Beka (województwo pomorskie)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Beka
osada
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 pomorskie

Powiat

pucki

Gmina

Puck

Strefa numeracyjna

58

Tablice rejestracyjne

GPU

SIMC

0996471

Położenie na mapie gminy wiejskiej Puck
Mapa konturowa gminy wiejskiej Puck, blisko prawej krawiędzi na dole znajduje się punkt z opisem „Beka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko górnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Beka”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Beka”
Położenie na mapie powiatu puckiego
Mapa konturowa powiatu puckiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Beka”
Ziemia54°39′05″N 18°28′19″E/54,651389 18,471944[1]

Beka (kaszb. Beka, niem. Beka)[2] – dawna kaszubska osada rybacka w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie puckim, w gminie Puck nad Bałtykiem u dawnego ujścia Redy. Osada opustoszała po II wojnie światowej i jest niekiedy określana przez media jako kaszubska Atlantyda[3]. Pozostały po niej kamienne fundamenty domów, a jej miejsce wyznacza drewniany krzyż ustawiony w pobliżu kępy drzew na brzegu Zatoki Puckiej.

W latach 1975–1998 miejsce administracyjnie należało do województwa gdańskiego.

Toponimia[edytuj | edytuj kod]

Beka w Muzeum Rybołówstwa w Helu
Beka

Nazwa osady prawdopodobnie pochodzi od kaszubskiego określenia harpuna, którego używano do zabijania fok, uważanych wówczas za szkodniki.[potrzebny przypis]  

Historia[edytuj | edytuj kod]

Beka na niemieckiej mapie sztabowej, przed 1939

Pierwsze wzmianki o osadzie pochodzą z XVI wieku, kiedy to opisano znajdujący się niedaleko Osłonina skład drewna przy ujściu rzeki Redy. Z czasem zaczęły się przy nim pojawiać budynki o kamiennych fundamentach, które nie przetrwały do dnia dzisiejszego. W XIX wieku płynący przez osadę jeden z cieków rzeki Redy uregulowano, tworząc kanał biorący swoją nazwę od osady. Od tego momentu zatrzymał się proces nanoszenia przez rzekę materiału skalnego, który do tej pory łagodził skutki abrazji. W 1921 roku w osadzie spotkać można było 2 mieszkańców trudniących się rybołówstwem i 2 zarejestrowane łodzie wiosło-żaglowe.[4] W 1959 roku w wiosce rybackiej wybuchł pożar, którego skutkiem było zniszczenie zabudowań i całkowite wyludnienie tego miejsca. Dalszego procesu zniszczenia pozostałości śladów działalności człowieka dokonała przyroda. W ciągu około 50 lat od pożaru brzeg morza przesunął się w stronę osady o około 96-98 metrów, czyniąc sztormy niebezpiecznym żywiołem dla ruin osady. Obecnie jedynymi pozostałościami po osadzie są kamienne fundamenty chałup na brzegu morza i nieliczne drzewa, niegdyś ocieniające domostwa[5]

Środowisko naturalne[edytuj | edytuj kod]

Osada znajduje się na terenie rezerwatu będącego częścią obszaru Natura 2000, w którym można spotkać wiele rzadkich gatunków ptaków i halofilną roślinność.

 Osobny artykuł: Rezerwat przyrody Beka.

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 177889
  2. Friedrich Lorentz, Polskie i kaszubskie nazwy miejscowości na Pomorzu Kaszubskiem, (ISBN 83-60437-22-X) (ISBN 978-83-60437-22-3)
  3. Kaszubska Atlantyda, czyli w poszukiwaniu osady Beka. trojmiasto.pl. [dostęp 2014-10-04].
  4. Wacław Odyniec, Jerzy Godlewski, Ziemia Pucka, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1974, s. 167.
  5. Rezerwat przyrody Beka - przewodnik po ścieżce edukacyjnej. Ogólnopolskie Towarzystwo Ochrony Ptaków, s. 29-31. ISBN 978-83-89830-08-1.