Bezławki
54°00′58″N 21°16′17″E/54,016111 21,271389| wieś | |
 Zamek w Bezławkach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2006) |
122 |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
11-440[2] |
| Tablice rejestracyjne |
NKE |
| SIMC |
0486942 |
Położenie na mapie gminy Reszel  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kętrzyńskiego  | |
| 54°00′58″N 21°16′17″E/54,016111 21,271389[1]
| |
.jpg)
Bezławki (niem. Bäslack, lit. Baisalaukiai) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie kętrzyńskim, w gminie Reszel nad rzeką Dajna; ok. 12 km na południowy zachód od Kętrzyna.
Do 1954 roku siedziba gminy Bezławki. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie olsztyńskim.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Bartowie[edytuj | edytuj kod]
Przed przybyciem Krzyżaków w Bezławkach znajdował się gród zbudowany przez pruskie plemię Bartów. Na południe od Bezławek znajdował się zalesiony pas pustki osadniczej, za którą zaczynało się terytorium plemienia Galindów[3].
Krzyżackie początki[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o Bezławkach pochodzi z 1356 r., kiedy to komtur bałgijski Henning Johann Schindekopf nadał Henikinowi z Gierdawy młyn wodny z jednym kołem i sześć morgów ziemi na prawie chełmińskim. Młyn wodny w Bezławkach funkcjonował do 1947 r. Obecnie na miejscu młyna jest elektrownia wodna.
Wieś lokowana była w 1371 r. jako Bauselawke (z jęz. pruskiego "pole Bausego"). W Bezławkach powstała strażnica krzyżacka, podległa prokuratorom kętrzyńskim. Murowany jednoskrzydłowy zamek otoczony był kamiennym murem z czterema basztami otwartymi do dziedzińca oraz wieżą bramną wybudowano pod koniec XIV wieku. Z 1402 pochodzi zapis informujący, że na zamku zatrzymał się powracający z wyprawy na Litwę wielki komtur Wilhelm von Helfenstein, jego wojownicy prowadzili ze sobą ok. 900 jeńców. W latach 1402–1408 zamek ten Krzyżacy przeznaczyli na rezydencję dla księcia Bolesława Świdrygiełły (najmłodszego brata króla Władysława Jagiełły), który miał być koronowany na króla Litwy. Między Bezławkami a Litwą krążyli wysłannicy Świdrygiełły. Do Bezławek dotarł także goniec z Płocka z korespondencją od księcia Siemowita IV i jego żony księżnej Aleksandry Olgierdównej. W zamku była kaplica, którą obsługiwał wyznaczony dla Świdrygiełły kapelan krzyżacki.
Bezławki w XVI i XVII wieku należały do rodu von der Groeben. Właściciel Bezławek Otto von der Groeben odsprzedał część bezławieckich dóbr Stefanowi Sadorskiemu. Na terenie tym odbudowana została kaplica w Świętej Lipce.
Kościół w Bezławkach[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka o kościele w Bezławkach pochodzi z 1402 r. W roku 1480 kościół w Bezławkach figuruje w spisie parafii biskupstwa warmińskiego, a w ostatnim spisie przed reformacją kościół w Bezławkach był kościołem filialnym parafii w Pilcu. (Parafia w Pilcu zniknęła na początku XVI wieku). W roku 1513 skrzydło mieszkalne zamku w Bezławkach adaptowano na kościół. Obniżono wówczas mury obronne, a od strony wschodniej przebito drugą bramę pozostawiając m.in. strzelnice. Od 1525 r. kościół ten służył wspólnocie ewangelicko-augsburskiej do końca lat 70. XX wieku, aż do zupełnego braku wiernych tego wyznania. W latach 1726–1730 na dawnym murze obronnym dobudowano wieżę kościelną z ostrosłupowym hełmem, w tym okresie powstała również zakrystia i kruchta. Dawny dziedziniec zamkowy stał się cmentarzem parafialnym[4]
Zniszczony kościół, na skutek opuszczenia, przekazany został katolikom i obecnie jest kościołem filialnym parafii katolickiej w Wilkowie. W kościele tym 15 lipca 1999 z okazji 900 rocznicy wyzwolenia Jerozolimy i 589-lecia bitwy pod Grunwaldem spotkali się przedstawiciele Zakonu Rycerskiego Grobu Bożego w Jerozolimie, kontynuującego tradycję bożogrobców[5].
Z Bezławkami wiąże się legenda o świętym Graalu[6].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 4053
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 18 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Tomasz Nowakiewicz, Wstępne uwagi na temat pogranicza Galindii i Barcji we wczesnym średniowieczu [online] [dostęp 2019-08-29] (ang.).
- ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 183
- ↑ Atrakcje w okolicy Ziemi Mrągowskiej – Kościół w Bezławkach. mragowo.pl. [dostęp 2023-08-19].
- ↑ Bezławki: legenda o św. Graalu. dziedzictwo.ekai.pl. [dostęp 2023-08-18].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 187
- Kościół w Bezławkach z XV wieku, Moje Mazury
- Siedziba gminy:Reszel
