Bielany Wrocławskie
51°02′22″N 16°58′08″E/51,039444 16,968889| wieś | |
 Dwór w Bielanach Wrocławskich | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
4495[2] |
| Strefa numeracyjna |
71 |
| Kod pocztowy |
55-040[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DWR |
| SIMC |
0875313 |
Położenie na mapie gminy Kobierzyce  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu wrocławskiego  | |
| 51°02′22″N 16°58′08″E/51,039444 16,968889[1]
| |
Bielany Wrocławskie (do 1945 niem. Bettlern) – wieś w Polsce położona w województwie dolnośląskim, w powiecie wrocławskim, w gminie Kobierzyce.
Podział administracyjny[edytuj | edytuj kod]
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa wrocławskiego. Administracyjnie Bielany Wrocławskie są dość dużą i rozległą wsią, która posiada charakter podmiejskiego osiedla.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Wieś jest położona na Równinie Wrocławskiej, od północy graniczy z Wrocławiem. Wschodnią granicę wsi tworzy rzeka Ślęza. Południkowo przez wieś przebiega niezelektryfikowana linia kolejowa Wrocław Główny – Świdnica Kraszowice z przystankiem Bielany Wrocławskie. Przewozy pasażerskie zawieszono 23 czerwca 2000[4], a przywrócono w czerwcu 2022[5].
Na północnym skraju miejscowości znajduje się węzeł drogowy autostrady A4 z drogami krajowymi nr 5 i nr 35. Znajduje się tu siedziba i studio ATM Grupa, są tu kręcone sceny do sitcomu Świat według Kiepskich oraz popularnego w ostatnim czasie serialu Policjantki i policjanci. Ponadto w latach 2007–2008 znajdował się w Bielanach Wrocławskich Dom Wielkiego brata – budynek, w którym mieszkali, otoczeni kamerami, uczestnicy reality show Big Brother, a także studio telewizyjne.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Bielany Wrocławskie powstały z połączenia dwóch wsi – Bielany i Bledzów (obecnie część południowa miejscowości). Wieś wzmiankowana po raz pierwszy już w roku 1155 (Bledzów) i 1336 (Bielany). Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 12 listopada 1946[6].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Według wykazu Narodowego Instytutu Dziedzictwa do rejestru zabytków wpisane są[7]:
- kościół parafialny pw. św. Andrzeja Apostoła, późnogotycki z lat 1520–1530 (ul. Wrocławska 30)
- Pierwotna świątynia była drewniana i wybudowano ją w miejscu wcześniejszego obiektu. Kościół przebudowano w XVII wieku, obecnie posiada zabytkowe wyposażenie. Należą do niego gotyckie sakramentarium, fragment gotyckiego ołtarza z wizerunkiem Madonny (prawdopodobnie z około 1400 r.), barokowy ołtarz główny, stalle częściowo gotyckie, częściowo renesansowe. Na południowej ścianie świątyni płyta nagrobna z XVII wieku i 16 herbów w dwóch pionowych rzędach,
- zespół dworski z przełomu XVI/XVII w., XX w. (ul. Wrocławska 7):
- dwór w Bielanach Wrocławskich, renesansowy, o konstrukcji murowano-szachulcowej z około 1600 r., znacząco przebudowany w XIX w.
- folwark, otoczenie dworu
- spichlerz barokowy z XVIII wieku, z mansardowym dachem (ul. Kolejowa)
- dwa budynki stacji benzynowej przy węźle autostradowym Bielany, z 1937 r.
inne zabytki:
- dwór barokowy z XVIII wieku, parterowy z pięterkiem w części środkowej, południowa część wsi – dawny Bledzów[8]
Centra handlowe i logistyczne[edytuj | edytuj kod]
W bezpośredniej bliskości drogowego węzła Bielany zlokalizowany jest wielki kompleks sklepów wielkopowierzchniowych (supermarketów Makro, Auchan, Decathlon, Leroy Merlin, Bodzio i inne) oraz największe w Polsce centrum handlowe „Aleja Bielany”, w którym znajdują się m.in. IKEA, OBI, Castorama, Black Red White, Poco, Jula, McDonald’s, Empik. Opodal znajdują się fabryki firm E. Wedel (wyroby czekoladowe), Cargill (fabryka glukozy i syropu skrobiowego, wytwarzanych na bazie pszenicy), dwa centra logistyczne amazon.com oraz parki technologiczne Prologis i Panattoni o łącznej powierzchni ponad 240 tys. m². Na wschodzie wsi m.in. jedna ze zlokalizowanych w Polsce drukarni grupy Passauer Neue Presse. Inwestycje, rozpoczęte w 2. połowie lat 90. XX wieku, stały się – poprzez podatki odprowadzane przez inwestorów – najważniejszym źródłem bogactwa podwrocławskiej gminy Kobierzyce, wcześniej utrzymywanej głównie z przychodów z produkcji rolnej.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Ludność na przestrzeni ostatnich 110 lat:
Bielany Wrocławskie i Wysoka są największymi miejscowościami gminy Kobierzyce.
Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]
- Kościół Boży w Polsce – Wspólnota Chrześcijańska Misja 22:22[9]
- Kościół greckokatolicki – Greckokatolicki Ośrodek Duszpasterski w Bielanach Wrocławskich[10]
- Kościół rzymskokatolicki – parafia św. Andrzeja Apostoła[11]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 5323
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-03].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 45 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Kolej.one.pl, historia linii 285
- ↑ Kolej ruszyła ! | Gmina Sobótka [online], sobotka.pl [dostęp 2023-11-06] (pol.).
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 232. [dostęp 2012-11-01]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
- ↑ Okolice Wrocławia, część południowo-wschodnia, Studio Wydawnicze Plan, ISBN 83-60180-02-4
- ↑ Adresy kościołów. kosciolbozy.pl. [dostęp 2022-06-03].
- ↑ Dekanat wrocławski [online], cerkiew.net.pl [dostęp 2024-02-20].
- ↑ Bielany Wrocławskie. archidiecezja.wroc.pl. [dostęp 2022-06-03].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Marta Miniewicz, Dorota Waligóra, Marcin Wolny, Kobierzyce przewodnik po gminie, Kobierzyce 2006.
- Siedziba gminy: Kobierzyce
