaune 16' |
| 7. Hohlflöte 4' | 7. Gedect 8' | |
| 8. Octave 4' | 8. Quinte 2 2/3 | |
| 9. Quinte 2 2/3' + Octave 2' | 9. Principal 4’ | |
| 10. Mixtur 3-4 fach | 10. Progres harmon 2-3fach |
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Przed remontem elewacji -
Wnętrze bazyliki -
Ołtarz główny -
Bazylika nocą -
Portal zachodni
.jpg)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025 [dostęp 2012-08-19].
- ↑ Waldemar Bena opis do mapy Bory Dolnośląskie, Przemkowski Park Krajobrazowy, Wydawnictwo Turystyczne Plan, Jelenia Góra 2004 ISBN 83-88049-83-6.
- ↑ T.Łasica: Epitafium Zygmunta von Bibrana. wordpress.com. [dostęp 2023-07-28]. (pol.).
- ↑ Prace konserwatorskie i remontowe [online], www.sanktuarium.boleslawiec.pl [dostęp 2025-01-07].
- ↑ Rafał Kołodziej, Bolesławiec ( Bazylika Wniebowzięcia NMP i św. Mikołaja) [online], musicamsacram.pl [dostęp 2025-01-07].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- ks. Andrzej Jarosiewicz, Matoryn G., Bolesławiecka Bazylika Maryjna, Żary 2012 ISBN 978-8361315-25-4.
- ks. Andrzej Jarosiewicz, Bolesławieckie Sanktuarium Maryjne, Bolesławiec 2000, ISBN 978-83-61176-60-2.
- Bolesławiec i okolice. Plan miasta. Mapa okolic, Wydawnictwo Plan, Jelenia Góra 2002, ISBN 83-88049-11-9.
- Informacja o ogłoszeniu świątyni bazyliką mniejszą
- Bazyliki w Polsce
- Zabytkowe kościoły w Bolesławcu
- Świątynie pod wezwaniem św. Mikołaja
- Świątynie pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
- Sanktuaria maryjne w diecezji legnickiej
- Kościoły rzymskokatolickie w Bolesławcu
- Architektura gotyku w województwie dolnośląskim
- Dawne kościoły protestanckie w Bolesławcu