Bitwa pod Drohiczynem (19 VIII 1920)
| Wojna polsko-bolszewicka | |||
| Czas |
19 sierpnia 1920 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce |
pod Drohiczynem | ||
| Terytorium | |||
| Przyczyna | |||
| Wynik |
zwycięstwo Polaków | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
Wojna Polska 1918―1921[1]
Bitwa pod Drohiczynem – walki polskiej 1 Dywizji Piechoty Legionów z oddziałami sowieckiej 8. i 17 Dywizji Strzelców w czasie Bitwy Warszawskiej w okresie wojny polsko-bolszewickiej.
Geneza[edytuj | edytuj kod]
Realizując w drugiej połowie sierpnia 1920 operację warszawską, wojska polskie powstrzymały armie Frontu Zachodniego Michaiła Tuchaczewskiego[2]. 1 Armia gen. Franciszka Latinika zatrzymała sowieckie natarcie na przedmościu warszawskim[3][4], 5 Armia gen. Władysława Sikorskiego podjęła działania ofensywne nad Wkrą[5], a ostateczny cios sowieckim armiom zadał marszałek Józef Piłsudski, wyprowadzając uderzenie znad Wieprza[6]. Zmieniło to radykalnie losy wojny. Od tego momentu Wojsko Polskie było w permanentnej ofensywie[7].
Po klęsce nad Wisłą dowództwo sowieckie pospiesznie uzupełniało i reorganizowało ocalałe z pogromu jednostki[8]. Uchodząca spod Warszawy 16 Armia Nikołaja Sołłohuba miała zorganizować obronę na Bugu pod Drohiczynem i Grannem. Jednakże na szlakach odwrotu większość jednostek tej armii ogarnęła panika i demoralizacja[9].
Walczące wojska[edytuj | edytuj kod]
 Wojsko Polskie
| ||
|---|---|---|
| 1 Dywizja Piechoty Legionów | płk Stefan Dąb-Biernacki | 2 Armia |
| I Brygada Piechoty Legionów | płk Edmund Knoll-Kownacki | 1 DPLeg. |
| ⇒ 1 pułk piechoty Legionów | kpt. Zygmunt Wenda | 1 DPLeg. |
| → II/1 pułku piechoty Legionów | ppor. Edward Okulski | 1 pp Leg |
| ― 5/1pułku piechoty Legionów | ||
| ― 6/1pułku piechoty Legionów | ||
| ― 7/1pułku piechoty Legionów | ppor. Henryk Sochański | gr. szturmowa |
| ― 8/1pułku piechoty Legionów | ppor. Władysław Broniewski | |
| → II/1 pułku artylerii polowej | gr. wsparcia | |
| ― 5/1 pułku artylerii polowej | ||
 Armia Czerwona
| ||
| 8 Dywizja Strzelców | komdyw Andriej Riabinin | 16 Armia |
| 17 Dywizja Strzelców | komdyw. K. Niewieżyn[10] | |
Walki pod Drohiczynem[edytuj | edytuj kod]
Po pokonaniu Sowietów nad Wieprzem, główne siły 2 Armii gen. Edwarda Rydza-Śmigłego kierowały się w kierunku Drohiczyna i Grannego z zadaniem opanowania przepraw na Bugu. Rano 18 sierpnia 1920 1 pułk piechoty Legionów, wzmocniony II dywizjonem 1 pułku artylerii polowej Legionów, opuścił Międzyrzec Podlaski i jako awangarda 1 Dywizji Piechoty Legionów płk. Stefana Dęba-Biernackiego ruszył na Drohiczyn[11][12]. Około 18.00 pułk dotarł do Łosic[a]. Wobec uzyskanej od jeńców informacji, że Sowieci z dużą ilością taborów przeprawiają się przez Bug pod Drohiczynem, dowódca I Brygady Piechoty Legionów, płk Edmund Knoll-Kownacki, polecił natychmiast skierować tam jeden batalion 1 pułku piechoty Legionów, przewożąc go podwodami. Dowódca 1 pp Leg. mjr Wenda wyznaczył do tego zadania II batalion ppor. Okulskiego i wzmocnił go 5 baterią 1 pułku artylerii polowej[11].
Grupa szturmowa w sile 7 kompanii ppor. Sochańskiego i 8 kompania ppor. Władysława Broniewskiego o północy z 18 na 19 sierpnia podjechała pod Tokary. Stąd kompanie skierowały się pieszo do mostu na Bugu. Około 3.00 obie kompanie przeszły przez pozostawiony przez Sowietów bez ochrony most i wkroczyły do miasteczka na prawym brzegu Bugu. Pojawienie się legionistów całkowicie zaskoczyło odpoczywające oddziały 8 i 17 Dywizji Strzelców oraz uderzeniową grupę artylerii Jakowlewa. Żołnierze polscy granatami ręcznymi zniszczyli kwatery sztabów 8 i 17 DS. Poległ dowódca 8 Dywizji Strzelców Andriej Riabinin, a większość oficerów obu sztabów dostała się do niewoli. Do niewoli dostał się w całości batalion złożony z ochotników narodowości żydowskiej z Kałuszyna, Garwolina i Siedlec. Grupa uderzeniowa artylerii zdołała w ostatniej chwili ujść, tracąc jedno działo[13][14].
Wycofywały się też tabory, ale ich osłona złożona z pododdziałów strzelców zorganizowała kontratak. Wspierał go samochód ciężarowy, na którym ustawiono dwa ciężkie karabiny maszynowe. Sowiecki kontratak został załamany ogniem 7 i 8 kompanii, a samochód ciężarowy został zniszczony[11]. O świcie w rejon bitwy podeszła 6 kompania i podjęła pościg za wycofującym się przeciwnikiem. Tym razem Sowieci zaatakowali odsłonięte lewe skrzydło II batalionu od zachodu. Atakujący odrzucili jeden pluton 8 kompanii i dwa wracające plutony 6 kompanii, które cofały się w stronę mostu, aby zorganizować tam obronę i zapewnić możliwość odwrotu pozostałym pododdziałom. Sowieci wdarli się do miasta na tyły 7 kompanii i wymusili wycofanie się 7 i 8 kompanii wschodnim skrajem Drohiczyna na południe, do zakola Bugu. II batalion znalazł się w trudnym położeniu, ale przeciwnik, uzyskawszy możliwość odwrotu, nie ryzykował dalszej walki i szybko wycofał się szosą na wschód. Kompanie zebrane przez ppor. Okulskiego z łatwością po raz kolejny opanowały miasto, biorąc do niewoli około 400 jeńców i dwa działa[15].
Bilans walk[edytuj | edytuj kod]
Walki pod Drohiczynem zakończyły się sukcesem wojsk polskich. Po opanowaniu przez 1 Dywizję Piechoty Legionów przepraw na Bugu w Drohiczynie oraz zdobyciu pobliskiego Frankopola i Skrzeszewa przez jazdę ochotniczą mjr. Jaworskiego, cofające się znad Wisły resztki sowieckiej 16 Armii musiały prowadzić odwrót przez Granne i Nur. Spowodowane tym opóźnienie odwrotu zadecydowało o klęsce 16 Armii w bitwie pod Białymstokiem. Straty polskie wyniosły 3 poległych i 12 rannych. Straty sowieckie nieznane[15][13].
Uwagi[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Łosice zdobyły pododdziały jazdy ochotniczej mjr. Feliksa Jaworskiego, która zdobyła tutaj kilkaset wozów taborowych wyładowanych amunicją i żywnością).
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Przybylski 1930 ↓.
- ↑ Piłsudski i Tuchaczewski 1989 ↓, s. 199.
- ↑ Cisek, Paduszek i Rawski 2010 ↓, s. 57.
- ↑ Odziemkowski 1990 ↓, s. 68.
- ↑ Sikorski 2015 ↓, s. 168.
- ↑ Wyszczelski 1995 ↓, s. 193.
- ↑ Żeligowski 1930 ↓, s. 116.
- ↑ Odziemkowski 2004 ↓, s. 482.
- ↑ Odziemkowski 1998 ↓, s. 42.
- ↑ 17-я Горьковская Краснознаменная стрелковая дивизия [online], www.rkka.ru [dostęp 2022-04-28].
- ↑ a b c Odziemkowski 2004 ↓, s. 100.
- ↑ Pomarański 1931 ↓, s. 77.
- ↑ a b Pomarański 1931 ↓, s. 78.
- ↑ Odziemkowski 2010 ↓, s. 718.
- ↑ a b Odziemkowski 2004 ↓, s. 101.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Janusz Cisek, Konrad Paduszek, Tadeusz Rawski: Wojna polsko-sowiecka 1919–1921. Warszawa: Wojskowe Centrum Edukacji Obywatelskiej, 2010.
- Janusz Odziemkowski: Bitwa warszawska 1920 roku. Warszawa: Wydawnictwo Geologiczne, 1990.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon bitew polskich 1914 – 1920. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-85621-46-6.
- Janusz Odziemkowski: Leksykon wojny polsko-rosyjskiej 1919–1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Rytm”, 2004. ISBN 83-7399-096-8.
- Janusz Odziemkowski: Piechota polska w wojnie z Rosją bolszewicką 1919-1920. Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Adam”, 2010. ISBN 978-83-7072-650-8.
- Józef Piłsudski, Michaił Tuchaczewski: „Rok 1920”. „Pochód za Wisłę”. Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1989. ISBN 83-218-0777-1.
- Stefan Pomarański: Zarys historji wojennej 1-go pułku piechoty Legionów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1931, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Adam Przybylski: Wojna polska 1918–1921. Warszawa: Wojskowy Instytut Naukowo-Oświatowy, 1930.
- Władysław Sikorski: Nad Wisłą i Wkrą. Studium do polsko-rosyjskiej wojny 1920 roku. Lwów – Warszawa: Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich. Reprint: Wydawnictwo 2 Kolory. Sp. z oo, 2015. ISBN 978-83-64649-16-5.
- Lech Wyszczelski: Warszawa 1920. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1995. ISBN 83-11-08399-1.
- Lucjan Żeligowski: Wojna w roku 1920 - wspomnienia i rozważania. Warszawa: Instytut Badania Najnowszej Historji Polski, 1930.