Bernard Freyberg

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Bernard Cyril Freyberg
Ilustracja
Bernard Freyberg
Lieutenant General Lieutenant General
Data i miejsce urodzenia

21 marca 1889
Londyn

Data i miejsce śmierci

4 lipca 1963
Windsor

Przebieg służby
Lata służby

1914–1937
1939–1945

Siły zbrojne

 British Army
New Zealand Army

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa,
II wojna światowa

Odznaczenia
Krzyż Wiktorii (Wielka Brytania) Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Łaźni (Wielka Brytania) Krzyż Wielki Orderu Św. Michała i Św. Jerzego (Wielka Brytania) Komandor Orderu Imperium Brytyjskiego od 1936 (wojskowy) Order Wybitnej Służby nadany czterokrotnie (Wielka Brytania) Legionista Legii Zasługi (USA)

Bernard Cyril Freyberg, 1. baron Freyberg (ur. 21 marca 1889 w Londynie, zm. 4 lipca 1963 w Windsorze) – wojskowy nowozelandzki, dowódca Nowozelandzkiego Korpusu Ekspedycyjnego w czasie obrony Krety, kampanii w Afryce Północnej i bitwy o Monte Cassino, w okresie powojennym w uznaniu zasług gubernator generalny Nowej Zelandii (19461952).

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Londynie 21 marca 1889. Kiedy miał zaledwie dwa lata, jego rodzina wyjechała do Nowej Zelandii, gdzie w 1911 uzyskał prawo wykonywania zawodu stomatologa. Był też zapalonym sportowcem i dwukrotnie – w 1906 i 1910 – zdobył mistrzostwo tego kraju w pływaniu. W 1914 udał się do Meksyku, gdzie brał udział w toczącej się w tym kraju wojnie domowej.

Po wybuchu I wojny światowej powrócił do Wielkiej Brytanii i wstąpił do armii. W czasie spotkania z Winstonem Churchillem, pełniącym funkcję pierwszego lorda Admiralicji, zdołał przekonać go do nadania mu stopnia oficerskiego w nowo utworzonej Royal Naval Division. W 1915 brał udział w desancie na Gallipoli (obok Gelibolu, Turcja) i walczył tam aż do ewakuacji wojsk sprzymierzonych w grudniu.

Wiele razy wykazał się męstwem, za co został odznaczony Distinguished Service Order (DSO). W maju 1916 przybył do Francji i wziął udział w ostatniej fazie walk nad Sommą. Za uczestnictwo w walkach o Beaucourt otrzymał najwyższe brytyjskie odznaczenie – Krzyż Wiktorii; dziewięć razy był ranny. W kwietniu 1917 został awansowany do stopnia generała brygady i objął dowództwo nad 58. Dywizją. Był wtedy najmłodszym generałem armii brytyjskiej. Poważnie ranny we wrześniu, wrócił na front w styczniu 1918 jako dowódca brygady w 29. Dywizji. Jeszcze kilkakrotnie wykazał się męstwem, tak że przed końcem wojny po raz drugi został odznaczony DSO, a także Orderem św. Michała i św. Jerzego i francuskim Krzyżem Wojennym[1].

Na początku roku 1919, czyli już po zakończeniu I wojny światowej trafił do Grenadier Guards, a od 1921 do 1925 roku był oficerem sztabowym w 44. Dywizji. W tym czasie ożenił się i bezskutecznie próbował swych sił w wyborach parlamentarnych. Później był zatrudniony w Kwaterze Głównej Wschodniego Dowództwa, a następnie dowodził 1. batalionem pułku Manchester. W 1934 został awansowany do stopnia generała majora. W 1936 odznaczono go Orderem Łaźni, a 16 grudnia 1937, ze względu na szmery sercowe, odszedł z armii[2].

Po wybuchu II wojny światowej rząd Nowej Zelandii poprosił Freyberga o objęcie dowództwa nad korpusem ekspedycyjnym tego państwa wysłanym do udziału w wojnie w obronie Grecji. Jednocześnie został on dowódcą nowozelandzkiej 2. Dywizji. Dowodził m.in. oddziałami nowozelandzkimi broniącymi historycznego wąwozu Termopile. Po walkach o Kretę otrzymał awans do stopnia generała porucznika i dowodził 2. Dywizją w Afryce Północnej i na terenie Włoch. Nowozelandzka 2. Dywizja była organizacyjnie włączona do 8. Armii, ale Freyberg domagał się dla niej znacznej autonomii. Powodowało to liczne konflikty między nim a generałem Claude’em Auchinleckiem, dowódcą sił imperium brytyjskiego. Natomiast jego stosunki z dowódcą 8. Armii gen. Bernardem Lawem Montgomerym były bardzo dobre, a zwycięzca spod El-Alemejn cenił go wysoko.

Na froncie włoskim dowodził dywizjami nowozelandzkimi biorącymi udział w walkach o Monte Cassino. To na jego wniosek dowództwo alianckie podjęło decyzję o zbombardowaniu opactwa i miasta Cassino[3][4]. Mimo to nowozelandzkie natarcie zakończyło się klęską[5].

We wrześniu 1944 został poważnie ranny w katastrofie lotniczej. Po sześciu tygodniach wrócił do dowodzenia dywizją, która wojnę zakończyła pod Triestem. Za kampanię włoską otrzymał po raz trzeci DSO i amerykańską Legię Zasługi. Dywizją dowodził do 22 listopada 1945, a następnie powrócił do Nowej Zelandii. W 1946 jako osoba bardzo popularna w tym kraju, otrzymał najwyższe stanowisko w tym państwie – gubernatora generalnego. Sprawował tę funkcję do 1952 roku. Rok wcześniej nadano mu szlachecki tytuł barona. Po powrocie do Wielkiej Brytanii zamieszkał w zamku Windsor jako jego honorowy wicegubernator. W roku 1963 odnowiła się jedna z jego ran wojennych i 4 lipca zmarł.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. M. Parker, s. 185.
  2. Peter Caddick-Adams, Monte Cassino. Piekło dziesięciu armii, Znak Horyzont, Kraków 2014, s. 226.
  3. M. Parker, s. 194–195.
  4. H. Sarner, s. 180.
  5. M. Parker, s. 181.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

  • Mathew Parker: Monte Cassino. Opowieść o najbardziej zaciętej bitwie II wojny światowej. Przekład Robert Bartołd. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 2005. ISBN 83-73-01615-5.
  • Harvey Sarner: Zdobywcy Monte Cassino. Generał Anders i jego żołnierze. Przekład Piotr K. Domaradzki. Poznań: Zysk i S-ka, 2006. ISBN 978-83-7506-003-4.