Bitwa pod Slivicami
49°38′36″N 14°02′50″E/49,643333 14,047222| II wojna światowa, front wschodni | |||
.jpg) Pomnik upamiętniający bitwę pod Slivicami | |||
| Czas |
11–12 maja 1945 | ||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
zwycięstwo aliantów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Położenie na mapie Czechosłowacji  | |||
| 49°38′36″N 14°02′50″E/49,643333 14,047222
| |||
Bitwa pod Slivicami (cz. Bitva u Slivice) – ostatnia bitwa II wojny światowej na ziemiach czeskich, stoczona już po formalnej kapitulacji III Rzeszy[1].
W dniach 11–12 maja 1945 roku oddziały niemieckie (głównie z Waffen-SS), woląc poddać się wojskom amerykańskim niż radzieckim, broniły się przed siłami czechosłowackich partyzantów i Armią Czerwoną. Niemcy ostatecznie skapitulowali wczesnym rankiem 12 maja. Około 6000 żołnierzy zostało wziętych do niewoli przez wojska radzieckie[1].
Tło
[edytuj | edytuj kod]8 maja 1945 roku wszystkie siły niemieckie otrzymały rozkaz pozostania na swoich pozycjach i poddania się najbliższej jednostce alianckiej. Jednak wiele formacji stacjonujących w Protektoracie Czech i Moraw próbowało przedostać się na zachód, aby poddać się wojskom amerykańskim, licząc na lepsze traktowanie w niewoli przez Amerykanów. Zgodnie z ustaleniami międzysojuszniczymi jednostki amerykańskie dotarły do uzgodnionej linii demarkacyjnej w zachodnich Czechach i tam się zatrzymały. Ponieważ Armia Czerwona była jeszcze kilka dni marszu od tego obszaru, czechosłowaccy partyzanci próbowali powstrzymać Niemców przed ucieczką, za co ci odpowiedzieli represjami przeciwko miejscowej ludności[2].
9 maja duże zgrupowanie wojsk niemieckich dotarło na obszar między wioskami Milín, Slivice i Čimelice, w pobliżu linii demarkacyjnej. Wśród nich znajdowały się elementy Kampfgruppe Wallenstein. Formacją dowodził SS-Gruppenführer Carl Friedrich von Pückler-Burghauss. Żołnierzom towarzyszyli uciekający z obawy przed czeskim odwetem Niemcy sudeccy. Ponieważ droga w kierunku linii amerykańskich została zablokowana przez oddziały ruchu oporu, Pückler-Burghauss nakazał utworzenie linii obronnych. Po kapitulacji Amerykanie odsyłali na stronę sowiecką wszystkich niemieckich żołnierzy próbujących się im poddać[2].
Bitwa
[edytuj | edytuj kod]11 maja zgrupowanie partyzanckie „Smrt fašismu” („Śmierć faszyzmowi”) dowodzone przez radzieckiego oficera Jewgienija Olesinskiego próbowało atakować Niemców pod Slivicami, ale zostały odparte. Tego popołudnia w rejon przybyły regularne jednostki Armii Czerwonej, głównie ze 104 Gwardyjskiej Dywizji Strzeleckiej i zaatakowały pozycje niemieckie[2].
Atak rozpoczął się od ciężkiego ostrzału artyleryjskiego i rakietowego. Radzieckie bombardowanie było wspierane przez amerykańską 4 Dywizję Pancerną XII Korpusu 3 Armii. Później wojska z 1., 2. i 4 Frontu Ukraińskiego zaatakowały pozycje niemieckie. W nocy obrona załamała się i około 3:00 12 maja w młynie w Rakovicach Pückler-Burghauss podpisał akt kapitulacji, który następnie asygnowali przedstawiciele Stanów Zjednoczonych (pułkownik Allison, szef sztabu 4 Dywizji Pancernej) i Związku Radzieckiego (gen. Iwan Sieriogin, dowódca 104 Gwardyjskiej Dywizji Strzeleckiej)[2]. Wzięto do niewoli około 6000 żołnierzy i zdobyto dużą liczbę pojazdów[1]. Pückler-Burghauss popełnił samobójstwo[2].
Po bitwie partyzanci rozpoczęli operacje oczyszczające w lasach Brdy, aby ścigać żołnierzy niemieckich, którzy uciekli z pola bitwy[3].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]W 1970 roku w Slivicach odsłonięto pomnik upamiętniający bitwę, zaprojektowany przez Václava Hilskiego[4]. Niedaleko willi w Čimelicach, gdzie Pückler-Burghauss popełnił samobójstwo, znajduje się kolejny pomnik z napisem: „W tym miejscu 9 maja 1945 roku armia amerykańska zatrzymała odwrót armii niemieckiej. W obecności przedstawicieli wojsk amerykańskich, radzieckich i niemieckich podpisano tutaj ostatnią kapitulację II wojny światowej w Europie 12 maja 1945 roku”[5].
Od 2000 roku czeskie kluby historii wojskowości, Muzeum w Przybramie i Armia Republiki Czeskiej organizują regularnie rekonstrukcje bitwy pod Slivicami[2][6].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Battle of Slivice: Last WWII battle on Czech soil. Radio Prague International, 5.13.2025. [dostęp 2025-05-28]. (ang.).
- ↑ a b c d e f Poslední bitva 2. světové války v Evropě u Slivice na Příbramsku [online], Výstava Hornického muzea Příbram, příspěvkové organizace [dostęp 2025-05-28] (cz.).
- ↑ Německá armáda v Brdech, 2. Světová válka (4). ObjevBrdy.cz. [dostęp 2025-05-28]. (cz.).
- ↑ Slivice. Pomník konce 2. světové války. Spolek pro vojenská pietní místa. [dostęp 2025-05-28]. (cz.).
- ↑ Čimelice. Pomník konce 2. světové války. Spolek pro vojenská pietní místa. [dostęp 2025-05-28]. (cz.).
- ↑ Ukázka bitvy u Slivice připomněla konec války v Evropě. České noviny, 10.05.2025. [dostęp 2025-05-28]. (cz.).