Bieszczadzka Kolejka Leśna
|
||
 Na trasie Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej |
||
| Dane ogólne | ||
| Lokalizacja | Bieszczady,  Polska |
|
| Rodzaj transportu | kolej wąskotorowa | |
| Data uruchomienia | 1895 | |
| Infrastruktura | ||
| Całkowita długość linii |
28 km[1] | |
| Liczba linii | 2[1] | |
| Liczba stacji | 6[2] | |
| Inne informacje | ||
| Roczna liczba pasażerów |
102 tys. (2014)[3] | |
| Rozstaw toru | 750 mm | |
| Właściciel | Fundacja Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej | |
| Operator | Fundacja Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej | |
Bieszczadzka Kolejka Leśna – kolej wąskotorowa w Bieszczadach, będąca najwyżej położoną linią wąskotorową w Polsce[4]. Powstała przed I wojną światową. Od 1997 infrastruktura kolejki jest odbudowywana w celach turystycznych. Bazą kolejki jest stacja w Majdanie. Stąd pociągi kursują w kierunku stacji Przysłup (zatrzymując się w Cisnej, Dołżycy i Krzywem) oraz Balnica[2]. Zamknięte pozostają odcinki Przysłup – Wetlina - Moczarne, Balnica – Smolnik, Smolnik – Rzepedź oraz Smolnik – Nowy Łupków. Od 2012 – po 23 latach przerwy – kolejka kursuje również zimą w okresie ferii szkolnych (w piątki i soboty)[5].
Spis treści
Historia[edytuj]
Budowa[edytuj]
W roku 1890 rozpoczęto budowę linii kolejki wąskotorowej z Cisnej do Nowego Łupkowa. Linia ta miała ułatwić inicjatorom budowy - wiedeńskim i budapesztańskim przedsiębiorcom drzewnym - eksploatację największego bogactwa Bieszczadów, jakim są lasy. Projektantem kolejki był polski inżynier Albin Zazula. Większość prac przy budowie linii kolejowej wykonywało ręcznie, bez pomocy urządzeń technicznych, 300 robotników. Główny szlak poprowadzono wzdłuż doliny rzeki Solinki. Tory o rozstawie 760 mm ułożono na podkładach dębowych. Do budowy mostów, przepustów, wiaduktów oraz murów oporowych, które służą również obecnie sprowadzono wykwalifikowanych kamieniarzy z Włoch. Niektórzy z włoskich kamieniarzy pozostali w Bieszczadach na stałe po zakończeniu prac budowlanych jak np. rodzina Meinardich. Oficjalnego otwarcia pierwszego odcinka (Nowy Łupków – Cisna) dokonano 22.01.1898 r.[6]. Przy linii kolejowej zaczęły powstawać tartaki, które ożywiły gospodarczo ten rejon Bieszczadów. W latach 1900-1904 wraz ze wzrostem zapotrzebowania na drewno właściciele kolejki przedłużyli linię kolejową z Cisnej do Kalnicy i Beskidu (20 km).
Eksploatacja[edytuj]
W czasie I wojny światowej decyzją Austro-Węgier, wobec niepowodzeń na froncie wschodnim, kolejka została uszkodzona. Wysadzono mosty, rozjazdy, część urządzeń. Po odwrocie armii rosyjskiej w roku 1916 rozpoczęto odbudowę. Po odzyskaniu niepodległości w 1918, kolejka stała się własnością PKP. Z upływem czasu rozstaw toru został zmieniony na 750 mm.
W czasie II wojny światowej (w latach 1944-45) kolejka uległa zniszczeniu. Po wojnie została przejęta przez Lasy Państwowe i odbudowana. W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych nastąpiła zmiana rozstawu torów do 750 mm, modernizacja i dalsza rozbudowa linii., m.in. ze Smolnika do Rzepedzi i z Cisnej do Moczarnego. W miejsce zniszczonej prywatnej linii Majdan – Kalnica – Beskid zbudowano niżej położoną linię Majdan – Wetlina – Moczarne. W 1963 uruchomiono ruch pasażerski, który prowadzono na liniach Majdan - Wetlina oraz Majdan - Rzepedź (czas jazdy 3 godziny). W tym okresie przy kolejce pracowało ok. 300 osób. 30 listopada 1994 całkowicie wstrzymano ruch pociągów. Po przejęciu kolejki przez Fundację Bieszczadzkiej Kolejki Leśnej, 4 lipca 1997 wznowiono ruch pasażerski z Majdanu do Przysłupia, w 1998 do Balnicy, a w 2001 do Woli Michowej. W 2009 roku przywrócono ruch na odcinku z Woli Michowej do Smolnika. W 2011 ruch na odcinku Balnica – Smolnik został jednak ponownie zawieszony.
16 czerwca 1968 na trasie kolei wąskotorowej w odcinku Rzepedź-Prełuki doszło do zderzenia pociągu towarowego z drezyną, w wyniku czego rannych zostało 11 osób podróżujących drezyną[7].
W 1979 w Majdanie utworzono skansen kolei leśnej, na której eksponowano m.in. parowozy. Po ok. 20 latach istnienia sknsen zlikwidowano.
W 2007 roku kolejka przewiozła 52 tys. pasażerów, w 2009 – 68 tys., w 2010 – 60 tys., w 2011 – 72 tys.[8], a w 2014 – 102 tys. pasażerów[3]. W sezonie turystycznym dzienne przewozy wynosiły do ok. 1500 pasażerów[9]. Dla porównania, w latach 80. przewozy wynosiły około 30 tys. pasażerów, a w 1994 – zaledwie 13 tysięcy.
 |
Tabor[edytuj]
Czynny:
- parowóz Kp4-3772 (zbud. Chrzanów 3772/1957, poprzednio służył w Cukrowni Kruszwica, zakupiony w 2007, wszedł do eksploatacji po remoncie w 2012)[10]
- drezyna motorowa Dm101 (typ WM5, zbud. 1956)[11]
- drezyna motorowa Dm102 (zmodernizowana w 2010)[9]
Nieczynny:
- parowóz Las (od 2010 z tendrem dodatkowym)[9]
- lokomotywa spalinowa Lxd2-347 (ex Lxd2-321, zakupiona 2006)[11]
Poprzedni:
- parowozy: Kp4-1257 (w 1991 oddany do muzeum w Sochaczewie)[10]
Publikacje[edytuj]
- Artur Bata: Szlakiem Bieszczadzkiej Kolejki. Rzeszów: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1983. ISBN 8303003038.
- Judyta Kurowska-Ciechańska, Ariel Ciechański: Koleje. Warszawa: Carta Blanca, 2008, s. 250-254. ISBN 978-83-60887-23-3.
- Zygmunt Rygiel: Bieszczadzkie kolejki leśne. Krosno: Apla, 2002. ISBN 83-88065-88-2.
Zobacz też[edytuj]
Przypisy
- ↑ a b Bieszczadzka Ciuchcia | Trasy
- ↑ a b Rozkład jazdy | Bieszczadzka Ciuchcia
- ↑ a b PAP / (mb): Wąskotorowa kolejka leśna przewiozła 102 tys. osób (pol.). wiadomosci.onet.pl, 2014-12-28. [dostęp 2014-12-29].
- ↑ Dariusz Podbereski: Wędrówki Przyrodnicze, Trasy wycieczek przyrodniczych. Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskie, 1995, s. 133. ISBN 83-85843-48-5.
- ↑ Bieszczadzka Ciuchcia kursuje w zimie
- ↑ Stanisław Grabowski Bieszczadzka Kolejka Leśna
- ↑ Kolejka leśna zderzyła się z drezyną. 11 osób rannych. „Nowiny”, s. 1, Nr 144 z 18 czerwca 1968.
- ↑ J. Chiżyński: Zima na Bieszczadzkiej Kolei Leśnej, "Świat Kolei" nr 3/2012
- ↑ a b c M. Ciesielski: Nowości z kolejki bieszczadzkiej, "Świat Kolei" nr 8/2010, s.7
- ↑ a b M. Ciesielski: Powrót "kapcia" na BKL!, "Świat Kolei" nr 2/2012, s.7
- ↑ a b J. Chiżyński: Dm101 po remoncie / Lxd2 na BKL, "Świat Kolei" nr 8/2006, s.7
Linki zewnętrzne[edytuj]
|
|||||||||||||||||||||||
