
Bielawa
| |||||
![]() Poewangelicki kościół parafialny Bożego Ciała w Bielawie | |||||
| |||||
Państwo | ![]() | ||||
Województwo | ![]() | ||||
Powiat | dzierżoniowski | ||||
Gmina | gmina miejska | ||||
Data założenia | XIII w. | ||||
Prawa miejskie | 1924 r. | ||||
Burmistrz | Piotr Łyżwa | ||||
Powierzchnia | 36,21 km² | ||||
Wysokość | 280–345 m n.p.m. | ||||
Populacja (30.06.2017) • liczba ludności • gęstość |
30 275[1] 836 os./km² | ||||
Strefa numeracyjna |
74 | ||||
Kod pocztowy | 58-260, 58-263 | ||||
Tablice rejestracyjne | DDZ | ||||
![]() | |||||
TERC (TERYT) |
0202011 | ||||
SIMC | 0983818 | ||||
Urząd miejski pl. Wolności 158-260 Bielawa | |||||
Strona internetowa |
Bielawa (niem. Langenbielau) – miasto w Polsce, w województwie dolnośląskim, w powiecie dzierżoniowskim. Bielawa położona jest na Przedgórzu Sudeckim, u podnóża Gór Sowich. Rozciąga się na długości 8,5 km wzdłuż potoku Bielawica (niem. Biele), na wysokości 272-443 m n.p.m. Historycznie leży na Dolnym Śląsku.
Według danych z 30 czerwca 2017 r. miasto liczyło 30 275 mieszkańców.
Spis treści
- 1 Nazwa miasta
- 2 Geografia
- 3 Demografia
- 4 Historia
- 5 Zabytki
- 6 Transport
- 7 Gospodarka
- 8 Znane obiekty współczesne
- 9 Sport
- 10 Turystyka
- 11 Szlaki turystyczne
- 12 Wydarzenia kulturalne
- 13 Osiedla
- 14 Edukacja
- 15 Kościoły i związki wyznaniowe
- 16 Bielawianie
- 17 Miasta partnerskie
- 18 Sąsiednie gminy
- 19 Zobacz też
- 20 Przypisy
- 21 Bibliografia
- 22 Linki zewnętrzne
Nazwa miasta[edytuj | edytuj kod]
Nazwa miejscowości pochodzi od polskiej nazwy koloru białego[2]. Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowości na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu jako najstarszą formę nazwy wymienia Bielawy podając jej znaczenie „Weissbach” czyli po polsku „Biały potok, strumień”[2]. Pierwotna nazwa została później przez Niemców fonetycznie zgermanizowana na Bielau, a później na Langenbielau tracąc swoje pierwotne znaczenie[2].
Wzmiankowana jest po raz pierwszy w łacińskim dokumencie z 1250 roku wydanym przez papieża Innocentego IV w Lyonie gdzie zanotowana została w zlatynizowanej, staropolskiej formie „Bela”[3]. Następna udokumentowana forma nazwy miejscowości (Bela) pochodzi z 1288 r. Kolejny zapis z 1379 r. także podaje tę nazwę (zur Bele). Od XV w. występuje już przystosowana do wymowy niemieckiej forma „Belau” czy „Bielau” (Berlaw 1472, Bylaw 1511). Ostatecznie w XVI w. utrwala się przedrostek „lang” (niem. „długi”), nawiązujący do charakterystycznej rozciągłości geograficznej wsi (8 km) - Langenbilav 1665 r., Langenbielau 1758 r. Jednocześnie lokalnie funkcjonowała dialektowa forma Biele.
W 1945 r. władze polskie dokonały repolonizacji nazwy na Bielawa, administracyjnie zatwierdzono ją 7 maja 1946[4].
Geografia[edytuj | edytuj kod]
Góry[edytuj | edytuj kod]
Bielawa położona jest u podnóża Gór Sowich. Najwyższym szczytem Bielawy jest Kalenica (964 m n.p.m.). Na południe od centrum miasta położona jest Góra Parkowa (455 m n.p.m.), a na niej znajduje się wieża widokowa i wyciąg narciarski. W granicach miasta znajduje się też Łysa Góra (364 m n.p.m.), funkcjonująca w starszej nomenklaturze topograficznej także jako Strażnik[5] - roztacza się stąd panorama miasta z widokiem na Góry Sowie. Miejsce to jest również wykorzystywane do uprawiania sportów lotniarskich.
Ochrona przyrody[edytuj | edytuj kod]
Na obszarze gminy znajduje się rezerwat przyrody Bukowa Kalenica chroniący fragment pierwotnego lasu bukowego typu kwaśnej buczyny sudeckiej z licznymi gatunkami prawnie chronionymi[6].
Struktura powierzchni[edytuj | edytuj kod]
Według danych z roku 2005[7] Bielawa ma obszar 36,2 km², w tym:
- użytki rolne: 48,18%
- użytki leśne: 35,47%
- tereny mieszkaniowe: 4,67%
- drogi: 4,2%
- tereny przemysłowe: 1,87%
- tereny wypoczynkowe: 1,19%
- wody: 1,19%
- inne: 3,23%
Miasto stanowi 7,56% powierzchni powiatu.
Demografia[edytuj | edytuj kod]
Dane z 31 grudnia 2005[8]:
Opis | Ogółem | Kobiety | Mężczyźni | |||
---|---|---|---|---|---|---|
jednostka | osób | % | osób | % | osób | % |
populacja | 32 652 | 100 | 17 444 | 53 | 15 280 | 47 |
gęstość zaludnienia (mieszk./km²) |
871 | 466,3 | 404,7 |

Największą populację Bielawa odnotowała w 2010 r. – według danych GUS 34 851 mieszkańców[9].
Piramida wieku mieszkańców Bielawy w 2014 roku[10].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Ta sekcja od 2009-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać (wiarygodne) źródła, najlepiej w formie dokładnych przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji. |
- XIII w. - założenie wsi łańcuchowej dla kolonistów z Frankonii, Turyngii i Szwabii, zapewne na miejscu wcześniejszego osadnictwa słowiańskiego
- 1288 – Pierwsza udokumentowana wzmianka o Bielawie
- 1428 – Husyci w Bielawie
- 1530 – Wskutek rozpowszechnienia się we wsi reformacji przejęcie kościoła katolickiego przez protestantów
- 1598 – Budowa zamku
- 1654 – (9 III) Nakaz zwrotu kościoła katolikom
- 1713-1714 – Zaraza
- 1720 – Pierwszy murowany dom mieszkalny w Bielawie
- 1741 – Zajęcie wsi przez wojska pruskie w czasie wojen śląskich i przyznanie ewangelikom swobód wyznaniowych
- 1742 – Pokój wrocławski - Bielawa wraz z całym Dolnym Śląskiem, ziemią kłodzką i większą częścią Górnego stała się częścią Prus; założenie gminy ewangelickiej i pierwszej szkoły (ewangelickiej)
- 1743 – Otwarcie zboru ewangelickiego
- 1762 – Bitwa pod Fischerbergiem (Pilawą)
- 1801 – Urbarz bielawski
- 1804 – Wielka powódź i głód
- 1805 – Christian Dierig zakłada przedsiębiorstwo tkackie, które później rozwinie się w największą fabrykę włókienniczą na Śląsku (Christian Dierig AG)
- 1806-1808 – Okupacja francuska
- 1826 – Pierwsza apteka
- 1840 – Pierwsza placówka pocztowa
- 1842-1843 – Budowa szosy
- 1844 – (5 VI) Powstanie tkaczy
- 1847 – Wprowadzenie targów tygodniowych
- 1864 – Wprowadzenie oświetlenia gazowego
- 1872 – Otwarcie szpitala ewangelickiego
- 1874 – Pierwsze zabiegi o uzyskanie praw miejskich
- 1876 – (15 XI) Otwarcie nowego kościoła katolickiego
- 1877 – Powstanie pierwszej gazety Langenbielauer Anzeiger
- 1883 – Pierwsze światło elektryczne
- 1891 – (1 VI) Otwarcie linii kolejowej Dzierżoniów – Bielawa
- 1899 – (7 X) Pierwszy samochód w Bielawie
- 1900
- Otwarcie kolei sowiogórskiej
- (15 X) Otwarcie Zawodowej Szkoły Włókienniczej
- 1901 – (30 IX) Otwarcie Szpitala św. Elżbiety
- 1902 – Uruchomienie rzeźni
- 1907 – (7 VIII) Otwarcie szkoły średniej (gimnazjum)
- 1921 – Utworzenie Centralnej Gazowni
- 1924 – (1 V) Nadanie Bielawie praw miejskich
- 1925
- Otwarcie wieży widokowej na Górze Parkowej
- Miasto zamieszkuje 12 129 protestantów i 5 596 katolików
- 1931 – (XII) Wydanie „Kroniki Bielawy” Fritza Hoenowa
- 1933 – Wytyczenie rynku (dziś Pl. Wolności)
- 1945
- (8 V) Zajęcie Bielawy przez wojska radzieckie
- (10 V) Nacjonalizacja przez administrację polską i ponowne uruchomienie zakładów włókienniczych Christian Dierig AG pod nazwą Państwowa Fabryka Wyrobów Bawełnianych Nr 1 w Bielawie (tzw. Bielawska Jedynka), od 1950 jako Bielawskie Zakłady Przemysłu Bawełnianego im. II Armii Wojska Polskiego
- (23 VI) Powołanie pierwszego polskiego burmistrza
- 1946 – (12 IV) Rozpoczęcie akcji przesiedlenia dotychczasowych mieszkańców Bielawy do Niemiec Zachodnich
- 1947 – Zaczęła ukazywać się gazeta „Krosno"
- 1975 – Bielawa wchodzi w skład nowo utworzonego województwa wałbrzyskiego
- 1977 – Likwidacja połączenia kolejowego ze Srebrną Górą, następnie fizyczna rozbiórka linii; zawieszenie połączenia osobowego z Dzierżoniowem
- 1995 – (I) Podpisanie umowy partnerskiej z niemieckim miastem Lingen (Ems)
- 1996 – Podpisanie umowy o Współpracy i Przyjaźni z czeskim miastem Hronov
- 1999 – Bielawa w granicach województwa dolnośląskiego
- 1999 – (IX) Otwarcie pływalni miejskiej „Aquarius"
- 2000 – zawieszenie towarowego połączenia kolejowego z Dzierżoniowem; ostatnie połączenie kolejowe Bielawy ze światem przestaje istnieć
- 2006 – (14 IV) Otwarcie obwodnicy
Filia Groß-Rosen[edytuj | edytuj kod]
W miejscowości znajdowała się filia obozu koncentracyjnego Groß-Rosen - AL Langenbielau I - Sportschule[11].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Według rejestru Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są[12]:
- ośrodek historyczny miasta, z XIII-XX w.
- kościół par. pw. Wniebowzięcia NMP, ul. Wolności 130, z l. 1877-80
- kościół par. pw. Świętego Ducha, z l. 1877-1880, pl. Kościelny,
- cmentarz komunalny, pl. Wolności, powstały po 1880 r.
- cmentarz, ul. Żeromskiego, z drugiej poł. XIX-XX w.:
- ogrodzenie mur. z bramą
- kaplica rodziny Postpischil
- kaplica rodziny Froehlich
- kaplica rodziny Franz
- park sanatoryjny, z pocz. XX w.
- willa, ul. Cmentarna 2, z drugiej poł. XIX w.
- dom sierot, ob. kaplica, ul. Kopernika 21 a, z l. 1900-1901
- willa, ul. Korczaka 4, 1904 r.
- dom, ul. Nowobielawska 16, z XIX/XX w.
- pensjonat „Leśny Domek”, (d. willa Dieriga Waldhaus) ul. Nowobielawska 89, z XIX/XX w.
- pałac, ul. Piastowska 23, z XIX/XX w.
- pawilon ogrodowy, drewniany
- pałac, ul. Piastowska 24, z XIX/XX w.
- dom, ul. Piastowska 46, z 1799 r.
- zespół willowy, ul. Spółdzielcza 1-2, z 1928 r.:
- willa, nr 1
- willa, nr 2
- park
- willa Dyrekcji Fabryki Włókienniczej, ul. Wolności 22, z 1889 r.
- willa, ul. Wolności 57, z 1890 r.
- willa, ob. dom kultury, ul. Wolności 80, z 1915 r.
- Dwór w Bielawie, ul. Wolności 92 (dec. ul. Mickiewicza 1)
- dom, ob. przychodnia, ul. Wolności 148, wyb. po 1880 r.
- dom z apteką, ul. Wolności 158, z pocz. XX w.
- przepompownia wody nr 1 (z urządzeniami z pocz. XX), z 1898 r., ul. Hempla
- przepompownia wody nr 2 (zespół połączonych budynków), z 1909 r., ul. Ostatnia
- zespół Zakładów Bawełnianych „Bielbaw” (dawna fabryka Dieriga), obecnie Muzeum w Bielawie ul. Piastowska 19:
- tkalnia XI, z 1880 r., 1914 r.
- tkalnia X, z 1914 r.
- tkalnia IX, z 1891 r.
- przędzalnia I, z l. 1912-20
- budynek zarządu, z 1875 r., XX w.
- przędzalnia II, z 1900 r.
- stolarnia, z 1900 r.
- siłownia elektryczna, z 1906 r.
- remiza, z 1925 r.
- wykańczalnia, z 1890 r.
- budynek klejarni w ZPB „Bieltex” Zakład nr 2, ul. Tkacka 17, z 1880 r.
- zespół Zakładów Bawełnianych „Bieltex”, Zakład nr 4, ul. Ostroszowicka 11:
- budynek administracyjny, z 1920 r.
- wieża ciśnień, z 1913 r.
- budynek drukarni, z 1923 r.
- zespół Zakładów Bawełnianych „Bieltex”, Zakład nr 5, ul. Waryńskiego 25:
- przędzalnia (I), z k. XIX w.
- budynek trzepalni i mieszalni bawełny, z 1890 r.
- przędzalnia z wieżą ciśnień, z 1920 r.
Transport[edytuj | edytuj kod]
Transport samochodowy[edytuj | edytuj kod]
Od roku 2006 funkcjonuje Obwodnica Bielawy w ciągu DW384.
Gminy powiatu dzierżoniowskiego oraz gmina Stoszowice zawarły porozumienie administracyjne w sprawie wspólnej organizacji publicznych linii autobusowych o charakterze komunikacji miejskiej[13]. Obowiązki organizatora komunikacji powierzono Zarządowi Komunikacji Miejskiej (ZKM) w Bielawie[13].
Linie organizowane przez ZKM Bielawa w latach 2017-2027 obsługuje wybrane w przetargu konsorcjum firm: PPUH „Kłosok” i „A21” (operator)[13].
Transport kolejowy[edytuj | edytuj kod]
Bielawa posiada dwie, nieczynne od 1977, stacje kolejowe:
- Bielawa Zachodnia - stacja położona w zachodniej części miasta, niedaleko fabryki Bielbaw
- Bielawa Wschodnia - stacja położona przy skrzyżowaniu ulic Stefana Żeromskiego i Kolejową, niedaleko fabryki Bieltex.
Dawniej Bielawa leżała na szlaku tzw. kolei sowiogórskiej, a w mieście istniały dwa dworce tej właśnie kolei (Bielawa Zachodnia Dworzec Mały - w budynku Bielawy Zachodniej i Nowa Bielawa).
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Położenie geograficzne Bielawy w południowo-zachodniej części Polski sprawia, że bliżej jest np. do Pragi - ok. 250 km, Wiednia ok. 360 km, niż do Warszawy ok. 420 km. Odległość do Wrocławia (najbliższe lotnisko) wynosi ok. 67 km. Przejścia graniczne z Czechami w Tłumaczowie oddalone jest o ok. 30 km, w Kudowie Słonem o 85 km., a z Niemcami w Zgorzelcu - 160 km. Przez miasto przebiega obwodnica miejska należąca do drogi wojewódzkiej nr DW384 Wrocław - Nowa Ruda - Tłumaczów. W regionie działa Komunikacja Miejska (autobusowa) obsługująca 13 okolicznych miejscowości, w których żyje ok. 100 tys. mieszkańców.
U podnóża Łysej Góry w ciągu drogi wojewódzkiej nr DW384 przebiega obwodnica miejska, wokół której zlokalizowano tereny inwestycyjne dla małych i średnich przedsiębiorstw.
Rozwojowi miasta sprzyja specyficzne położenie w trójkącie miast, w skład którego wchodzą również Dzierżoniów i Pieszyce. Usytuowanie to stwarza możliwość łączenia ponadlokalnych funkcji komunikacji, oświaty, kultury. Połączenie to zwiększa potencjał gospodarczy regionu, a także sprzyja rozwojowi sektora usług w gminie.
Największe firmy w Bielawie to:Lincoln Electric Bester – producent spawarek oraz Ace Rico - producent półproduktów m.in. dla LG, Samsunga oraz firmy Dell. Do niedawna w Bielawie istniały firmy włókiennicze - Bielbaw oraz Bieltex które ogłosiły upadłość. W okresie swojej świetności zatrudniały 10 tys pracowników. W Bielawie istnieje również kilkanaście średnich przedsiębiorstw specjalizujących się w budownictwie, kamieniarstwie, elektronice, produkcji okien, mebli, tarcicy, oprawek okularowych, pędzli i szczotek.
Znane obiekty współczesne[edytuj | edytuj kod]
Najbardziej znanymi obiektami są:
- Pływalnia Miejska „AQUARIUS"
- Jezioro Bielawskie
- Szkoła Leśna w Bielawie
Sport[edytuj | edytuj kod]
Ta sekcja od 2009-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać (wiarygodne) źródła, najlepiej w formie dokładnych przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji. |
W okresie powojennym powstał Klub Sportowy „Bielawianka”. który już w zmienionej formie, działa do obecnych czasów z sekcjami: piłkarską, lekkoatletyczną, zapaśniczą i siatkarską. Od 2003 roku działa również ULKS Muflon zrzeszający młodzież z Bielawy i Dzierżoniowa, szkoląc ją w lekkiej atletyce, a także od roku 2006 w narciarstwie biegowym.
Od 1991 r. w Bielawie działa również koszykarski Klub Sportowy Ziemi Dzierżoniowskiej „LUZ”. Drużyny młodzieżowe tego klubu rywalizują w rozgrywkach organizowanych przez Dolnośląski Związek Koszykówki. Od 1998 r. organizowane są amatorskie rozgrywki koszykarskie pod nazwą Bielawska Liga Koszykówki. W rywalizacji bierze udział zarówno młodzież, jak dorośli, którzy chcą aktywnie spędzić wolny czas.
W mieście znajduje się boisko treningowe i stadion z trybunami, hala sportowa z nawierzchnią tartanową, sala treningowa oraz pływalnia „Aquarius” z basenem przygotowanym do rozgrywania zawodów pływackich. W roku 2001 powstało Miejskie Centrum Kultury Fizycznej, które ma za zadanie koordynować i wspomagać działalność rekreacyjno-sportową w mieście. Organizuje również imprezy sportowe oraz współpracuje z innymi organizatorami. Jedną z imprez są Mistrzostwa Dolnego Śląska w Toczeniu Opony Wielkogabarytowej.
15 października 2005 powstała sekcja pływania synchronicznego LUKS Aquarius Bielawa Pływanie Synchroniczne.
W styczniu 2007 powstała drużyna futbolu amerykańskiego Bielawa Owls.
17 lipca 2011 na stadionie lokalnego klubu sportowego KS Bielawianka odbył się VI finał pierwszej ligi futbolu amerykańskiego.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
W Bielawie można znaleźć dogodne warunki do odpoczynku oraz uprawiania turystyki. Z Bielawy prowadzą szlaki turystyczne piesze i rowerowe w Góry Sowie w kierunku przełęczy Jugowskiej i dalej na Wielką Sowę. Latem turyści mogą wędrować szlakami turystycznymi, zimą zaś mogą korzystać z terenów narciarskich oraz cieszyć się urokami śnieżnych krajobrazów[potrzebny przypis]. Do najważniejszych atrakcji architektonicznych Bielawy można zaliczyć: neogotycki kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, kościół katolicki pw. Bożego Ciała, Pałac Sandreckich, barokowe domy oraz krzyże pokutne.
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
Bielawa - Koci Grzbiet (taras widokowy) - Leśny Dworek - Bielawska Polana
droga Szklary-Samborowice - Jagielno - Przeworno - Gromnik - Biały Kościół – Nieszkowice – Żelowice – Ostra Góra – Niemcza - Tatarski Okop - Gilów - Marianówek - Piława Dolna - Owiesno - Myśliszów - Góra Parkowa - Bielawa - Zimna Polana - Kalenica - Bielawska Polana - Zdrojowisko - Nowa Ruda - Tłumaczów - Radków - Pasterka - Karłów - Skalne Grzyby - Batorów - Duszniki-Zdrój - Szczytna - Zamek Leśna - Polanica-Zdrój - Bystrzyca Kłodzka - Igliczna - Międzygórze - Przełęcz Puchacza[14]
Wydarzenia kulturalne[edytuj | edytuj kod]
- „eFHa Festiwal” – Festiwal Amatorskich Filmów Fantastycznych i Horrorów - kwiecień
- Gra Terenowa - „Poszukiwacze Złotego Pazura” - maj
- StreetFighter Festival (SFF) – impreza motocyklowa w Bielawie – maj/czerwiec
- Dni Bielawy – czerwiec
- TOLK FOLK – festiwal Tolkiena w Bielawie – lipiec
- Sudeckie Lato – festyn sportowo-rekreacyjny w Bielawie – lipiec
- Lines Of Bielawa - skateboarding festival - sierpień
- Regałowisko – koncert muzyki reggae w Bielawie – sierpień
- Sudety Sound-Event z muzyką Trance
- Powiatowy Konkurs Krasomówczy „Sowiogórski Bajarz” - listopad - styczeń
Osiedla[edytuj | edytuj kod]
- Osiedle Mikro
- Osiedle Włókniarzy
- Osiedle Konstytucji 3 maja
- Osiedle Centrum
- Osiedle Słoneczne
- Osiedle Podgórskie
- Osiedle Białe
- Nowa Bielawa
- Osiedle XXV-lecia PRL
- Osiedle Europejskie
- Osiedle Południowe
- Kamieniczki
Edukacja[edytuj | edytuj kod]
Ta sekcja od 2009-03 wymaga zweryfikowania podanych informacji. Należy podać (wiarygodne) źródła, najlepiej w formie dokładnych przypisów bibliograficznych. Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tej sekcji. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tej sekcji. |
Gmina Bielawa jest organem prowadzącym dla: 6 przedszkoli, 5 szkół podstawowych, 5 gimnazjów i świetlicy socjoterapeutycznej.
Ciekawe miejsce stanowi ekologiczny plac zabaw przy Przedszkolu Publicznym nr l „Parkowe Skrzaty”, który powstał dzięki realizacji międzynarodowego polsko-niemieckiego projektu ekologiczno-edukacyjnego.
W budynku z końca XIX wieku przy ul. Wolności 57 mieści się Powiatowe Centrum Kształcenia Praktycznego.
W Bielawie funkcjonują 2 szkoły średnie: Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zespół Szkół w Bielawie, oraz kilka policealnych szkół.
23 marca 2001 r. w Bielawie została otwarta dziesiąta w Europie, a pierwsza w kraju i Europie Wschodniej „Szkoła Słoneczna”. Było to wydarzenie na miarę XXI wieku. Szkoła kształci instalatorów solarnych urządzeń instalacji grzewczych: centralnego ogrzewania oraz ciepłej wody użytkowej, a także systemów fotowoltaicznych – współpracujących z siecią elektryczną i akumulatorami. W roku 2002 rozszerzono działalność „Szkoły Słonecznej” tworząc Centrum Energii Odnawialnej.
Od 1990 r. w mieście działa również Zespół Szkół Społecznych, który oprócz szkoły podstawowej i gimnazjum, prowadzi szkołę muzyczną I stopnia.
Inne placówki oświatowe w mieście to: Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy, Zespół Szkół Specjalnych, Poradnia Psychologiczno–Pedagogiczna
Kościoły i związki wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]
Na terenie miasta działalność duszpasterską prowadzą następujące kościoły i związki wyznaniowe:
- Kościół Rzymskokatolicki
- Kościół Ewangelicko-Augsburski (filia)
- Kościół Zielonoświątkowy
- Świadkowie Jehowy[15]
- Zbór Chrześcijański w Bielawie[16]
Bielawianie[edytuj | edytuj kod]
- Artur Binkowski - kanadyjski bokser polskiego pochodzenia
- Christian Gottlob Dierig - przemysłowiec
- Hermann Henkel - działacz turystyczny, sekretarz i przewodniczący bielawskiego Towarzystwa Sowiogórskiego (Eulengebirgsverein)
- Eleni - piosenkarka
- Robert Skibniewski - koszykarz
- Tomasz Zabłocki - koszykarz
- Bartłomiej Świderski - aktor
- Grzegorz Mostowicz-Gerszt - aktor
- Mariusz Tomczyk - paraolimpijczyk
- Wojciech Chorąży - aktor
- Hubert Klimko-Dobrzaniecki - pisarz
- Jarosław Kuźniar - dziennikarz
- Janusz Góra - piłkarz
- Jacek Trzeciak - piłkarz
- Natalia Grosiak - piosenkarka
- Aleksandra Kwaśniewska - piosenkarka
- Tomasz Smolarz - polski polityk, samorządowiec, poseł na Sejm VI i VII kadencji
Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]
Niemcy − Lingen (Ems)[17]
Czechy − Hronov[18]
Czechy − Kostelec nad Orlicí[19]
Kanada − Chatham-Kent[20]
Wielka Brytania − Burton upon Trent
Sąsiednie gminy[edytuj | edytuj kod]
Dzierżoniów, Nowa Ruda, Pieszyce, Ząbkowice Śląskie.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ http://demografia.stat.gov.pl/bazademografia/Tables.aspx.
- ↑ a b c Heinrich Adamy: Die Schlesischen Ortsnamen ihre entstechung und bedeutung. Breslau: Verlag von Priebotsch`s Buchhandlung, 1888, s. 66.
- ↑ Grünhagen 1866 ↓, s. 280.
- ↑ Zarządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 7 maja 1946 r. (M.P. z 1946 r. Nr 44, poz. 85).
- ↑ Góry Sowie - mapa turystyczna w skali 1:50 000, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im. Eugeniusza Romera S.A., wydanie drugie, Warszawa-Wrocław 1999.
- ↑ Rejestr rezerwatów przyrody województwa dolnośląskiego, RDOŚ stan na 18 czerwca 2013. [dostęp 27-01-2014].
- ↑ Portal Regionalny i Samorządowy REGIOset (pol.). regioset.pl. [dostęp 2010-09-14].
- ↑ Baza Demograficzna – Tablice predefiniowane – Wyniki badań bieżących; Stan i struktura ludności; Ludność według płci i miast (pol.). GUS. [dostęp 2010-09-14].
- ↑ GUS Bank Danych Regionalnych, faktyczne miejsce zamieszkania, stan na 29 XII 2010
- ↑ http://www.polskawliczbach.pl/Bielawa, w oparciu o dane GUS.
- ↑ Abraham Kajzer: Za drutami śmierci. Wałbrzych, Muzeum Gross-Rosen: 2013. ISBN 978-83-89824-09-7.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. [dostęp 3 września 2012]. s. 8,9.
- ↑ a b c Bielawa podpisała nowe umowy przewozowe na lata 2017-2027. 2017-07-31. [dostęp 2018-02-03].
- ↑ Informacje zawarte na stronie PTTK Strzelin; dostęp: 3.08.2015
- ↑ Dane według raportów wyszukiwarki zborów (www.jw.org) z 4 czerwca 2014.
- ↑ Zbór Chrześcijański w Bielawie. strona oficjalna [dostęp 2017-02-09]
- ↑ Leśny Strażnik Przyrody, www.bielawa.pl [dostęp 2017-11-22] (pol.).
- ↑ Sport To Zdrowie, www.bielawa.pl [dostęp 2017-11-22] (pol.).
- ↑ Szlakiem Włókiennictwa, www.bielawa.pl [dostęp 2017-11-22] (pol.).
- ↑ Szanujemy Energię, www.bielawa.pl [dostęp 2017-11-22] (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Colmar Grünhagen: Regesten zur Schleisischen Geschichte. Breslau: Josef Max & COMP., 1866.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Oficjalna strona internetowa Bielawy
- Strona Szkoły Leśnej w Bielawie
- Historia Żydów w Bielawie na portalu Wirtualny Sztetl
- Bielawa dawniej i dziś
- Miejska Biblioteka Publiczna w Bielawie
- Langenbielau (niem.) w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego. T. V: Kutowa Wola – Malczyce. Warszawa 1884.
|
|