Bieruń
50°05′23″N 19°05′34″E/50,089722 19,092778| miasto i gmina | |||
 Rynek w Bieruniu | |||
| |||
| Państwo | |||
|---|---|---|---|
| Województwo | |||
| Powiat | |||
| Konurbacja | |||
| Data założenia |
ok. 1290 | ||
| Prawa miejskie | |||
| Burmistrz |
Sebastian Macioł | ||
| Powierzchnia |
40,5 km² | ||
| Populacja (31.05.2023) • liczba ludności • gęstość |
| ||
| Strefa numeracyjna |
(+48) 32 | ||
| Kod pocztowy |
43-150, 43-155 | ||
| Tablice rejestracyjne |
SBL | ||
Położenie na mapie powiatu bieruńsko-lędzińskiego  | |||
Położenie na mapie Polski  | |||
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |||
| 50°05′23″N 19°05′34″E/50,089722 19,092778
| |||
| TERC (TERYT) |
2414011 | ||
| SIMC |
0938077 | ||
| Hasło promocyjne: Bieruń Ci przaje[3] | |||
Urząd miejski Rynek 1443-150 Bieruń | |||
| Strona internetowa | |||
| BIP | |||
Bieruń (niem. Berun) – miasto w Polsce, historycznie na Górnym Śląsku, położone w województwie śląskim, siedziba władz powiatu bieruńsko-lędzińskiego. Według danych GUS z 31 grudnia 2021 r. miasto miało 19 087 mieszkańców[2].
.jpg)
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Bieruń leży w południowej części Polski, przy granicy województwa śląskiego i małopolskiego, którą wyznacza Wisła. Centrum miasta wyznaczają współrzędne geograficzne: 50º 05' szerokości geograficznej północnej i 19º 05' długości geograficznej wschodniej.
Miasto oddalone jest w linii prostej: 20 km od śródmieścia Katowic, 6 km od centrum Tychów, 10 km od centrum Oświęcimia, 61 km od centrum Krakowa i 273 km od centrum Warszawy. Bieruń graniczy z miastami: Tychy i Lędziny i z gminami: Chełm Śląski, Chełmek, Bojszowy i Oświęcim.
Teren miasta położony jest na pograniczu Pagórów Jaworznickich, Doliny Górnej Wisły i Równiny Pszczyńskiej. Historycznie Bieruń leży na Górnym Śląsku.
Według danych z 1 stycznia 2013 r. powierzchnia miasta wynosiła 40,5 km²[4], czyli 25,6% powierzchni powiatu, co stawia to miasto na 106. pozycji w Polsce pod względem powierzchni[4].
Dzielnice[edytuj | edytuj kod]
W powszechnym użytku mieszkańców znajdują się następujące dzielnice:
Demografia[edytuj | edytuj kod]
|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Bieruń liczy ponad 19 tys. mieszkańców[7] i plasuje się na 225. miejscu wśród miast Polski[4] oraz na 38. miejscu pod tym względem wśród miast województwa śląskiego.
Wykres liczby ludności miasta Bieruń na przestrzeni lat[5]:
 |
Według danych z 2015 r. w Bieruniu na 100 mężczyzn przypadały 102 kobiety[5].
Struktura płci i wieku mieszkańców Bierunia według danych z 31 grudnia 2015 r.[5]:
 |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Obok Bierunia znajdowała się antyczna osada Leucaristus. Została ona odwzorowana na antycznej mapie Klaudiusza Ptolemeusza z lat 142–147 naszej ery. O tym, że miejscowość ta znajdowała się w sąsiedztwie Bierunia, informuje skorowidz nazw historycznych ORBIS LATINUS i wynika to z położenia wśród innych zidentyfikowanych miejscowości Śląska.
W X–XI w. istniał tu otoczony palisadą i niewątpliwie posiadający wieżę obserwacyjną gródek obronny mający za zadanie chronić kupców przeprawiających się przez rzekę. Pozostałość – bieruński kopiec na szczycie którego stoi obecnie kapliczka św. Jana Nepomucena, z XIX wieku. W średniowieczu na pobliskiej Orlej Górce prawdopodobnie oddawano też hołd starosłowiańskiemu bogu Perunowi[8].
Bieruń otrzymał prawa miejskie w 1387 r. od księcia opawsko-raciborskiego Jana II Żelaznego. Akt ten polegał na nadaniu praw wójtowskich Kusowiczowi za jego długoletnią wierną służbę. O istnieniu na obszarze miasta osadnictwa świadczą wzmianki zamieszczone w dokumentach, na przykład o Ścierniach z 1272 r., Bijasowicach z 1360 r., Bieruniu z 1376 r. Do 1551 r. własność Piastów górnośląskich, od 1327 r. pod zwierzchnictwem Czech jako lenno. Od 1743 r. w państwie pruskim i utrata praw miejskich. Od 1865 r. ponownie miasto i zmiana nazwy na Bieruń Stary (Alt Berun). Od 1922 r. ponownie w granicach Polski. W czasie II wojny światowej wcielony do Niemiec. W latach 1945–1954 istniała wiejska gmina Bieruń Nowy. W latach 1973–1975 miasto było siedzibą gminy wiejskiej Bieruń Stary. W latach 1973[9]–1991 dzielnica Tychów. Od 1991 r. ponownie samodzielne miasto (powtórnie pod nazwą Bieruń).
Od odzyskania samodzielności przez Bieruń datuje się konflikt między tym miastem a sąsiednimi Tychami o tereny fabryczne Fiat Auto Poland (b. FSM) oraz osiedle zbudowane przy tej fabryce. Obecnie osiedle leży już w granicach administracyjnych Bierunia, natomiast sama fabryka pozostaje w Tychach. Historycznie sporny teren należał do Bierunia, jednakże pozostawienie go w granicach Tychów było warunkiem zgody tego miasta na odłączenie Bierunia. Spór odżył w 2010 r., bieruńscy samorządowcy domagali się od Tychów zwrotu 123 ha terenów fabrycznych, na których działa kilka spółek-córek firmy Fiat Auto Poland. Tychy zaproponowały korektę granicy o 123 ha na korzyść Bierunia, lecz w innym miejscu, na obszarze niezabudowanym. Roszczenia Bierunia negatywnie zaopiniował wojewoda śląski[10].
W 1993 r. po raz pierwszy odbył się w Bieruniu I Festiwal Filmów Nieprofesjonalnych im. Leona Wojtali. Został on zorganizowany przy pomocy KWK Piast. W 2005 r. odbyła się siódma edycja tego festiwalu, gdzie zanotowano rekordową ilość uczestników z całej Polski.
Gminę nawiedzają powodzie w 1997 i 2010 r.
Staraniem władz lokalnych, w tym z dużym zaangażowaniem finansowym, w dniu 1 października 2006 r. oddano do użytku nowo wybudowany budynek i uruchomiono nową jednostkę organizacyjną – Komendę Powiatową Policji o składzie osobowym 109 policjantów.
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Nazwa miejscowości wywodzi się od polskich zwrotów „brać, pobierać” i wiąże się z poborami podatkowymi[11]. Niemiecki nauczyciel Heinrich Adamy w swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 r. we Wrocławiu jako najstarszą nazwę wymienia Biernia podając jej znaczenie „Steuerort (Abgaben)”, czyli w języku polskim „Wieś podatków (pobór opłat, podatków)”[11]. Nazwa została później fonetycznie zgermanizowana na Berun[11] w wyniku czego utraciła ona swoje pierwotne znaczenie.
Od chwili zaistnienia, aż do obecnych czasów, czyli do odzyskania samodzielności prawnej w 1991 r., używano jednej nazwy w wymowie Bieruń. W zależności od reguł pisowni używano nazw Bieron, Bierun. W źródłach historycznych nazwa osady „de Beruna” użyta została dopiero w 1376 r. Górny Śląsk znajdował się wówczas pod panowaniem czeskich Przemyślidów. Pisano też o nazwie Boruń[12]. Nazwę miejscowości w zlatynizowanej staropolskiej formie Byerun wymienia w latach 1470–1480 Jan Długosz w księdze Liber beneficiorum dioecesis Cracoviensis[13].
Na mapie Abrahama Orteliusa z 1603 r. miejscowość widnieje pod nazwą Bierun. W statystycznym opisie Prus z 1837 r. występuje jedynie nazwa Berun[14]. Polską nazwę Bieruń w książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej” wydanej w Głogówku w 1847 r. wymienił górnośląski pisarz, Józef Lompa[15]. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego wydany pod koniec XIX w. podaje dwie polskie nazwy miejscowości – Beruń i Bieruń oraz niemiecką Berun[16].
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
W mieście znajdują się następujące obiekty wpisane do rejestru zabytków:
- sanktuarium św. Walentego z XVII w. (nr rej.: A/423/14 z 28.05.1966[17])
- kościół św. Bartłomieja Apostoła z lat 1770–1776 (nr rej.: 675/66 z 28.05.1966[17])
- kościół Najświętszego Serca Pana Jezusa z 1909 r. (nr rej.: A/402/13 z 26.02.2013[17])
- miasto w ramach historycznego założenia (nr rej.: 390/53 z 14.03.1953, 731/66 z 15.06.1966 oraz A/801/2021 z 21.04.2021[18][17])
- cmentarz żydowski (nr rej.: A/840/2021 z 24.06.2021[19])
- kaplica pw. Świętej Trójcy przy w Bieruniu Nowym, w rejonie skrzyżowania ulic Warszawskiej i Niedługiej (nr rej. A/1163/23 z 5 kwietnia 2023[20])
W Bieruniu znajdują się też inne obiekty – które, mimo że nie widnieją w rejestrze zabytków – pełnią funkcję historyczną. Są to:
- kopiec z 1295 r.
- grobla z lat 1530–1540
Kultura[edytuj | edytuj kod]
Instytucjami kultury w mieście są:
- Bieruński Ośrodek Kultury
- Miejska Biblioteka Publiczna nr 1
- Miejska Biblioteka Publiczna nr 2
Edukacja[edytuj | edytuj kod]
W mieście funkcjonują trzy publiczne przedszkola[21], dwie szkoły podstawowe[22], liceum ogólnokształcące[23] oraz Powiatowy Zespół Szkół (w skład którego wchodzą: zasadnicza szkoła zawodowa i technikum).
Wspólnoty wyznaniowe[edytuj | edytuj kod]
Na terenie Bierunia funkcjonują trzy parafie rzymskokatolickie należące do dekanatu Bieruń (parafia św. Bartłomieja Apostoła, parafia św. Barbary i parafia Najświętszego Serca Pana Jezusa).
Gospodarka[edytuj | edytuj kod]
Bezrobocie[edytuj | edytuj kod]
W 2015 r. stopa bezrobocia zarejestrowanych w liczbie ludności w wieku produkcyjnym w mieście wynosiła 2,1%[24].
Przemysł[edytuj | edytuj kod]
Na terenie miasta znajduje się kilka dużych zakładów pracy, m.in. KWK Piast-Ziemowit (ruch Piast[25]), zakłady tworzyw sztucznych i materiałów wybuchowych Nitroerg S.A.[25], Johnson Controls[25], zakłady mleczarskie: Danone i Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Bieruniu[25]. Na terenie Bierunia występują bogate złoża kruszyw: żwiru i piasku. Złoża te ze względu na ochronę środowiska nie są eksploatowane[26].
Rolnictwo[edytuj | edytuj kod]
Na terenie Bierunia działa 200 gospodarstw rolnych, które zajmują się głównie hodowlą trzody chlewnej, produkcją mleka oraz uprawą roślin (zboża, kukurydza, rzepak)[25].
Transport[edytuj | edytuj kod]
Przez miasto przebiega droga krajowa nr 44 i linia kolejowa Mysłowice – Tychy oraz linia kolejowa Katowice – Oświęcim. W ramach rozważanej budowy Kanału Śląskiego w Bieruniu miałby zostać zlokalizowany port żeglugi śródlądowej.
W mieście kursuje 15 linii autobusowych[27]:
- M22 (Międzyrzecze Gospoda – Katowice Sądowa)
- L (Wartogłowiec Kościół – Tychy Barwna Cmentarz)[28]
- 31 (Tychy Dworzec PKP – Bieruń Plac Autobusowy)[29]
- 54 (Tychy Lodowisko – Imielin Wiadukt)[30]
- 56 (Wola Skrzyżowanie – Bieruń Plac Nobla)[31]
- 65 (Tychy Barwna Cmentarz – Tychy Rynek)[32]
- 95 (Bieruń KWK Piast – Goławiec Szkoła)[33]
- 181 (Pszczyna Centrum Przesiadkowe – Bieruń Plac Nobla)[34]
- 262 (Rachowy Osiedle – Tychy Dworzec PKP)[35]
- 274 (Tychy Szpital Wojewódzki – Bieruń KWK Piast)[36]
- 536 (Mysłowice Centrum Handlowe – Tychy Dworzec PKP)[37]
- 627 (Międzyrzecze Gospoda – Tychy Jana Pawła II)[38]
- 686 (Oświęcim Dąbrowskiego Miasto – Tychy Jana Pawła II)[39]
- 931 (Zawodzie Centrum Przesiadkowe – Bieruń Potok Stawowy)[40]
- 995 (Mysłowice Towarowa – Lędziny Kopalnia Ziemowit)[41]
Polityka[edytuj | edytuj kod]
Burmistrz[edytuj | edytuj kod]
Obecnym burmistrzem Bierunia jest Krystian Grzesica, który otrzymał 55,96% głosów w I turze wyborów samorządowych w 2018 r. osiągając wynik lepszy niż w wyborach w 2014 r. (52,7%). Zdeklasował wszystkich pozostałych kandydatów już w I turze.
Rada Miasta[edytuj | edytuj kod]
| Ugrupowanie | Kadencja 2002–2006[42] | Kadencja 2006–2010[43] | Kadencja 2010–2014[44] | Kadencja 2014–2018[45] |
|---|---|---|---|---|
| Sojusz Lewicy Demokratycznej | 1 (SLD–UP) | – | – | – |
| Stowarzyszenie Mieszkańców Bierunia | 4 | 2 | – | – |
| Stowarzyszenie Gospodarczo-Ekologicznego „Nasz Region” | 2 | – | – | – |
| Stowarzyszenie Miłośników 600-letniego Bierunia | 10 | 5 | – | – |
| Stowarzyszenie „Samorządowa Wspólnota Obywatelska” | 1 | – | – | – |
| Prawo i Sprawiedliwość | – | 1 | – | – |
| Stowarzyszenie Miłośników Bierunia Starego | – | 1 | – | – |
| Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Bieruńskiej „Porąbek” | 3 | 6 | 4 | 3 |
| Stowarzyszenie Miłośników Bierunia | – | – | 2 | – |
| Razem dla Bierunia | – | – | 6 | 1 |
| Wspólnota Bierunia | – | – | 3 | – |
| KWW Krystiana Grzesicy | – | – | – | 5 |
| KWW Bernarda Pustelnika | – | – | – | 6 |
Miasta partnerskie[edytuj | edytuj kod]
Lista miast partnerskich Bierunia[46]:
Prasa lokalna[edytuj | edytuj kod]
W Bieruniu wydawana jest gazeta lokalna Rodnia[47].
Sport[edytuj | edytuj kod]
 |
Ta sekcja od 2017-09 wymaga zweryfikowania podanych informacji. |
W Bieruniu działają trzy kluby sportowe: założony w 1925 r. KS Unia Bieruń Stary (poza sekcją piłkarską posiada sekcje: badmintonową i szachową)[48], Piast Bieruń Nowy[49] oraz Uczniowski Klub Sportowy Maraton-Korzeniowski.pl”, który rozpoczął swoją działalność 19 listopada 1999 r. i jest klubem jednosekcyjnym o profilu lekkoatletycznym, ukierunkowanym na przygotowanie młodzieży do startów w chodzie sportowym.
Turystyka[edytuj | edytuj kod]
Szlaki turystyczne[edytuj | edytuj kod]
- Szlaki piesze
Szlak Południowy: Bieruń – Tychy – Kobiór – Studzienice – Pszczyna – Wisła Mała – Strumień
Szlak im. ks. Jana Kudery: Mysłowice – Imielin – Chełm Śląski – Lędziny – Bieruń
- Szlaki rowerowe
Trasa czerwona nr 151: Lędziny – Bieruń – Bojszowy – Jedlina
Trasa niebieska nr 152: Bieruń – Chełm Mały – Imielin – Mysłowice
Baza noclegowa[edytuj | edytuj kod]
W Bieruniu znajduje się jeden hotel (2015)[50].
Honorowi obywatele i zasłużeni dla miasta[edytuj | edytuj kod]
Miasto Bieruń posiada ośmioro honorowych obywateli[51]:
- Jan Brenkus – działacz społeczny i samorządowy
- Bruno Zimmermann – uczestniczył w nawiązaniu wzajemnych stosunków partnerstwa między Bieruniem, a Gundelfingen
- Alojzy Palowski – burmistrz Bierunia I i II kadencji (1991–1998)
- ks. kard. Stanisław Nagy – kardynał diakon
- Werner Rynski – profesor prawa socjalnego
- Wojciech Czech – architekt i działacz regionalny, wojewoda katowicki w latach 1990–1994
- Reinhard Bentler – doktor prawa
- Ewa Stachura-Pordzik – działacz gospodarczy
Miasto nadaje tytuł „Zasłużony dla miasta”, którym zostali uhonorowani[52]:
- Krzysztof Ficek
- Henryk Skupień
- Stowarzyszenie Mieszkańców Bierunia
- Zespół Folklorystyczny „Bierunianki”
- Ludwik Jagoda
- Maria Surma-Mazurkiewicz
- Norbert Jaromin
- Stowarzyszenie „Radość życia”
- Ludwik Wioska
- Anna Berger
- OSP Czarnuchowice
- Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska Bieruń
- Stowarzyszenie „Porąbek”
- Roman Nyga
- Franciszek Kocurek
- KS Unia Bieruń Stary
- KWK Piast
- Zakład tworzyw sztucznych „ERG”
- OSP Bieruń Stary
- OSP Bieruń Nowy
- Eugeniusz Jaromin
- Jan Czempas
- Gerard Miś
- Józef Berger
- Polski związek emerytów, rencistów i inwalidów o/Bieruń
- Stowarzyszenie Miłośników 600-letniego Bierunia
- Norbert Gonszcz
- Jan Wieczorek
- Karol Wierzgoń
- Konrad Bajura
- Francisze Zawisz
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Dotyczy Bierunia Starego, obecnie części Bierunia.
- ↑ a b https://bdl.stat.gov.pl/bdl/dane/podgrup/tablica.
- ↑ Bieruń ci przaje – Mamy nowe hasło promujące nasze miasto!. bierun.pl, 24 lutego 2017. [dostęp 2018-10-20].
- ↑ a b c Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2013 r.. „Powierzchnia i Ludność w Przekroju Terytorialnym”, 2013-07-26. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny. ISSN 1505-5507.
- ↑ a b c d Główny Urząd Statystyczny: Bank Danych Lokalnych. Ludność. Stan ludności. (pol.).
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Bank Danych Lokalnych. Narodowe Spisy Powszechne. Narodowy Spis Powszechny 2002 – Ludność. (pol.).
- ↑ Bieruń w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2016-01-11] (pol.), liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ O Bieruniu – Piast Bieruń Nowy [online], kspiastbierunnowy.futbolowo.pl [dostęp 2021-03-04].
- ↑ Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 325.
- ↑ Teresa Semik. Bieruńscy samorządowcy znowu żądają rewizji granic z Tychami. „Dziennik Zachodni”, 2010-02-03. Polskapresse Sp. z o.o.. ISSN 0137-9038.
- ↑ a b c Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 78, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Boruń, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 331.
- ↑ Joannis Długosz Senioris Canonici Cracoviensis, „Liber Beneficiorum”, Aleksander Przezdziecki, Tom II, Kraków 1864, s. 227.
- ↑ L. Freiherrn: Der Preußische Staat in allen seinen Beziehungen (...) Dritter Band. Berlin: Verlag von’August Hirschwald, 1837, s. 136.
- ↑ Józef Lompa, „Krótki rys jeografii Śląska dla nauki początkowej”, Głogówek 1847, s. 32.
- ↑ Beruń – Słownik geograficzny Królestwa Polskiego.
- ↑ a b c d Rejestr zabytków nieruchomych. Narodowy Instytut Dziedzictwa.
- ↑ Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków województwa śląskiego w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 11 maja 2021 r. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2021-05-14].
- ↑ Wykaz wpisanych obiektów do rejestru zabytków województwa śląskiego w okresie od 1 stycznia 1999 r. do 2 lipca 2021 r. (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2021-07-03].
- ↑ Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 6 kwietnia 2023 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2023-04-08]
- ↑ Przedszkola. Biuletyn Informacji Publicznej Gminy Miejskiej - Urzędu Miejskiego w Bieruniu. (pol.).
- ↑ Szkoły Podstawowe. Biuletyn Informacji Publicznej Gminy Miejskiej - Urzędu Miejskiego w Bieruniu. (pol.).
- ↑ Liceum Ogólnokształcące im. Powstańców Śląskich w Bieruniu. BIP: Liceum Ogólnokształcące im. Powstańców Śląskich w Bieruniu. (pol.).
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Bank Danych Lokalnych. Rynek pracy. Bezrobocie rejestrowane. (pol.).
- ↑ a b c d e Bieruń dziś. Urząd Miejski w Bieruniu. (pol.).
- ↑ Łukasz Gawor, Marek Marcisz, Wpływ działalności górniczej na zmiany rzeźby terenu powiatu bieruńsko-lędzińskiego, Gliwice: Politechnika Śląska, 29 czerwca 2018, s. 44, 45 [dostęp 2021-03-04].
- ↑ Bieruń KZK GOP Rozkład Jazdy ZTM [online], KZK GOP Rozkład Jazdy ZTM [dostęp 2021-05-13] (pol.).
- ↑ p, Rozkład jazdy linii L – autobus (KZK GOP) [online], KZK GOP Rozkład Jazdy ZTM [dostęp 2021-05-13] (pol.).
- ↑ p, Rozkład jazdy linii 31 – autobus (KZK GOP) [online], KZK GOP Rozkład Jazdy ZTM [dostęp 2021-05-13] (pol.).
- ↑ p, Rozkład jazdy linii 54 – autobus (KZK GOP) [online], KZK GOP Rozkład Jazdy ZTM [dostęp 2021-05-13] (pol.).
- ↑ p, Rozkład jazdy linii 56 – autobus (KZK GOP) [online], KZK GOP Rozkład Jazdy ZTM [dostęp 2021-05-13] (pol.).
- ↑ p, Rozkład jazdy linii 65 – autobus (KZK GOP) [online], KZK GOP Rozkład Jazdy ZTM [dostęp 2021-05-13] (pol.).
- ↑ p, Rozkład jazdy linii 95 – autobus (KZK GOP) [online], KZK GOP Rozkład Jazdy ZTM [dostęp 2021-05-13] (pol.).
- ↑ p, Rozkład jazdy linii 181 – autobus (KZK GOP) [online], KZK GOP Rozkład Jazdy ZTM [dostęp 2021-05-13] (pol.).
- ↑ p, Rozkład jazdy linii 262 – autobus (KZK GOP) [online], KZK GOP Rozkład Jazdy ZTM [dostęp 2021-05-13] (pol.).
- ↑ p, Rozkład jazdy linii 274 – autobus (KZK GOP) [online], KZK GOP Rozkład Jazdy ZTM [dostęp 2021-05-13] (pol.).
- ↑ p, Rozkład jazdy linii 536 – autobus (KZK GOP) [online], KZK GOP Rozkład Jazdy ZTM [dostęp 2021-05-13] (pol.).
- ↑ p, Rozkład jazdy linii 627 – autobus (KZK GOP) [online], KZK GOP Rozkład Jazdy ZTM [dostęp 2021-05-13] (pol.).
- ↑ p, Rozkład jazdy linii 686 – autobus (KZK GOP) [online], KZK GOP Rozkład Jazdy ZTM [dostęp 2021-05-13] (pol.).
- ↑ p, Rozkład jazdy linii 931 – autobus (KZK GOP) [online], KZK GOP Rozkład Jazdy ZTM [dostęp 2021-05-13] (pol.).
- ↑ p, Rozkład jazdy linii 995 – autobus (KZK GOP) [online], KZK GOP Rozkład Jazdy ZTM [dostęp 2021-05-13] (pol.).
- ↑ Państwowa Komisja Wyborcza: Wybory samorządowe. wybory2002.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-11-05].
- ↑ Geografia wyborcza – Wybory samorządowe – Państwowa Komisja Wyborcza. wybory2006.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-11-05].
- ↑ Wybory Samorządowe 2010 – Geografia wyborcza – Województwo śląskie – – m. Bieruń. wybory2010.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-11-05].
- ↑ Wybory Samorządowe 2014 – Wyniki – Województwo śląskie – powiat bieruńsko-lędziński – – m. Bieruń. samorzad2014.pkw.gov.pl. [dostęp 2015-11-05].
- ↑ Miasta partnerskie. Urząd Miejski w Bieruniu. [dostęp 2011-06-17].
- ↑ Gazeta RODNIA. Urząd Miejski w Bieruniu. (pol.).
- ↑ KS Unia Bieruń. [dostęp 2017-09-09].
- ↑ Piast Bieruń Nowy – informacje. (pol.).
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Bank Danych Lokalnych. Turystyka. Turystyczne obiekty noclegowe (stan w dniu 31 lipca). (pol.).
- ↑ Honorowi obywatele. Urząd Miejski w Bieruniu.
- ↑ Zasłużeni dla miasta. Urząd Miejski w Bieruniu.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Oficjalna strona miasta Bieruń
- Historia Żydów w Bieruniu na portalu Wirtualny Sztetl
- Beruń, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 155.
- Beruń, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 2: Januszpol – Wola Justowska, Warszawa 1902, s. 732.
| Miasta na prawach powiatu | |
|---|---|
| Miasta powiatowe | |
| Miasta gminne |
|
