Bitwa pod Pankalią

Starcie pomiędzy wojskami Bardasa Sklerosa i Bardasa Fokasa, miniatura z manuskryptu Jana Skylitzesa

Bitwa pod Pankalią – stoczona w roku 978 lub 979, w czasie bizantyjskiej wojny domowej pomiędzy wojskami młodego cesarza Bazylego II dowodzonymi przez Bardasa Fokasa, a siłami uzurpatora, generała Bardasa Sklerosa, na równinie Pankalia (Pankaleia, gr.Παγκάλεια), w okolicach Amorion. Zakończyła się klęską Sklerosa i jego ucieczką do Bagdadu, co zakończyło ten epizod wojny domowej. Historycy nie są zgodni co do miejsca bitwy, jej daty i dokładnego przebiegu.

Sytuacja przed bitwą

Po nagłej śmierci cesarza Jana I Tzimiskesa w 976 roku, władza przypadła jego małoletnim bratankom – Bazylemu II i Konstantynowi. Pozostawali oni pod wpływem eunucha Bazylego Lakapenosa, piastującego wpływowy urząd parakoimōmenosa. W tej sytuacji Bardas Skleros proklamował się cesarzem. Do 978 roku osiągnął znaczne sukcesy w azjatyckiej części imperium i zaczął zagrażać samej stolicy. Po serii klęsk parakoimōmenos postawił na czele swoich wojsk Bardasa Fokasa, mającego sławę doskonałego dowódcy, odwołując go z wygnania na Chios. Pomimo tego dwie kolejne bitwy zostały wygrane przez Bardasa Sklerosa. Za każdym razem Fokas cofał się i przegrupowywał. Na wiosnę 979 roku Fokas został wzmocniony przez liczącą 12 000 jeźdźców kawalerię przysłaną przez księcia Davida z Tao-Klardżeti.

Bitwa pod Pankalią

Bitwa została prawdopodobnie stoczona w dniu 24 maja 979 na równinie Pankalia. Według części źródeł Bardas Skleros został pokonany w pojedynku i ciężko raniony. Widząc to jego wojska poszły w rozsypkę, oddając pole Fokasowi.

Konsekwencje

Bitwa zakończyła rebelię Bardasa Sklerosa, schronił się on w Bagdadzie. Jednocześnie walne zwycięstwo Fokasa poprawiło jego polityczną pozycję i umożliwiło jego własną rebelię kilka lat później.

Bibliografia

• Timothy E. Gregory: Historia Bizancjum. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2008, s. 246-247. ISBN 978-83-233-2588-8.
• Catherine Holmes: Basil II and the governance of Empire (976–1025). OUP, 2005, s. 450-457. ISBN 978-0-19-927968-5.
• Georg Ostrogorski: Dzieje Bizancjum. Warszawa: PWN, 1968, s. 250-251.
• Warren Treadgold: A History of the Byzantine State and Society. Stanford, California: Stanford University Press, 1997, s. 513-516. ISBN 0-8047-2630-2.
• Mark Whittow: The Making of Byzantium, 600-1025. University of California Press, 1996, s. 361-365. ISBN 978-0520204973.
• The Oxford Dictionary of Byzantium, t. 3. s. 1571.