Bezwarunkowy dochód podstawowy

Performance w Bernie z okazji zebrania 125 tysięcy podpisów pod petycją w sprawie dochodu podstawowego. Wysypano 8 milionów monet 5 centymowych.

Bezwarunkowy dochód podstawowy (BDP) – socjalno-polityczny model finansów publicznych zakładający, że każdy obywatel, niezależnie od swojej sytuacji materialnej, otrzymuje od państwa jednakową, określoną ustawowo, kwotę pieniędzy, za którą nie jest wymagane jakiekolwiek świadczenie wzajemne (płatność transferowa). Dochód ten, bez innych form zarobku czy pomocy społecznej, zapewniałby możliwość minimum egzystencji. Idea ta ma zapewnić każdemu członkowi społeczeństwa pieniężny udział w całkowitym dochodzie tego społeczeństwa, bez sprawdzania jego potrzeb.

Charakterystyka

Nazwa modelu jest różna w zależności od państwa i okresu powstania:

• w USA jest znany głównie pod nazwą Basic Income Guarantee (BIG),
• pilotażowy projekt w Namibii został nazwany Basic Income Grant (BIG),
• w Związku Radzieckim zwano go гарантированный минимум (Gwarantowane Minimum),
• w Australii, Wielkiej Brytanii, Kanadzie i Nowej Zelandii w latach 20. XX w. podobne koncepcje nazywano Social Credit,
• w krajach niemieckojęzycznych używa się określeń (bedingungsloses) Grundeinkommen, Sozialdividende, Existenzgeld, oraz, z pewnymi ograniczeniami, Bürgergeld,
• w 2013 powstała Europejska Inicjatywa Obywatelska na rzecz Bezwarunkowego Dochodu Podstawowego (Unconditional Basic Income (UBI)).
• w Polsce ideę bezwarunkowego dochodu podstawowego promują Stowarzyszenie Dom Wszystkich Polska i Ryszard Kalisz
• w Szwajcarii zebrane zostało ponad 100 tysięcy podpisów pod wnioskiem o przeprowadzenie referendum w sprawie wprowadzenia bezwarunkowego dochodu podstawowego

Do rozważanych w Niemczech modeli bezwarunkowego dochodu podstawowego należą np. Solidarisches Bürgergeld (model Dietera Althausa Althaus-Modell), model Ulmera (Ulmer Modell) i model Götza Wernera (Götz Werner), będący podstawą inicjatywy Unternimm die Zukunft (Weź przyszłość w swoje ręce). W Szwajcarii powstaje inicjatywa dochodu podstawowego będąca rodzajem BDP.

Inne spotykane określenia to: premia państwowa, dywidenda narodowa, dywidenda socjalna, wynagrodzenie obywatelskie, dochód obywatelski, grant powszechny, dochód podstawowy.

Obok sił określanych jako lewicowe ideę wspierają również organizacje chrześcijańskie. Np. ideę UBI wsparł Światowy Ruch Chrześcijańskich Pracowników (WMCW). Dochód bezwarunkowy wskazuje się jako sposób rozwiązania problemów wynikających z robotyzacji (większość produkcji może być wykonywana przez maszyny).

Zobacz też

• minimum socjalne
• negatywny podatek dochodowy

Bibliografia

• Andreas Exner, Werner Rätz, Birgit Zenker (red.): Grundeinkommen. Soziale Sicherheit ohne Arbeit. Deuticke, Wiedeń 2007, ​ISBN 3-552-06065-0​.
• Manuel Franzmann (Hrsg.): Bedingungsloses Grundeinkommen als Antwort auf die Krise der Arbeitsgesellschaft. Velbrück Wissenschaft, Weilerswist 2010, ​ISBN 978-3-938808-76-4​.
• Götz Werner: Ein Grund für die Zukunft: das Grundeinkommen. Verlag Freies Geistesleben, Stuttgart 2007, ​ISBN 3-7725-1789-7​.

Linki zewnętrzne

• Agata Młodawska, „Pensji naszej powszechnej”, Przekrój numer 01.10 (01.10.2012), s. 14
• Agata Młodawska, „Czy dochód obywatelski pomoże kobietom?”, Krytyka Polityczna, 2013
• Guy Standing [1]. "WP Opinie", 2015.
• Jan Sowa, [2], "WP Opinie", 2015.
• Philippe Van Parijs, „Dochód podstawowy dla wszystkich”, tłum. Ryszard Szarfenberg
• Ryszard Szarfenberg, Maciej Szlinder, „Dochód dla każdego”, Praktyka Teoretyczna, 2013
• Yanis Varoufakis, [3], "WP Opinie", 2016.

• grundeinkommen.de
• grundeinkommen.at
• Pro Grundeinkommen
• grundeinkommen.ch
• dochodpodstawowy.pl