Bitwa koło Przylądka Świętego Wincentego (1833)
| Wojna liberałów z miguelistami 1828–1834 | |||
 Bitwa u Przylądka Św. Wincentego (mal. Antoine Léon Morel-Fatio, 1842) | |||
| Czas | |||
|---|---|---|---|
| Miejsce | |||
| Terytorium | |||
| Wynik |
zwycięstwo liberałów | ||
| Strony konfliktu | |||
| |||
| Dowódcy | |||
| |||
| Siły | |||
| |||
| Straty | |||
| |||
Bitwa przy Przylądku Św. Wincentego – starcie zbrojne, które miało miejsce w roku 1833 podczas portugalskiej wojny domowej liberałów z miguelistami (1828–1834).
W 1828 konserwatywny książę Miguel Bragança dokonał zamachu stanu, co spowodowało wybuch wojny domowej ze stronnictwem liberalnym, popierającym jego bratanicę i legalną dziedziczkę tronu Marię. W 1831 Pedro I włączył się w konflikt po stronie córki. Dążąc przede wszystkim do wzmocnienia floty, gdyż panowanie na morzu było decydujące dla zwycięstwa, zaangażował (przy milczącej zgodzie popierającej go Wielkiej Brytanii) wielu oficerów z Royal Navy. Z pomocą komandora George'a Sartoriusa, a następnie Charlesa Napiera[1], zorganizował niewielką eskadrę, której trzon stanowiły fregaty "Dom Pedro" (50 dział), "Rainha de Portugal" (46), "Dona Maria" (42) oraz korwety "Vila Flor" (18) i "Portaense" (20)[2].
Do decydującego starcia doszło w 1833 roku. Po wysadzeniu desantu na południu kraju, eskadra podążała w ślad za armią na północ. Po opłynięciu Przylądka Świętego Wincentego, napotkała eskadrę miguelistów liczącą dwa okręty liniowe, niosące po 86 dział, kolejny okręt uzbrojony w 50 armat, fregatę (52), trzy korwety, dwa brygi i szebekę[3][4]. Mimo znaczącej przewagi, nieprzyjaciel popełnił błąd nie atakując zdecydowanie i przez następny dzień obie eskadry manewrowały dla osiągnięcia lepszej pozycji wyjściowej. Nie będąc w stanie podjąć dłuższego pojedynku artyleryjskiego, Napier postanowił skoncentrować swój atak na największych jednostkach przeciwnika i zdobyć je abordażem[5]. Cisza morska, jaka zapanowała 4 lipca, umożliwiła mu podjęcie ataku, ponieważ eskadrze towarzyszyło kilka parowców, które mogły podholować jego okręty do unieruchomionego przeciwnika; ich dowódcy nie chcieli jednak narażać swych jednostek i odpłynęli, co udaremniło plan[6].
5 lipca powiała silna bryza i doszło do bitwy. Okręty Napiera zdecydowanie zaatakowały uformowanego w szyku liniowym nieprzyjaciela i mimo silnego ognia zdołały doprowadzić do abordażu i walki na pokładach[7]. Obydwa liniowce, okręt pięćdziesięciodziałowy, fregata i 18-działowa korweta zostały zdobyte, a druga korweta i dwa brygi ratowały się ucieczką (choć jeden z nich powrócił i poddał się dnia następnego). Straty w ludziach wyniosły ok. 90 rannych i zabitych, siły miguelistów utraciły ok. 200–300 rannych i zabitych[4].
Klęska na morzu przyspieszyła na lądzie zwycięstwo liberałów i ucieczkę księcia-uzurpatora, który zmarł na wygnaniu. Admirał Napier otrzymał tytuł hrabiego St. Vincent. Ze względu na stosunki panujące w portugalskiej flocie i rządzie zrezygnował jednak ze służby na rzecz Portugalii i powrócił do Royal Navy[1].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b Paweł Piotr Wieczorkiewicz: Historia wojen morskich. T. II: Wiek pary. Warszawa: Wydawnictwo Puls, 1995, s. 45-47. ISBN 1-85917-030-7.
- ↑ Napier 1836 ↓, s. 173.
- ↑ Napier 1836 ↓, s. 195.
- ↑ a b Napier 1836 ↓, s. 205.
- ↑ Napier 1836 ↓, s. 197-198.
- ↑ Napier 1836 ↓, s. 196.
- ↑ Napier 1836 ↓, s. 199.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Charles Napier: An account of the war in Portugal between don Pedro and don Miguel. London: T. & W. Boone, 1836.