Białorzytka pstra
| Oenanthe pleschanka[1] | |
| (Lepechin, 1770) | |
_(8079431820).jpg) Samiec | |
 Samica | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Infragromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
białorzytka pstra |
| Synonimy | |
| |
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |
 | |
| Zasięg występowania | |
 w sezonie lęgowym zimowiska | |
Białorzytka pstra (Oenanthe pleschanka) – gatunek małego ptaka z rodziny muchołówkowatych (Muscicapidae).
Systematyka[edytuj | edytuj kod]
Gatunek został naukowo opisany w 1770 roku przez Iwana Lepiochina w 14. tomie Novi commentarii Academiae Scientiarum Imperialis Petropolitanae. Autor nadał mu nazwę Motacilla pleschanka[3]. W tym samym tomie Peter Simon Pallas opisał gatunek, który nazwał Motacilla leucomela[4]; jak się później okazało, jego opis również dotyczył białorzytki pstrej[5]. Nazwa nadana przez Lepiochina ma jednak priorytet[6], a nadana przez Pallasa jest traktowana jako synonim[5]. Obecnie gatunek jest umieszczany w rodzaju Oenanthe[7][8]. Nie wyróżnia się podgatunków[6][8].
Występowanie[edytuj | edytuj kod]
- Zasięg występowania
Występuje od południowo-wschodniej Europy (północno-wschodnia Bułgaria, wschodnia Rumunia i południowa Mołdawia), z przerwami w zasięgu dalej na wschód po południowy Ural, Mongolię, Zabajkale, środkowy i zachodni Afganistan, północny Pakistan, północno-zachodnie Himalaje i północno-wschodnie Chiny. Zimuje w północno-wschodniej i wschodniej Afryce oraz w południowo-zachodniej części Półwyspu Arabskiego[9].
Do Polski zalatuje wyjątkowo (5 stwierdzeń do 2017, ostatnie w 2011[10]).
- Biotop
Żyje na zboczach wzgórz i terenach poprzecinanych jarami i wąwozami.
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
- Wygląd zewnętrzny
We wszystkich szatach dziób i nogi są czarno ubarwione. Samce w szacie spoczynkowej mają jasne brzegi piór.
Status i ochrona[edytuj | edytuj kod]
IUCN uznaje białorzytkę pstrą za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji wstępnie szacuje się na 400 000 – 2 499 999 dorosłych osobników. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[2].
Na terenie Polski białorzytka pstra podlega ścisłej ochronie gatunkowej[11].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Oenanthe pleschanka, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
- ↑ a b Oenanthe pleschanka, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [online] (ang.).
- ↑ I. Lepechin: Descriptio quorundam animalium. W: Novi commentarii Academiae Scientiarum Imperialis Petropolitanae. T. 14(1). St. Petersburg: 1770, s. 503–504, pl.14 fig.2. (łac.)
- ↑ P.S. Pallas: Descriptiones quadrupedum et avium. W: Novi commentarii Academiae Scientiarum Imperialis Petropolitanae. T. 14(1). St. Petersburg: 1770, s. 584–586, pl.22 fig.3. (łac.)
- ↑ a b Oenanthe pleschanka (Lepechin, 1770) (ang. • fr.). W: National Inventory of Natural Heritage [on-line]. Muséum national d’Histoire naturelle. [dostęp 2021-02-03].
- ↑ a b Pied Wheatear (Oenanthe pleschanka) (ang.). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-13)].
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Saxicolinae Vigors, 1825 - kląskawki (wersja: 2019-10-12). W: Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-03].
- ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Chats, Old World flycatchers (ang.). IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-03].
- ↑ a b c Collar, N.: Pied Wheatear (Oenanthe pleschanka). W: del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-09-12].
- ↑ Komisja Faunistyczna Sekcji Ornitologicznej Polskiego Towarzystwa Zoologicznego. Raport nr 28. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2011. „Ornis Polonica”. 53, s. 105–140, 2012.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183)
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Paul Sterry, Andrew Cleve, Andy Clements, Peter Godfellow: Ptaki Europy: przewodnik. Warszawa: Świat Książki, 2007.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne (ang.). W: eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology.