Biesowice
54°11′35″N 16°52′33″E/54,193056 16,875833
| wieś | |
 Elektrownia w Biesowicach | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) |
805[2] |
| Strefa numeracyjna |
59 |
| Kod pocztowy |
77-230[3] |
| Tablice rejestracyjne |
GSL |
| SIMC |
0744953 |
Położenie na mapie gminy Kępice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |
Położenie na mapie powiatu słupskiego  | |
| 54°11′35″N 16°52′33″E/54,193056 16,875833[1]
| |
Biesowice (kaszb. Biésojce, niem. Beßwitz) – wieś w Polsce położona w województwie pomorskim, w powiecie słupskim, w gminie Kępice.
W miejscowości znajduje się przystanek kolejowy Biesowice.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa słupskiego.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość po raz pierwszy została wspomniana oficjalnie jako odwieczne lenno rodziny von Zitzewitz w 1480 r. W XIX w. majątek Biesowice wraz z należącymi do niego folwarkami i wielkimi lasami nad Wieprzą i Studnicą zajmował powierzchnię 15 tys. mórg magdeburskich (1 morga magdeburska = 2553,22 m²). Podczas wojny trzydziestoletniej Biesowice zostały mocno doświadczone i w 1655 r. było tam jeszcze tylko 16 chłopów. Jednak w 1784 r. było znowu 17 gospodarstw chłopskich, działała kuźnia i karczma. W skład majątku wchodziła założona w 1863 r. huta szkła taflowego, młyn, tartak, cegielnia i wapiennik. Po wprowadzeniu pruskiego podziału terytorialnego w 1815 r. Biesowice znalazły się w granicach powiatu Schlawe i. Pom. prowincji Pomorze, ale w wyniku zmiany granic w 1878 r. trafiły do powiatu Rummelsburg i. Pom. Biesowicki kościół został konsekrowany w 1891 r. W 1897 r. w pobliżu Biesowic rozpoczyna działalność elektrownia, która przekształca się później w elektrownię wodną (patrz: następny rozdział). W 1919 r. wieś Biesowice ma 156, a majątek 464 mieszkańców. W 1939 r. doliczono się 465 mieszkańców.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
W miejscowości znajdują się:
- zabytkowy pałac, wybudowany w połowie XIX wieku przez von Zitzewitzów, przebudowany w stylu neogotyckim w latach 1922–1923[4]. Pałac posiada dwie dobudówki i pozorny ryzalit z parawanem, który poprzedzony jest czterokolumnowym gankiem. W środku reprezentacyjny hall z zabytkowymi schodami, oryginalne boazerie i neorenesansowy kominek[5].
- dawna plebania z przełomu XIX i XX wieku
- kościół pw. św. Andrzeja Boboli z 1891 roku[6].
Związani z miejscowością[edytuj | edytuj kod]
Do najbardziej znanych przedstawicieli rodziny władającej majątkiem należeli opat klasztoru w Huysburgu – Nicolaus von Zitzewitz, ur. w majątku Biesowice w 1634 r., Ernst von Zitzewitz – pruski pułkownik i polityk, zm. 15.08.1899 w majątku oraz Franz von Zitzewitz – major regimentu dragonów w latach 1825-42.
Elektrownia wodna[edytuj | edytuj kod]
Elektrownia "Biesowice" została uruchomiona w 1905 roku i jest najstarszą na Wieprzy. Pracowała początkowo tylko dwa lata – po jej uruchomieniu została rozmyta zapora ziemna w czasie przejścia katastrofalnej fali powodziowej. Wkrótce podjęto się odbudowy zapory, tym razem o konstrukcji ziemno-betonowej i długości 120 m. Elektrownia wznowiła pracę już w 1908 roku. Ekspolatowana była nieprzerwanie do roku 1945, kiedy to zdemontowano turbiny i wywieziono je do ZSRR. Ponowne wyposażenie i uruchomienie elektrowni miało miejsce w 1954 roku. W 1985 roku zwiększono moc elektrowni o 41 kW instalując turbinę rurową (budynek Biesowice II). Elektrownia pracuje do dziś i jest jedną z czterech elektrowni wodnych na Wieprzy eksploatowanych przez spółkę "Energa Elektrownie Wodne Słupsk".
Elektrownia jest udostępniona do zwiedzania (poniedziałek-sobota: 10:00-15:00 lub po wcześniejszym uzgodnieniu).
Dane techniczne
- średni przepływ: 8,3 m3/s
- moc instalowana: 503 kW
- spad: 5,1 m
- ilość turbozespołów: 4
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 5920
- ↑ Polska w Liczbach [online], polskawliczbach.pl [dostęp 2023-11-24] (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 67 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Mariusz Dolhan: Biesowice. polskiezabytki.pl, 2011. [dostęp 2016-04-04]. (pol.).
- ↑ Piotr Skurzyński, Pomorze, Warszawa: Wyd. Muza S.A., 2007, s. 247, ISBN 978-83-7495-133-3.
- ↑ Wykaz zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków na terenie województwa pomorskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 82. [dostęp 2016-01-16].
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- https://web.archive.org/web/20150924111112/http://www.studienstelleog.de/download/RUM-ORT3.pdf (PDF-Datei; 297 kB)
- Siedziba gminy: Kępice
| Miasto | |
|---|---|
| Części miasta | |
| Wsie | |
| Część wsi | |
| Przysiółki wsi | |
| Osady | |
| Osady leśne | |
| Pozostałe miejscowości |
