Berta Ambrož
![]() Berta Ambrož, 1965 | |
Data i miejsce urodzenia | |
---|---|
Data i miejsce śmierci | |
Gatunki | |
Zawód | |
Aktywność |
od 1965 |
Berta Ambrož (ur. 29 października 1944 w Kranju, zm. 1 lipca 2003 w Lublanie) – jugosłowiańska piosenkarka pochodzenia słoweńskiego. Reprezentantka Jugosławii w Konkursie Piosenki Eurowizji w 1966 r. z piosenką „Brez besed”.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Berta Ambrož urodziła się w 1944 r. w Kranju. Uczyła się śpiewu u Very Majdič i Sabiry Hajdarović. Po raz pierwszy wystąpiła publicznie 25 maja 1965 r. w kinie Center w Kranju. W tym czasie zaczęła także nagrywać dla Radiotelevizija Slovenija (RTV SLO). Jej mentorem był Jože Privšek , który wywarł duży wpływ na jej twórczość muzyczną i powierzał jej wykonywanie wielu swoich piosenek. Przed szerszą publicznością zadebiutowała w 1965 r. piosenką „Mali vragec v očeh” napisaną przez Jure Robežnika na słoweńskim festiwalu piosenki popularnej Slovenska popevka . Zaśpiewała także piosenkę Privška „Luči Ljubljane”, za którą otrzymała trzecią nagrodę publiczności. W tym samym roku wystąpiła na festiwalu Opatijski festival , gdzie zaśpiewała utwór „Pesem zapoj mi nocoj” Borisa Kovačiča i Gregorja Strniše. Jej występy na festiwalach przyczyniły się do wzrostu jej popularności w Jugosławii[1][2].

W 1966 r. wystąpiła w Lublanie z piosenkami „Jokala bom brez solz” i „Poslednja noč ljubezni” , a także ponownie wystąpiła na opatijskim festiwalu z piosenkami „Odtrgala bom zelen list” autorstwa Mojmira Sepe i „Kadar duma dež” autorstwa Jože Privška[1][2]. W tym samym roku została wybrana jako reprezentantka Jugosławii w Konkursie Piosenki Eurowizji, w Luksemburgu, z piosenką „Brez besed”[3][4]. Tekst utworu napisała Elza Budau , a muzykę skomponował Mojmir Sepe. Była to pierwsza piosenka zaśpiewana w języku słoweńskim na Eurowizji[2]. Zajęła siódme miejsce. Muzykę z piosenki „Brez besed” wykorzystał hiszpański zespół Mocedades w swoim występie na Eurowizji w 1973 r. w utworze „Eres tu”, za co oskarżono go o plagiat[5][6][7]. W 1994 r. holenderska reprezentantka na Eurowizji Willeke Alberti wydała album, który zawierał angielską wersję tej piosenki[2][8].

Po występie na Eurowizji Berta otrzymała wiele propozycji i zaproszeń z zagranicy, ale nie odpowiedziała na nie. Nadal nagrywała dla RTV SLO i występowała na festiwalu Slovenska popevka, gdzie w 1967 r. zaśpiewała tam „Pišeš mi” Jožeta Privška i „Dan, kot so dnevi” Dušana Porenta a w 1968 r. piosenkę „Veter nosi moj pozdrav” Boruta Lesjaka . W 1967 r. wystąpiła na festiwalu Opatijski festival z piosenką „Kdor seje veter” Privška, a 1968 r. z utworem „Mladost Damjana” Mirjam Tozon. Ponownie na festiwalu Slovenska popevka wystąpiła w 1973 r. z piosenką Vaska Repinca „Tivolski pastirček”. W 1974 r. popularność zyskała piosenka „Ša-ba-da”, do której muzykę skomponował Aleš Kersnik , tekst napisała Elza Budau[1][2][6].
Berta Ambrož zrezygnowała z kariery muzycznej, gdy była u szczytu popularności. Zmarła 1 lipca 2003 r. w Lublanie, w wieku 58 lat. W 2007 r. wydawnictwo Založbi kaset in plošč RTV Slovenija wydało płytę Brez besed zawierającą jej największe hity[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c Ahac Meden , Ambrož, Berta (1944–2003) [online], Slovenska biografija [dostęp 2025-04-30] (słoweń.).
- ↑ a b c d e f Petra Kušar , Življenje naše izvrstne pevke: Pesem Brez besed je bila tarča plagiatorstva [online], OnaPlus.delo.si [dostęp 2025-04-30] (słoweń.).
- ↑ Berta Ambroz [online], Eurovision.tv [dostęp 2025-04-30] (ang.).
- ↑ Berta Ambroz - "Brez Besed" (Eurovision 1966) [online], Eurovision & Friends [dostęp 2025-04-30] (ang.).
- ↑ s, #5: Mocedades – Eres tu (1973) [online], The Eurovision Times, 18 października 2010 [dostęp 2025-04-30] (ang.).
- ↑ a b Berta Ambrož [online], Eurovision-spain.com [dostęp 2025-04-30] (hiszp.).
- ↑ Eres tu [online], Songs with Earlier Histories Than the Hit Version, 25 kwietnia 2016 [dostęp 2025-04-30] (ang.).
- ↑ Berta Ambrož [online], Eurovision Universe [dostęp 2025-04-30] (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Berta Ambrož - Brez Besed w serwisie YouTube – piosenka „Brez besed” w wykonaniu Berty Ambrož na Eurowizji 1966