Berezka (powiat leski)
49°23′34″N 22°23′15″E/49,392778 22,387500| Artykuł |
49°23′34″N 22°23′15″E |
|---|---|
| - błąd |
39 m |
| WD |
49°25'N, 22°22'E |
| - błąd |
19354 m |
| Odległość |
3 m |
| wieś | |
 Droga 894 w Berezce | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
489[1] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-610[2] |
| Tablice rejestracyjne |
RLS |
| SIMC |
0360483[3] |
Położenie na mapie gminy Solina  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu leskiego  | |
| 49°23′34″N 22°23′15″E/49,392778 22,387500
| |
Berezka (daw. Bereska) – miejscowość agroturystyczna w gminie Solina, w powiecie leskim, województwie podkarpackim w Polsce[3][4]. Leży nad potokiem Bereźnica. Przez wieś przebiega droga wojewódzka nr 894 Hoczew–Polańczyk.
Inna miejscowość o takiej samej nazwie to nieistniejąca już wieś 21 km na północ, przy DK28 z Sanoka do Przemyśla.
Według danych z 2011 roku miejscowość zamieszkiwało 420 osób[5].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś lokowana na prawie wołoskim w I poł. XVII w. w dobrach Balów z Hoczwi. Do II poł. XVIII w. pozostawała w rękach Balów, którzy wznieśli tu murowany dwór otoczony fortyfikacjami. Kolejni właściciele, Fredrowie, urządzili wokół dworu park krajobrazowy. Pod koniec XVIII w. Bereska wraz z Wolą Matiaszową należała do rodziny Błońskich, a od 1800 – poprzez małżeństwo – przeszła na Tobiasza Walentego Żurowskiego, żonatego z Julianną z Błońskich. Potem należała do syna tych ostatnich, Adama Żurowskiego (1801–1864), żonatego z Pauliną Ostaszewską (1811–1835)[6]. W 1830 w Berezce urodził się Cyryl Jaksa Ładyżyński. W kolejnych latach majątek ten stanowił własność syna Adama i Pauliny, Teofila Żurowskiego (1833–1906), a potem jego syna, Wiktora Żurowskiego żonatego z Władysławą Gniewosz. Ten ostatni w 1892 sprzedał dobra w Beresce Karolowi Starzeńskiemu i jego żonie Helenie z Biesiadeckich. W 1916 majątek ziemski w Beresce został sprzedany rodzinie Adamskich, a od 1921 należał do Stanisława Macudzińskiego. W wyniku tzw. reformy rolnej przeszedł po II wojnie światowej na własność Skarbu Państwa.
W II Rzeczypospolitej wieś w powiecie leski województwa lwowskiego. W 1945 nacjonaliści ukraińscy z OUN-UPA zamordowali tutaj 6 Polaków[7].
-
Park i dwór szlachecki rodu Żurowskich na mapie z 1851 roku (górna część mapy)
-
Kościół parafialny
-
Cerkiew greckokatolicka w ruinie
.jpg)
.jpg)
Toponimia[edytuj | edytuj kod]
Historycznie: Brziska 1447, Brzysczka 1448, Brzoska Wola 1463, Brzoska 1467, Brzeska 1475, Broska 1480, Brzoska 1515, Bereska 1578, Brzeska 1662, Beresko 1742, Bereska 1851.
Współczesna nazwa pochodzi od ukr. berezka/березка, pol. brzózka. W XV wieku oboczna forma Brziska pod wpływem ukraińskim, używano też obocznej formy Brzóska Wola. W 1977 r. urzędowo spolszczono nazwę na Brzózka, jednak w 1981 r. przywrócono dawną nazwę[8].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- ruiny cerkwi z XIX w.
- pozostałości parku dworskiego (przy wjeździe od strony Hoczwi, po lewej) ze śladami ziemnych fortyfikacji bastionowych (XVII w.). W parku pomniki przyrody: 3 dęby o obwodzie 420–470 cm. i sosna (370 cm).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Raport o stanie gminy za rok 2020. Stan ludności 31.12.2020 str. 4 [dostęp 2022-01-11]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 18 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Wieś Berezka w liczbach, Polska w liczbach [dostęp 2020-05-27] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ Karol Wild: Skorowidz wszystkich miejscowości położonych w królestwie Galicyi i Lodomeryi jakoteż w wielkim księstwie Krakowskiem i księstwie Bukowińskiem, pod względem politycznej i sądowej organizacyi kraju wraz z dokładnem oznaczeniem parafii, poczt i właścicieli tabularnych, ułożony porządkiem abecadłowym. Lwów: 1855, s. 12.
- ↑ Szczepan Siekierka, Henryk Komański, Krzysztof Bulzacki, Ludobójstwo dokonane przez nacjonalistów ukraińskich na Polakach w województwie lwowskim 1939–1947, Wrocław: Stowarzyszenie Upamiętnienia Ofiar Zbrodni Ukraińskich Nacjonalistów, 2006, s. 377, ISBN 83-85865-17-9, OCLC 77512897.
- ↑ Kazimierz Rymut (pod red.), Nazwy miejscowe Polski, A–B, Kraków 1996, s.120.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Bereska (1), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 139.
- Historia i zabytki. noclegisolina.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-24)].
| Sołectwa | |
|---|---|
| Miejscowości niesołeckie | |
| Części wsi | |
| Miejscowości nieistniejące |
