Warcz gruboogonowy

Warcz gruboogonowy
	Bdeogale crassicauda
	Peters, 1852
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	drapieżne
Rodzina	mangustowate
Podrodzina	Herpestinae
Rodzaj	warcz
Gatunek	warcz gruboogonowy
Synonimy
	Bdeogale puisa Peters, 1852; Bdeogale tenuis O. Thomas & Wroughton, 1908;
	Bdeogale puisa Peters, 1852; Bdeogale tenuis O. Thomas & Wroughton, 1908;
Podgatunki
	B. c. crassicauda Peters, 1852; B. c. nigrescens Sale & M.E. Taylor, 1970; B. c. omnivora Heller, 1913; B. c. puisa Peters, 1852; B. c. tenuis O. Thomas & Wroughton, 1908;
	B. c. crassicauda Peters, 1852; B. c. nigrescens Sale & M.E. Taylor, 1970; B. c. omnivora Heller, 1913; B. c. puisa Peters, 1852; B. c. tenuis O. Thomas & Wroughton, 1908;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Warcz gruboogonowy^[8] (Bdeogale crassicauda) – gatunek drapieżnego ssaka z podrodziny Herpestinae w obrębie rodziny mangustowatych (Herpestidae).

Taksonomia[edytuj | edytuj kod]

Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał w 1852 niemiecki zoolog Wilhelm Peters, nadając mu nazwę Bdeogale crassicauda^[2]. Holotyp pochodził z Tete, Mozambiku^[9].

Niektórzy autorzy uważają podgatunek omnivora za odrębny gatunek^[10]. Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World rozpoznają pięć podgatunków^[10]. Podstawowe dane taksonomiczne podgatunków (oprócz nominatywnego) przedstawia poniższa tabelka:

Podgatunek	Oryginalna nazwa	Autor i rok opisu	Miejsce typowe
B. c. nigrescens	Bdeogale crassicauda nigrescens	Sale & M.E. Taylor, 1970	Góry Lukenya, Kenia^[11].
B. c. omnivora	Bdeogale crassicauda omnivora	Heller, 1913	Mazeras, Prowincja Nadmorska, Kenia^[12].
B. c. puisa	Bdeogale puisa	Peters, 1852	Mossimboa, (11°S), Mozambik^[13].
B. c. tenuis	Bdeogale tenuis	O. Thomas & Wroughton, 1908	Wyspa Zanzibar, Tanzania^[14].

Etymologia[edytuj | edytuj kod]

Bdeogale: gr. βδεέιν bdeēin „śmierdzieć”; γαλεή galeē lub γαλή galē „łasica”^[15].
crassicauda: łac. crassus „gruby”^[16]; cauda „ogon”^[17].
nigrescens: łac. nigrescens, nigrescentis „czarniawy”, od nigrescere „stać się czarnym”, od niger „czarny”^[18].
omnivora: łac. omnis „wszystko”^[19]; -vorus „jedzący”, od vorare „spożywać”^[20].
puisa: rodzima nazwa puīsa używana przez rdzenną ludność Mozambiku dla warcza^[3].
tenuis: łac. tenuis, tenue „smukły, kruchy, cienki, drobny”^[21].

Zasięg występowania[edytuj | edytuj kod]

Warcz gruboogonowy występuje w środkowej i wschodniej Afryce, zamieszkując w zależności od podgatunku^[10]:

B. crassicauda crassicauda – Demokratyczna Republika Konga, Zambia, Malawi, Mozambik i Zimbabwe.
B. crassicauda nigrescens – Kenia (góry Lukenya).
B. crassicauda omnivora – przybrzeżne lasy Kenii i skrajnie północno-wschodniej Tanzanii.
B. crassicauda puisa – wschodnia Tanzania i północno-wschodni Mozambik.
B. crassicauda tenuis – Tanzania (wyspa Zanzibar w archipelagu Zanzibar).

Morfologia[edytuj | edytuj kod]

Długość ciała (bez ogona) 40–50 cm, długość ogona 18–30 cm, długość ucha 2–3,9 cm, długość tylnej stopy 7–9,4 cm; masa ciała 1,3–2,1 kg^[22].

Tryb życia[edytuj | edytuj kod]

Warcz gruboogonowy, jak wskazuje nazwa, ma bardzo obficie owłosiony ogon. Jego ciało jest dość silnie zbudowane. Ma szeroki pysk i małe kończyny. To płochliwe nocne zwierzę w ciągu dnia często śpi w norach opuszczonych przez inne zwierzęta lub też w pustych pniach drzew. W nocy poluje na owady, w tym termity, gryzonie, węże i inne małe zwierzęta.

Nic nie wiadomo na temat rozmnażania tego gatunku.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Bdeogale crassicauda, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b Peters 1852 ↓, s. 81.
↑ ^a ^b Peters 1852 ↓, s. 82.
↑ O. Thomas & R.Ch. Wroughton. The Rudd exploration of South Africa.—IX. List of mammals obtained by Mr. Grant on the Gorongoza Mountains, Portuguese S.E. Africa. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1908 (2), s. 168, 1908. (ang.).
↑ J.B. Sale & M.E. Taylor. A new four-toed mongoose from Kenya, Bdeogale crassicauda nigrescens, ssp. nov. „Journal of the East Africa Natural History Society and National Museum”. 28, s. 11, 1970. (ang.).
↑ E. Heller. New Antelopes and Carnivores from British East Africa. „Smithsonian Miscellaneous Collection”. 61 (13), s. 12, 1914. (ang.).
↑ P.A.P.A. White P.A.P.A. i inni, Bdeogale crassicauda, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-23] (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 143. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Bdeogale crassicauda. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-23].
↑ ^a ^b ^c C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 414. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
↑ Zijlstra ↓, s. N#42367.
↑ Zijlstra ↓, s. N#42368.
↑ Zijlstra ↓, s. N#42369.
↑ Zijlstra ↓, s. N#42370.
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 135, 1904. (ang.).
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 61.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 43.
↑ The Key to Scientific Names ↓, nigrescens [dostęp 2022-04-23] .
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 153.
↑ Jaeger 1944 ↓, s. 253.
↑ The Key to Scientific Names ↓, tenuis [dostęp 2022-04-23] .
↑ J.S. Gilchrist, A.P. Jennings, G. Veron, P. Cavallini (koordynator): Family Herpestidae (Mongooses). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 318–319. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

W.C.H. Peters. Mittheilung über die in Mossambique beobachteten Mangusten. „Bericht über die zur Bekanntmachung geeigneten Verhandlungen der Konigl. Preuss. Akademie der Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1852, s. 81–82, 1852. (niem.).
Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062 (ang.).
J.S. Zijlstra: Home. Hesperomys project. [dostęp 2022-04-21]. (ang.).
The Key to Scientific Names, J.A.J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).

[itis-1] Bdeogale crassicauda, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[CITEREFPeters1852[https://www.biodiversitylibrary.org/page/11054641_81]-2] Peters 1852 ↓, s. 81.

[CITEREFPeters1852[https://www.biodiversitylibrary.org/page/11054642_82]-3] Peters 1852 ↓, s. 82.

[Thomas&Wroughton-4] O. Thomas & R.Ch. Wroughton. The Rudd exploration of South Africa.—IX. List of mammals obtained by Mr. Grant on the Gorongoza Mountains, Portuguese S.E. Africa. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1908 (2), s. 168, 1908. (ang.).

[Sale&Taylor-5] J.B. Sale & M.E. Taylor. A new four-toed mongoose from Kenya, Bdeogale crassicauda nigrescens, ssp. nov. „Journal of the East Africa Natural History Society and National Museum”. 28, s. 11, 1970. (ang.).

[Heller-6] E. Heller. New Antelopes and Carnivores from British East Africa. „Smithsonian Miscellaneous Collection”. 61 (13), s. 12, 1914. (ang.).

[iucn-7] P.A.P.A. White P.A.P.A. i inni, Bdeogale crassicauda, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-23] (ang.).

[miiz-8] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 143. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[msw-9] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Bdeogale crassicauda. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2022-04-23].

[Burgin&inni-10] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 414. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/42367_N#42367]-11] Zijlstra ↓, s. N#42367.

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/42368_N#42368]-12] Zijlstra ↓, s. N#42368.

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/42369_N#42369]-13] Zijlstra ↓, s. N#42369.

[CITEREFZijlstra[http://hesperomys.com/n/42370_N#42370]-14] Zijlstra ↓, s. N#42370.

[Palmer-15] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 135, 1904. (ang.).

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=91_61]-16] Jaeger 1944 ↓, s. 61.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=73_43]-17] Jaeger 1944 ↓, s. 43.

[18] The Key to Scientific Names ↓, nigrescens [dostęp 2022-04-23] .

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=183_153]-19] Jaeger 1944 ↓, s. 153.

[CITEREFJaeger1944[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.39015072139499;view=1up;seq=283_253]-20] Jaeger 1944 ↓, s. 253.

[21] The Key to Scientific Names ↓, tenuis [dostęp 2022-04-23] .

[Gilchrist&inni-22] J.S. Gilchrist, A.P. Jennings, G. Veron, P. Cavallini (koordynator): Family Herpestidae (Mongooses). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 318–319. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]