Benny Andersson

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przejdź do nawigacji Przejdź do wyszukiwania
Benny Andersson
Ilustracja
Benny Andersson (2013)
Imię i nazwisko Göran Bror Benny Andersson
Data i miejsce urodzenia 16 grudnia 1946
Sztokholm
Instrumenty akordeon, gitara, instrumenty klawiszowe
Gatunki rock and roll, disco, folk, pop, musical, muzyka filmowa
Zawód muzyk, kompozytor
producent, aranżer
Aktywność od 1965
Wydawnictwo Polar Music
Mono Music AB
Powiązania Björn Ulvaeus, Agnetha Fältskog, Anni-Frid Lyngstad, Tommy Körberg, Helen Sjöholm, Kalle Moraeus
Zespoły
The Hep Stars (1965-1969)
ABBA (1972-1982, od 2018)
Orsa spelmän
Benny Anderssons Orkester (2001-)
podpis
Multimedia w Wikimedia Commons

Göran Bror „Benny” Andersson, wym. [ˈjœːɾan bɾuːɾ ˈbɛnʏ ˈandɛˌʂɔn] (ur. 16 grudnia 1946 w Sztokholmie[1]) – szwedzki kompozytor, multiinstrumentalista i aranżer.

W drugiej połowie lat 60. członek popularnej w Szwecji grupy Hep Stars. Współtwórca i współautor tekstów wszystkich utworów zespołu ABBA. Po rozpadzie grupy wraz z Björnem Ulvaeusem rozpoczął twórczość musicalową, współtworzył spektakle: Chess, Kristina från Duvemåla i Mamma Mia!. Okazjonalnie pisze muzykę do filmów. Od 2001 prowadzi zespół Benny Anderssons Orkester.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Zainspirowany ojcem, Göstą Anderssonem, który wraz ze swoim ojcem często grał na akordeonie, w wieku sześciu lat podjął naukę gry na tym instrumencie[2]. Później zaczął grać także na pianinie[3]. Wraz z ojcem i dziadkiem często słuchał muzyki folkowej, ale największy wpływ na zainteresowanie chłopaka muzyką miała twórczość Elvisa Presleya[2]. Będąc nastolatkiem, założył rodzinę, a żeby ją utrzymać, porzucił szkołę i zatrudnił się w agencji mieszkaniowej Svenska Böstader, w której pracował także jego ojciec[3].

W 1964 zaczął występować w instrumentalnym zespole Elverkets Spelmanslag, dla którego napisał m.in. utwór „Baby Elephant”[2]. Następnie został keyboardzistą w grupie Hep Stars[3], która cieszyła się dużą popularnością w Szwecji[4]. Z zespołem wylansował m.in. przeboje: „Cadillac”, „Farmer John”, „Sunny Girl” i „Wedding”[5]. W 1966 podczas trasy koncertowej z formacją poznał Björna Ulvaeusa z zespołu The Hootenanny Singers, z którym wkrótce napisał piosenkę „Isn’t It Easy to Say” dla Hep Stars[6]. Za namową Stiga Andersona, menedżera The Hootenanny Singers i założyciela wytwórni Polar Music, panowie nawiązali trwałą współpracę przy pisaniu piosenek, stworzyli m.in. piosenki „Ljuva sextiotal” dla Rity Borg czy „Speleman” dla Hep Stars[7]. Zaczęli także grywać z innymi zespołami na scenie, a w 1970 wydali album pt. Lycka[8]. W tym okresie współpracował także z Lassem Berghagenem, z którym napisał m.in. utwór „Hej, Clown” dla Jana Malmsjö na potrzeby jego udziału w programie Melodifestivalen 1969, stanowiącym krajowe eliminacje do Konkursu Piosenki Eurowizji[6]. Ponadto zadebiutował także jako kompozytor filmowy, tworząc ścieżkę dźwiękową m.in. do filmu Inga II: The Seduction Of Inga (1969), która – wydana jako The Little Girl of the Cold Wind dotarła do pierwszego miejsca na liście sprzedaży w Japonii[9].

W latach 1972–1982 wraz z Agnethą Fältskog, Björnem Ulvaeusem i Anni-Frid Lyngstad był muzykiem zespołu ABBA, z którym nagrał i wydał osiem albumów studyjnych: Ring Ring (1973), Waterloo (1974), ABBA (1975), Arrival (1976), The Album (1977), Voulez-Vous (1979), Super Trouper (1980) i The Visitors (1981), a także napisał większość piosenek formacji.

Pod koniec 1981 wraz z Björnem Ulvaeusem nawiązał współpracę z Timem Rice’em, której efektem był musical Chess[10], który miał premierę w 1984. Napisany przez nich singiel promujący spektakl, „One Night in Bangkok”, stał się wielkim przebojem[10]. W tym okresie obaj współpracowali z rodzeństwem Karin i Andersem Glenmarkami, tj. duetem Gemini, dla których napisali znaczną część materiału na ich dwa pierwsze albumy: Gemini (1984), zawierający m.in. pisany z myślą o ABB-ie singiel „Just Like That”, i Geminism (1987)[11].

W drugiej połowie lat 80. wydał dwa solowe albumy[12]: Klinga mina klockor (1987) i November 1989 (1989). Powrócił także do komponowania muzyki filmowej, tworząc ścieżkę dźwiękową do filmu Mio in the Land of Faraway (1987)[9].

W 1995 wystawił z Ulvaeusem kolejny autorski musical – Kristina från Duvemåla, którego fabuła oparta jest na powieści Vilhelma Moberga Emigranci[13]. Spektakl cieszył się dużym zainteresowaniem publiczności i zebrał przychylne recenzje prasy[14]. W tym okresie odrzucili także propozycję złożoną przez Tima Rice’a do napisania piosenek do filmu animowanego Król Lew[13].

W 1999 w Londynie premierę miał musical Mamma Mia!, który współtworzył m.in. z Ulvaeusem i którego akcja opierała się na przebojach ABB-y[15]. Spektakl cieszył się dużym zainteresowaniem publiczności, w kolejnych latach wystawiany był m.in. w Australii, Stanach Zjednoczonych i krajach Europy, a także w Chinach[16]. W 2000 napisał ścieźkę dźwiękową do filmu Songs from The Second Floor[9].

W 2001 założył folkowy zespół Benny Andersson Orkester. W kwietniu 2007 ich utwór „Du är min man” pobił krajowy rekord najdłuższej obecności na szwedzkiej liście przebojów, pozostając w notowaniu przez 143 tygodnie[9].

W 2004 zagrał epizodyczną rolę w minifilmie pt. Our Last Video Ever, który został następnie wydany na płycie DVD jako The Last Video. W 2008 premierę miała amerykańska ekranizacja musicalu Mamma Mia!, nad którą pracował i w której zaliczył rolę cameo.

W 2013 wraz z Ulvaeusem i Kristiną Lugn wystawił premierowo musical Hjälp sökes[17], a także napisali z Aviciim utwór „We Write the Story” na potrzeby 63. Konkursu Piosenki Eurowizji organizowanego w Malmö[18].

Musicale[edytuj | edytuj kod]

Filmy[edytuj | edytuj kod]

Filmografia[edytuj | edytuj kod]

  • ABBA. Film jako muzyk i wokalista zespołu ABBA (1977)
  • Fame in the twentieth century jako on sam (1993)
  • Abba: The winner takes it all jako on sam (1999)
  • Super Troupers: 30 years of ABBA jako on sam (2004)
  • The Ultimate Pop Star jako on sam (2004)
  • Mamma Mia! jako pianista na łodzi (2008)
  • Mamma Mia: Here We Go Again! jako pianista w utworze Waterloo (2018)

Życie prywatne[edytuj | edytuj kod]

W wieku 15 lat poznał Christinę Gröneall, z którą doczekał się dwojga dzieci: syna Petera (ur. 1963) i córkę Helenę (ur. 1965)[3][2]. 7 października 1978 poślubił Anni-Frid Lyngstad[19], z którą rozwiódł się w 1981[9]. W tym samym roku poślubił prezenterkę telewizyjną Moną Nörklit[20], z która ma syna, Ludwiga (ur. 1982)[9].

Zamieszkał na wyspie Djurgården w Sztokholmie[21], gdzie prowadzi hotel „Rival”[22].

Zmagał się z uzależnieniem od alkoholu[23].

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Ed Hogan: Benny Andersson Biography (ang.). www.allmusic.com. [dostęp 2016-11-01].
  2. ↑ a b c d Welch 2013 ↓, s. 28
  3. ↑ a b c d Tarka 2013 ↓, s. 21
  4. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 8.
  5. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 22–23
  6. ↑ a b Welch 2013 ↓, s. 31
  7. ↑ Welch 2013 ↓, s. 32.
  8. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 29.
  9. ↑ a b c d e f Welch 2013 ↓, s. 36
  10. ↑ a b Tarka 2013 ↓, s. 205
  11. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 216–217
  12. ↑ Welch 2013 ↓, s. 35.
  13. ↑ a b Tarka 2013 ↓, s. 232–233
  14. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 234.
  15. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 247.
  16. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 248–249, 254.
  17. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 256.
  18. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 269.
  19. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 126.
  20. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 171, 182.
  21. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 293.
  22. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 294.
  23. ↑ Tarka 2013 ↓, s. 248.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Benny_Andersson&oldid=64845205”