Bitwa o Ustrzyki Dolne
| ||||
| ||||
_at_Ustrzyki_Dolne_Train_Station.jpg) Rysunek Antoniego Hory przedstawiający zajęcie stacji kolejowej w Ustrzykach Dolnych przez żołnierzy z pociągu pancernego por. Maczka | ||||
| Czas | 20 listopada 1918 | |||
| Miejsce | Ustrzyki Dolne | |||
| Terytorium | Galicja Wschodnia | |||
| Przyczyna | potrzeba otworzenia drugiej linii zaopatrzeniowej do oblężonego Lwowa | |||
| Wynik | zwycięstwo Polaków | |||
| Strony konfliktu | ||||
| ||||
| Dowódcy | ||||
| ||||
| Siły | ||||
| ||||
Bitwa o Ustrzyki Dolne – bitwa stoczona 20 listopada 1918 roku w trakcie wojny polsko-ukraińskiej przez oddziały Wojska Polskiego z Ukraińską Armią Halicką.
Tło sytuacyjne[edytuj | edytuj kod]
Ustrzyki Dolne wraz z okolicznymi wsiami, zamieszkałe głównie przez ludność ruską, zostały opanowane przez oddziały Ukraińskiej Armii Halickiej w pierwszych dniach listopada 1918 r., po rozpoczęciu wojny polsko-ukraińskiej. Jednocześnie od 1 listopada trwały walki o Lwów, w którym nie było regularnych oddziałów Wojska Polskiego, a po broń chwycili mieszkańcy. Miasto znajdowało się niemal w całkowitym okrążeniu, w głębi terenu będącego pod kontrolą ukraińską, a przerzutu wojsk i zaopatrzenia można było dokonywać tylko jedną linią kolejową z Przemyśla. Polskie dowództwo uznało, że to nie wystarczy do utrzymania miasta. Druga linia austriackiej kolei żelaznej prowadząca do Lwowa od południa, wiodła z opanowanego przez Polaków Krosna przez m. in. Ustrzyki Dolne, Chyrów i Sambor. Dlatego stacjonujące w Krośnie polskie dowództwo podjęło decyzję o wybiciu drugiej ścieżki do oblężonego miasta. Pierwszym celem na tej drodze były Ustrzyki Dolne.
Przebieg bitwy[edytuj | edytuj kod]
Do poprowadzenia ataku wyznaczono por. Stanisława Maczka, młodego oficera z dużym doświadczeniem nabytym w armii austriackiej. Objął on dowództwo nad pociągiem pancernym "Kozak" i kompanią ok. 120 żołnierzy. 20 listopada 1918 r. Maczek wyruszył ze swoim oddziałem ze stacji kolejowej w Krośnie i nie niepokojony przez nikogo dojechał nim na dworzec w Ustrzykach Dolnych. Zaskoczenie przeciwnika było całkowite. Polscy żołnierze wyskoczyli z pociągu i zaatakowali wroga w rejonie dworca. Krótka walka na bagnety przesądziła o wyniku bitwy. Jednocześnie w Ustrzykach znajdował się także ukraiński pociąg pancerny, który ostrzelany przez maczkowców nie zdołał otworzyć ognia. Polacy zdobyli na wrogu cztery działa polowe.
Znaczenie bitwy[edytuj | edytuj kod]
Niewielkie starcie w Ustrzykach Dolnych, poprzez szybkie zajęcie dworca na strategicznej trasie kolejowej, otworzyło Wojsku Polskiemu duże możliwości. Dalsze natarcie na wschód początkowo rozwijało się pomyślnie i zaowocowało zdobyciem Chyrowa 16 grudnia. Atak został jednak zatrzymany pod Samborem, którego Polakom nie udało się zdobyć; w efekcie druga linia zaopatrzeniowa do Lwowa nie została otwarta. Stolica Galicji wytrzymała jednak w oblężeniu z jedną linią aż do maja, kiedy została uwolniona przez generalną polską ofensywę.
Po bitwie[edytuj | edytuj kod]
Po wyzwoleniu miasta przez Wojsko Polskie, Ustrzyki Dolne były jeszcze kilkakrotnie atakowane przez siły przeciwnika, m. in. w styczniu 1919 r. kolumna nacierających wojsk ukraińskich została rozbita przez polską kawalerię nieopodal wsi Równia. Nigdy już jednak nie udało się Ukraińcom zdobyć miasta.
Pamięć[edytuj | edytuj kod]
W 2010 r. grupa mieszkańców Ustrzyk Dolnych w ramach wolontariatu wykonała mural w pobliżu dworca w Ustrzykach Dolnych na cześć porucznika (później generała) Stanisława Maczka i jego walki w pociągu pancernym.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Piotr Potomski: Generał broni Stanisław Władysław Maczek (1892-1994). Warszawa: 2008.
- Jerzy Samborski: Generał Maczek. Liberation Route of the Polish 1st Armoured Division of General Maczek, 2010. [dostęp 2019-01-06].
- Krzysztof Bulzacki: Lwowskie sylwetki... gen. Stanisław Maczek. Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo - Wschodnich, 1995. [dostęp 2019-01-06].
